ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਭਾਰਤੀ ਸੂਬੇ
ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
ਸ਼੍ਰੇਣੀਸੰਘੀ ਰਾਜ
ਜਗ੍ਹਾਭਾਰਤ ਦਾ ਗਣਰਾਜ
ਗਿਣਤੀ8 (as of 2022)
ਜਨਸੰਖਿਆਲਕਸ਼ਦੀਪ – 64,473 (ਘੱਟ)
ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਖੇਤਰ – 31,181,376 (ਵੱਧ)
ਖੇਤਰਲਕਸ਼ਦੀਪ – 32 km2 (12 sq mi) (ਛੋਟਾ)
ਲਦਾਖ਼ – 59,146 km2 (22,836 sq mi) (ਵੱਡਾ)
ਸਰਕਾਰ
ਸਬ-ਡਿਵੀਜ਼ਨ

ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗਣਰਾਜ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਵੰਡ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਉਲਟ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਹਨ, ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸੰਘੀ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ, ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਂ ਪੂਰੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਹਨ।[1][2][3] ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਨੌਂ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅੰਡੇਮਾਨ ਅਤੇ ਨਿਕੋਬਾਰ ਟਾਪੂ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ਦਾਦਰਾ ਅਤੇ ਨਗਰ ਹਵੇਲੀ ਅਤੇ ਦਮਨ ਅਤੇ ਦੀਉ, ਦਿੱਲੀ, ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ (ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼)|ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ, ਲੱਦਾਖ, ਲਕਸ਼ਦੀਪ ਅਤੇ ਪੁਡੂਚੇਰੀ

2022 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅੱਠ ਕੇਂਦਰੀ ਸ਼ਾਸ਼ਤ ਪ੍ਰਦੇਸ ਹਨ।[4] ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਜੋ ਕੇ ਦਿੱਲੀ ਨਾਮਕ ਕੇਂਦਰੀ ਸ਼ਾਸ਼ਤ ਪ੍ਰਦੇਸ ਵੀ ਸੀ ਤੇ ਪੁਡੂਚੇਰੀ ਨੂੰ ਅੰਸ਼ਕ ਰਾਜ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਦਿੱਲੀ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁੜ-ਪਰਿਭਾਸ਼ਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਤੇ ਪੁਡੂਚੇਰੀ ਦੋਨਾਂ ਦੀ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਚੁਣੇ ਵਿਧਾਨ ਕਲੀਸਿਯਾ ਤੇ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਕਸਲ ਹਨ।

ਕੇਂਦਰੀ ਸ਼ਾਸ਼ਤ ਰਾਜਖੇਤਰ[ਸੋਧੋ]

ਕੇਂਦਰੀ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ
ਨਾਂ ISO 3166-2:IN ਵਸੋਂ ਖੇਤਰਫਲ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸਥਾਪਨਾ
ਅੰਡੇਮਾਨ ਅਤੇ ਨਿਕੋਬਾਰ ਦੀਪ ਸਮੂਹ IN-AN 3,80,581 8249 ਪੋਰਟ ਬਲੇਅਰ 1 ਨਵੰਬਰ 1956
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ IN-CH 10,55,450 114 ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ 1 ਨਵੰਬਰ 1966
ਦਾਦਰਾ ਅਤੇ ਨਗਰ ਹਵੇਲੀ IN-DN 5,86,956 603 ਦਮਨ 26 ਜਨਵਰੀ 2020
ਲਦਾਖ਼ IN-LA 2,90,492 59,146 ਲੇਹ 31 ਅਕਤੂਬਰ 2019
ਲਕਸ਼ਦੀਪ IN-LD 64,473 32 ਕਾਵਾਰਤੀ 1 ਨਵੰਬਰ 1956
ਦਿੱਲੀ IN-DL 1,67,87,941 1490 ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ 1 ਨਵੰਬਰ 1956
ਪਾਂਡੀਚਰੀ IN-PY 12,47,953 492 ਪਾਂਡੀਚਰੀ 16 ਅਗਸਤ 1962
ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ IN-JK 1,22,58,433 42241 ਜੰਮੂ (ਸਰਦੀਆਂ ਵਿਚ)

ਸ੍ਰੀਨਗਰ(ਗਰਮੀਆਂ ਵਿਚ)

31 ਅਕਤੂਬਰ 2019

ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਦੇਖੋ[ਸੋਧੋ]

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. Union Territories. Know India: National Portal of India Archived 2012-11-26 at the Wayback Machine.
  2. "States and Union Territories". KnowIndia.gov.in. Archived from the original on 2013-10-24. Retrieved 2013-11-17.
  3. "Union Territories of India". Archived from the original on 22 November 2016. Retrieved 21 September 2014.
  4. "States Uts - Know India: National Portal of India". knowindia.india.gov.in. Retrieved 2022-09-13.