ਲੇਵ ਵਿਗੋਤਸਕੀ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
(ਲਿਓ ਵਿਗੋਤਸਕੀ ਤੋਂ ਰੀਡਿਰੈਕਟ)
ਲੇਵ ਵਿਗੋਤਸਕੀ
ਜਨਮ17 ਨਵੰਬਰ 1896
ਮੌਤ11 ਜੂਨ 1934
ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾਰੂਸੀ
ਅਲਮਾ ਮਾਤਰਮਾਸਕੋ ਸਟੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਸ਼ਾਨੀਆਵਸਕੀ ਓਪਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ
ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧਸੱਭਿਆਚਾਰਕ-ਇਤਹਾਸਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ, ਜੋਨ ਆਫ਼ ਪ੍ਰੋਕਸੀਮਲ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ
ਜੀਵਨ ਸਾਥੀਰੋਜ਼ਾ ਨੋਏਵਨਾ ਵਿਗੋਦਸਕਾਇਆ (ਜਨਮ ਸਮੇਂ: ਸਮੇਖੋਵਾ)
ਵਿਗਿਆਨਕ ਕਰੀਅਰ
ਖੇਤਰਮਨੋਵਿਗਿਆਨ
ਉੱਘੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਲੂਰੀਆ
Influencesਵਿਲਹੈਮ ਵੋਨ ਹਮਬੋਲਟ, ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਪੋਟੇਬਨੀਆ, ਅਲਫਰੈਡ ਐਡਲਰ, ਯਾਂ ਪਿਆਜ਼ੇ, ਮੈਕਸ ਵੇਰਥਾਈਮਰ, ਵੋਲਫਗੈਂਗ ਕੋਇਲਰ, ਕੂਰਤ ਕੋਫਕਾ, ਕੂਰਤ ਲੇਵਿਨ, ਕੂਰਤ ਗੋਲਡਸਟਾਈਨ
Influencedਵਿਗੋਤਸਕੀ ਸਰਕਲ

ਲੇਵ ਸੇਮਿਓਨੋਵਿੱਚ ਵਿਗੋਤਸਕੀ (17 ਨਵੰਬਰ 1896 – 11 ਜੂਨ 1934) ਰੂਸੀ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ-ਇਤਹਾਸਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦ ਰੱਖੀ, ਅਤੇ ਉਹ ਵਿਗੋਤਸਕੀ ਸਰਕਲ ਦਾ ਆਗੂ ਸੀ।ਉਹ ਨੇੜਲੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਜ਼ੋਨ (ਜ਼ੈਡਪੀਡੀ) ਦੇ ਆਪਣੇ ਸੰਕਲਪ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ (ਅਪ੍ਰੈਂਟਿਸ, ਨਵਾਂ ਕਰਮਚਾਰੀ, ਆਦਿ) ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਕੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਅਤੇ ਉਹ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ ਜੋ ਵਧੇਰੇ ਗਿਆਨਵਾਨ ਹੈ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਵਿਗੋਤਸਕੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੰਮ ਵਿਕਾਸਮਈ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਚੇਰੇ ਸੰਗਿਆਨ ਪ੍ਰਕਾਰਜਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਦਿੱਤੀ ਜਿਸਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਤਰਕਸ਼ੀਲਤਾ ਦਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਸਮਾਜਿਕ ਵਾਤਾਵਰਨ ਵਿੱਚ ਵਿਵਹਾਰਕ ਸਰਗਰਮੀ ਦੌਰਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਜੀਵਨੀ[ਸੋਧੋ]

ਲੇਵ ਵਿਗੋਤਸਕੀ ਓਰਸ਼ਾ, ਬੇਲਾਰੂਸ (ਉਦੋਂ ਰੂਸੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਹਿੱਸਾ) ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਧਾਰਮਿਕ ਮੱਧ ਵਰਗ ਰੂਸੀ ਯਹੂਦੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਪਿਤਾ ਇਕ ਸ਼ਾਹੂਕਾਰ ਸੀ। ਉਹ ਗੋਮੇਲ ਸ਼ਹਿਰ, ਬੇਲਾਰੂਸ ਵਿਚ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਜਨਤਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। 1913 ਵਿਚ ਵਿਗੋਤਸਕੀ ਨੇ ਮਾਸਕੋ ਅਤੇ ਸੇਂਟ ਪੀਟਰਜ਼ਬਰਗ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਫੀਸਦੀ ਯਹੂਦੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਕੋਟਾ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ " ਯਹੂਦੀ ਲਾਟਰੀ" ਰਾਹੀਂ ਮਾਸਕੋ ਸਟੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ।[1]ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਨਵ ਵਿੱਦਿਆ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਸੀ, ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇਣ ਤੇ ਉਸਨੇ ਮਾਸਕੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਮੈਡੀਕਲ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲੈ ਲਿਆ। ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਮੈਸਟਰ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਲਾਅ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਬਦਲੀ ਕਰਵਾ ਲਈ।[2]ਉੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਸ ਨੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਧਿਕਾਰਿਤ, ਪਰ ਨਿੱਜੀ ਫੰਡ ਅਤੇ ਗੈਰ ਡਿਗਰੀ ਸ਼ਾਨੀਆਵਸਕੀ ਮਾਸਕੋ ਸਿਟੀ ਪੀਪਲਜ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ" ਵਿਖੇ ਲੈਕਚਰ ਲਏ।[3] ਉਸ ਦੀ ਮੁਢਲੀ ਰੁਚੀ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਰੂਪਵਾਦ ਵੱਲ ਆਕਰਸ਼ਤ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸਾਹਿਤ ਆਲੋਚਕ ਬਣਨ ਦਾ ਮਨ ਬਣਾਇਆ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਰਾਸਤ ਦੀ ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ[ਸੋਧੋ]

ਉਸਨੂੰ "ਨਵੇਂ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ" ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਕਾਰਨ ਕਮਿਨਿਸਟ ਭਵਿੱਖ ਦੇ "ਸੁਪਰਮੈਨ ਦਾ ਵਿਗਿਆਨ" ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਸੀ। ਵਿਯਗੋਟਸਕੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੰਮ ਵਿਕਾਸ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਸੀ।

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. Wertsch, J. V. (1985). Vygotsky and the social formation of mind. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 0-674-94351-1.(p. 5-6)
  2. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Kozulin1986
  3. Shaniavskii University