ਗੋਰਖਪੁਰ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਗੋਰਖਪੁਰ
गोरखपुर
Metropolitan City
ਉਪਨਾਮ: 
Nathnagar Raptinagar Gorakhdham
ਦੇਸ਼ਭਾਰਤ
Stateਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
DistrictGorakhpur
ਖੇਤਰ
 • Metropolitan5,484 km2 (2,117 sq mi)
ਉੱਚਾਈ
84 m (276 ft)
ਆਬਾਦੀ
 (2011)
 • ਕੁੱਲ44,40,895
 • ਰੈਂਕ16 ਵਾਂ
 • ਘਣਤਾ1,337/km2 (3,460/sq mi)
ਬੋਲੀਆਂ
 • Officialਹਿੰਦੀ
ਸਮਾਂ ਖੇਤਰਯੂਟੀਸੀ+5:30 (IST)
PIN
27300x
Telephone code+91-551
ਵਾਹਨ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨUP 53
Sex ratio1000/944 /
Avg. annual temperature26 °C (79 °F)
Avg. summer temperature40 °C (104 °F)
Avg. winter temperature18 °C (64 °F)
ਵੈੱਬਸਾਈਟgorakhpur.nic.in

ਗੋਰਖਪੁਰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਇਹ ਰਾਪਤੀ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਨਾਲ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਗੋਰਖਪੁਰ ਜਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਹੈਡਕੁਆਰਟਰ ਹੈ।

ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਗੋਰਖਨਾਥ ਦੇ ਮੰਦਿਰਾਂ ਦਾ ਘਰ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੋਧੀ ਮੰਦਰ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਗੀਤਾ ਪ੍ਰੈੱਸ, ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਹਿੰਦੂ ਧਾਰਮਿਕ ਲਿਖਤਾਂ ਦੀ ਸੰਪਾਦਕ, ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ।

ਸ਼ਬਦਿਕ ਅਰਥ[ਸੋਧੋ]

"ਗੋਰਖਪੁਰ" ਦਾ ਨਾਮ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਗੋਰਕਸ਼ਪੁਰਮ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਗੋਰਕਸ਼ਨਾਥ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ, ਇਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤਪੱਸਵੀ ਜੋ ਨਾਥ ਸੰਪ੍ਰਦਾਯ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੰਤ ਸਨ।[1][2]

ਭੂਗੋਲ[ਸੋਧੋ]

ਗੋਰਖਪੁਰ ਪੂਰਬੀ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ 100 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਅਤੇ ਬਾਰੰਬਾਰਤਾ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵਾਧਾ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਹਰ ਤਿੰਨ ਤੋਂ ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਕਰੀਬਨ 20% ਆਬਾਦੀ ਹੜ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਕੁਝ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਲਾਨਾ ਵਾਪਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਗਰੀਬ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਜਾਨ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਜਾਇਦਾਦ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ।[3]

ਆਵਾਜਾਈ[ਸੋਧੋ]

ਰੇਲਵੇ[ਸੋਧੋ]

ਗੋਰਖਪੁਰ ਰੇਲ ਨੈਟਵਰਕ ਅਤੇ ਗੋਰਖਪੁਰ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਜੁੜਿਆ ਹੈ।

ਸਟੇਸ਼ਨ ਕਲਾਸ ਏ -1 ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। 6 ਅਕਤੂਬਰ 2013 ਨੂੰ, ਗੋਰਖਪੁਰ ਕੋਲ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬਾ ਰੇਲਵੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਪੁਨਰ ਗਠਨ ਗੋਰਖਪੁਰ ਵਿਹੜੇ ਦੇ ਉਦਘਾਟਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਲਗਭਗ 1.36 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (0.85 ਮੀਲ) ਦੇ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।[4][5][6][7]

ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਰੇਲਵੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਵੀ ਗੋਰਖਪੁਰ ਵਿੱਚ ਹੈ।[8]

ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ[ਸੋਧੋ]

ਗੋਰਖਪੁਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਏਅਰਫੋਰਸ ਸਟੇਸ਼ਨ 1963 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਆਵਾਜਾਈ ਲਈ ਵਧਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਮਹਾਯੋਗੀ ਗੋਰਖਨਾਥ ਏਅਰਪੋਰਟ ਹੈ।[9]

ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੋਕ[ਸੋਧੋ]

ਗੋਰਖਨਾਥ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਖਸ਼ੀਅਤਾਂ

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. "History – Origin of Name". gorakhpur.nic.in. Retrieved 10 January 2017.
  2. Mallinson, James (2011) 'Nāth Saṃpradāya.' In: Brill Encyclopedia of Hinduism Vol. 3. Brill, pp. 407–428.
  3. Integrating climate change concerns into disaster management planning: The case of Gorakhpur, India by Shiraz A. Wajih and Shashikant Chopde, the Climate and Environment Knowledge Network, 2014
  4. http://timesofindia.indiatimes.com/city/lucknow/Gorakhpur-gets-worlds-largest-railway-platform/articleshow/23616764.cms
  5. "Archived copy". Archived from the original on 2 ਅਕਤੂਬਰ 2013. Retrieved 1 ਸਤੰਬਰ 2013. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (help)CS1 maint: archived copy as title (link)
  6. "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2014-02-02. Retrieved 2019-08-29. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  7. "Gorakhpur gets world's longest railway platform". अमर उजाला (Amar Ujala). 13 February 2012. Retrieved 7 October 2013.
  8. North Eastern Railway. Ner.indianrailways.gov.in. Retrieved on 2011-10-21.
  9. No. 105 Helicopter Unit. Indian Air Force