ਜਾਨ ਲੌਕ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
(ਜਾਨ ਲਾਕ ਤੋਂ ਰੀਡਿਰੈਕਟ)
ਜਾਨ ਲਾਕ
ਜਨਮ29 ਅਗਸਤ 1632
ਮੌਤ28 ਅਕਤੂਬਰ 1704 (ਉਮਰ 72)
ਏਸੈਕਸ, ਇੰਗਲੈਂਡ
ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾਅੰਗਰੇਜ਼ੀ
ਕਾਲ17ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨ
(ਆਧੁਨਿਕ ਦਰਸ਼ਨ)
ਖੇਤਰਪੱਛਮੀ ਦਰਸ਼ਨ
ਸਕੂਲਪ੍ਰਤੱਖਵਾਦ, ਸੋਸ਼ਲ ਕੰਟਰੈਕਟ, ਕੁਦਰਤੀ ਕਾਨੂੰਨ
ਮੁੱਖ ਰੁਚੀਆਂ
ਤੱਤ-ਮੀਮਾਂਸਾ, ਗਿਆਨ-ਮੀਮਾਂਸਾ, ਸਿਆਸੀ ਦਰਸ਼ਨ, ਮਨ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨ, ਸਿੱਖਿਆ, ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰ
ਮੁੱਖ ਵਿਚਾਰ
Tabula rasa, "government with the consent of the governed", state of nature; rights of life, liberty and property
ਦਸਤਖ਼ਤ

ਜਾਨ ਲਾਕ ਐਫਆਰਐਸ (/ˈlɒk/; 29 ਅਗਸਤ 1632 – 28 ਅਕਤੂਬਰ 1704), ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਅਤੇ ਫਿਜ਼ੀਸ਼ੀਅਨ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਪ੍ਰਬੁੱਧਤਾ ਦੌਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਚਿੰਤਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਅਤੇ "ਕਲਾਸੀਕਲ ਉਦਾਰਵਾਦ ਦਾ ਪਿਤਾ" ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[2][3][4] ਪਹਿਲੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪ੍ਰਤੱਖਵਾਦੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ, ਫ੍ਰਾਂਸਿਸ ਬੇਕਨ ਦੀ ਰਵਾਇਤ ਦਾ ਪੈਰੋਕਾਰ, ਜਾਨ ਲਾਕ ਸਮਾਜਿਕ ਇਕਰਾਰਨਾਮਾ ਥਿਊਰੀ ਲਈ ਓਨਾ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।

ਜੀਵਨੀ[ਸੋਧੋ]

ਜਾਨ ਲਾਕ ਦਾ ਜਨਮ 29 ਅਗਸਤ 1632 ਨੂੰ ਦਾ ਰਿੰਗਟਨ ਨਾਮਕ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਦਾ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਸਧਾਰਨ ਜਮੀਂਦਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਭਿਕਰਤਾ ਸਨ। ਉਹ ਪਿਊਰਿਟਨ ਸਨ, ਅਤੇ ਐਂਗਲੋ ਗ੍ਰਹਿ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ (1641 - 47) ਫੌਜ ਵਲੋਂ ਲੜੇ ਸਨ। ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਆਦਰਸ਼ਕ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ 1646 ਵਿੱਚ ਵੇਸਟਮਿੰਸਟਰ ਪਾਠਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ। ਇੱਥੇ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਬਾਅਦ 1652 ਵਿੱਚ ਆਕਸਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਕਰਾਇਸਟ ਗਿਰਜਾ ਘਰ ਮਹਾ ਵਿਦਿਆਲਾ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ। ਇੱਥੇ ਆਜਾਦ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਜਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੀ। 1660 ਵਿੱਚ ਉਹ ਇਸ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਅਤੇ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨਿਯੁਕਤ ਹੋਏ। ਦਰਸ਼ਨ ਵਰਗੇ ਗੰਭੀਰ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਰੌਚਿਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦਾ ਪੁੰਨ ਡੇਕਾਰਟ ਨੂੰ ਹੈ।

ਲਿਖਤਾਂ[ਸੋਧੋ]

  • ਅ ਲੈਟਰ ਕੰਸਰਨਿੰਗ ਟੌਲਰੇਸ਼ਨ

(A Letter Concerning Toleration) (1690)

    • A Second Letter Concerning Toleration

(1692)

    • A Third Letter for Toleration

(1689)

  • Two Treatises of Government

(1690)

  • An Essay Concerning Human Understanding

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. Laslett 1988, p. 68, Locke and Hobbes.
  2. Locke, John. A Letter Concerning Toleration Routledge, New York, 1991. p. 5 (Introduction)
  3. Delaney, Tim. The march of unreason: science, democracy, and the new fundamentalism Oxford University Press, New York, 2005. p. 18
  4. Godwin, Kenneth et al. School choice tradeoffs: liberty, equity, and diversity University of Texas Press, Austin, 2002. p. 12