ਤੀਹਰਾ ਸਮਝੌਤਾ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਪਹਿਲੀ ਸੰਸਾਰ ਜੰਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਯੂਰਪੀ ਫ਼ੌਜੀ ਗੱਠਜੋੜ

ਤੀਹਰਾ ਸਮਝੌਤਾ ਜਾਂ ਟ੍ਰਿਪਲ ਔਂਟਾਂਟ (English: Triple Entente; ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ entente [ɑ̃tɑ̃t] ਭਾਵ "ਦੋਸਤੀ, ਸਮਝ, ਸਮਝੌਤਾ" ਤੋਂ) 31 ਅਗਸਤ, 1907 ਨੂੰ ਨੇਪਰੇ ਚਾੜ੍ਹੇ ਗਏ ਐਂਗਲੋ-ਰੂਸੀ ਸਮਝੌਤੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਂਦ 'ਚ ਆਇਆ ਰੂਸੀ ਸਲਤਨਤ, ਤੀਜੇ ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ ਗਣਰਾਜ ਅਤੇ ਗਰੇਟ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਅਤੇ ਆਇਰਲੈਂਡ ਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਦਾ ਗੱਠਜੋੜ ਸੀ। ਤਿੰਨ ਤਾਕਤਾਂ ਦਾ ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੁਰਤਗਾਲ ਅਤੇ ਜਪਾਨ ਨਾਲ਼ ਕੀਤੇ ਸਮਝੌਤੇ ਵੀ ਜੁੜ ਗਏ ਸਨ, ਜਰਮਨੀ, ਆਸਟਰੀਆ-ਹੰਗਰੀ ਅਤੇ ਇਟਲੀ ਦੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਦੇ ਤੀਹਰੇ ਗੱਠਜੋੜ ਨੂੰ ਠੱਲ ਪਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਫਰਾਂਕੋ-ਜਾਪਾਨੀ ਸੰਧੀ 1907 ਇੱਕ ਗੱਠਜੋੜ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਫਰਾਂਸ ਨੇ ਜਾਪਾਨ, ਰੂਸ, ਅਤੇ (ਗੈਰ-ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ) ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਨਾਲ ਗੱਠਜੋੜ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਜਾਪਾਨ ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਰਜ਼ਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਫਰਾਂਸ ਨੇ ਰੂਸ-ਜਾਪਾਨੀ ਸਮਝੌਤੇ ਅਤੇ ਇੰਡੋਚੀਨ ਵਿੱਚ ਫਰਾਂਸ ਦੀ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸੰਪਤੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਜਾਪਾਨੀ ਗਾਰੰਟੀ 'ਤੇ ਕਰਜ਼ਾ ਦਲ ਬਣਾਇਆ। ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਨੇ ਰੂਸੋ-ਜਾਪਾਨੀ ਤਾਲਮੇਲ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਟ੍ਰਿਪਲ ਐਂਟੈਂਟ ਗੱਠਜੋੜ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਪਹਿਲਾ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਲੜਿਆ ਸੀ।[1] 1914 ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ I ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਤਿੰਨੋਂ ਟ੍ਰਿਪਲ ਐਂਟੈਂਟ ਮੈਂਬਰ ਕੇਂਦਰੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ]:ਜਰਮਨੀ ਅਤੇ ਆਸਟ੍ਰੀਆ-ਹੰਗਰੀ, ਓਟੋਮੈਨ ਤੁਰਕੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਹਿਯੋਗੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ।[2] 4 ਸਤੰਬਰ, 1914 ਨੂੰ, ਟ੍ਰਿਪਲ ਐਂਟੇਂਟ ਨੇ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਸਿੱਟਾ ਨਾ ਕੱਢਣ ਅਤੇ ਸਿਰਫ ਤਿੰਨ ਧਿਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਹਿਮਤੀ ਵਾਲੀਆਂ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਘੋਸ਼ਣਾ ਪੱਤਰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ।[3]

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. Ewen W. Edwards, "The Far Eastern Agreements of 1907." Journal of Modern History 26.4 (1954): 340–55. online
  2. Robert Gildea, Barricades and Borders: Europe 1800–1914 (3rd ed. 2003) ch 15
  3. Official Supplement (1915). 'Chapter 7: Declaration of the Triple Entente'. American Society of International law. p. 303.