ਸੀ ਐਸ ਲਕਸ਼ਮੀ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਸੀ ਐਸ ਲਕਸ਼ਮੀ
ਜਨਮ1944
ਕੋਇੰਬਟੂਰ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ, ਭਾਰਤ
ਕਲਮ ਨਾਮਅੰਬੈ
ਕਿੱਤਾਲੇਖਕ, ਨਾਰੀ ਮਸਲਿਆਂ ਦੀ ਸੁਤੰਤਰ ਖੋਜਕਾਰ
ਭਾਸ਼ਾ ਤਾਮਿਲ, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ
ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾਭਾਰਤੀ
ਸਿੱਖਿਆਪੀਐਚਡੀ
ਅਲਮਾ ਮਾਤਰਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ
ਕਾਲ1962 – ਵਰਤਮਾਨ
ਸ਼ੈਲੀShort story, novel, novella
ਵਿਸ਼ਾਨਾਰੀ , ਨਾਰੀਵਾਦ
ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕੰਮSiragukal Muriyum
Veetin mulaiyil oru samaiyalarai
Kaatil Oru Maan
ਜੀਵਨ ਸਾਥੀਵਿਸ਼ਨੂ ਮਾਥੁਰ

ਸੀ ਐਸ ਲਕਸ਼ਮੀ (ਜਨਮ 1944) ਭਾਰਤ ਦੀ ਇੱਕ ਤਾਮਿਲ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਨਾਰੀ ਮਸਲਿਆਂ ਦੀ ਸੁਤੰਤਰ ਖੋਜਕਾਰ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਕਲਮੀ ਨਾਮ ਅੰਬੈ ਹੇਠ ਲਿਖਦੀ ਹੈ।

ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]

ਲਕਸ਼ਮੀ ਦਾ ਜਨਮ 1944 ਵਿੱਚ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਕੋਇੰਬਟੂਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਮੁੰਬਈ ਅਤੇ ਬੰਗਲੌਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਮਦਰਾਸ ਕ੍ਰਿਸ਼ਚੀਅਨ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਬੈਚਲਰ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਅਤੇ ਬੰਗਲੌਰ ਵਿੱਚ ਐਮ.ਏ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਪੀ.ਐਚ.ਡੀ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਦਾ ਨਿਬੰਧ 1956 ਦਾ ਅਸਫ਼ਲ ਇਨਕਲਾਬ ਕਾਰਨ ਹੰਗਰੀ ਵੱਲ ਭੱਜ ਰਹੇ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਅਮਰੀਕੀ ਨੀਤੀ ਉੱਤੇ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੇ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲ ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਕਾਲਜ ਲੈਕਚਰਾਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਮਾਥੁਰ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।

ਕਲਮੀ ਕੈਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]

1962 ਵਿੱਚ, ਲਕਸ਼ਮੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਰਚਨਾ "ਨੰਦਮਲਾਈ ਚਰਾਲੀ" (ਨੰਦੀ ਹਿਲਜ਼ ਵਿਖੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ) ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ - ਉਸ ਨੇ ਉਹ ਉਸ ਸਮੇਂ ਲਿਖੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਕਿਸ਼ੋਰ ਉਮਰ 'ਚ ਸੀ। ਗਲਪ 'ਚ ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਗੰਭੀਰ ਰਚਨਾ ਤਮਿਲ ਨਾਵਲ "ਅੰਧੀ ਮਾਲਈ" (ਲਿਟ. ਟਵਿੱਲਾਈਟ) ਸੀ ਜੋ ਕਿ 1966 ਵਿੱਚ ਆਈ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ "ਕਲਾਈਮਗਲ ਨਾਰਾਇਣਸਵਾਮੀ ਅਈਅਰ" ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ। ਸਾਹਿਤਕ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਕਨਿਆਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਛੋਟੀ ਕਹਾਣੀ ਸਿਰਾਗੂਕਲ ਮੁਰਿਯਮ (ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵਿੰਗ ਟੁੱਟ ਜਾਣਗੇ) (1967) ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਆਲੋਚਕ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਮਿਲੀ। ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1976 'ਚ ਇਸੇ ਨਾਮ ਹੇਠ ਛੋਟੀ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਰੂਪ 'ਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਸੇ ਸਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਤਾਮਿਲ ਮਹਿਲਾ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਖੋਜ ਕਾਰਜ 1984 ਵਿੱਚ ਮਾਸਕ (ਐਡਵੈਂਟ ਬੁੱਕਸ) ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦਾ ਰੂਪ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋਇਆ ਸੀ। 1988 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਦਾ ਦੂਜਾ ਤਾਮਿਲ ਲਘੂ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ "ਵੇਟੀਨ ਮੁਲਾਇਲ ਓਰੂ ਸਮਾਯਲਾਰਾਏ (ਲਿਟ. ਏ ਕਿਚਨ ਇਨ ਦੇ ਕੋਨੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਸੋਈ) ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਲਘੂ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਦਾ ਕੰਮ ਉਸ ਦੀ ਨਾਰੀਵਾਦ, ਵਿਸਥਾਰ ਲਈ ਇੱਕ ਅੱਖ, ਅਤੇ ਵਿਅੰਗਾਤਮਕ ਭਾਵਨਾ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ।[1][2][3][4][5] ਉਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਰਚਨਾਵਾਂ - ਏ ਪਰਪਲ ਸ਼ੀ (1992) ਅਤੇ ਇਨ ਵਨ, ਏ ਡੀਅਰ (2006) - ਦ ਲਕਸ਼ਮੀ ਹੋਲਮਸਟ੍ਰਾਮ ਦੁਆਰਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 2006 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ (ਲਕਸ਼ਮੀ ਹੋਲਮਸਟ੍ਰਮ ਦੇ ਨਾਲ) ਵੋਡਾਫੋਨ ਕਰਾਸਵਰਡ ਬੁੱਕ ਅਵਾਰਡ (ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਗਲਪ ਅਨੁਵਾਦ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ) ਇਨ ਵਨ, ਏ ਡੀਅਰ ਲਈ ਜਿੱਤਿਆ।[6][7] ਤਾਮਿਲ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ, ਉਸ ਨੂੰ ਕੈਨੇਡਾ ਸਥਿਤ ਤਾਮਿਲ ਸਾਹਿਤ ਗਾਰਡਨ ਦੁਆਰਾ 2008 ਦਾ ਇਯਾਲ ਵਿਰੂਧੁ (ਲਾਈਫਟਾਈਮ ਅਚੀਵਮੈਂਟ ਅਵਾਰਡ) ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।[8][9][10]

ਅਕਾਦਮਿਕ ਕੈਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]

ਲਕਸ਼ਮੀ ਤੀਹ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੁਤੰਤਰ ਖੋਜਕਰਤਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਹ ਤਾਮਿਲ ਗਲਪ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨ ਲਈ ਅੰਬੈ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਅਸਲ ਨਾਮ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡਾ. ਸੀ. ਲਕਸ਼ਮੀ) ਆਪਣੀ ਖੋਜ ਕਾਰਜ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲੇਖ "ਦਿ ਹਿੰਦੂ" ਐਂਡ "ਦਿ ਟਾਈਮਜ਼ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ" ਵਰਗੇ ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ "ਇਕਨਾਮੀਕਲ ਐਂਡ ਪੌਲੈਟੀਕਲ ਵੀਕਲੀ" ਵਰਗੇ ਰਸਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਦੀ ਹੈ। 1992 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਦੀ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਫਾਰ ਕਲਚਰ ਐਂਡ ਕਾਨਸ਼ੀਅਸਨੈਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਜ਼ਟਿੰਗ ਫੈਲੋ ਸੀ। ਰੋਜਾ ਮੁਥਈਆ ਚੇਤੀਅਰ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਭੰਡਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰ ਕੇ ਉਹ ਰੋਜਾ ਮੁਥਿਆ ਰਿਸਰਚ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ (ਆਰ.ਐੱਮ.ਆਰ.ਐੱਲ.) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਹ "ਇੰਡੀਅਨ ਕੌਂਸਲ ਆਫ਼ ਹਿਸਟੋਰੀਕਲ ਰਿਸਰਚ" ਵਿੱਚ ਰਿਸਰਚ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਲਜ ਲੈਕਚਰਾਰ ਰਹੀ ਹੈ। 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਦੋ ਖੋਜ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ - ਫੋਰਡ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਸਪਾਂਸਰ ਕੀਤੇ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਵਿੱਚ ਇਲੈਸਟਰੇਟਿਡ ਸੋਸ਼ਲ ਹਿਸਟਰੀ ਆਫ਼ ਵੂਮੈਨ ਅਤੇ ਸਾਈਲੇਂਸ ਦਾ ਇੱਕ ਇਡੀਅਮ: ਐਨ ਓਰਲ ਹਿਸਟਰੀ ਅਤੇ ਪਿਕੋਰਟਲ ਸਟੱਡੀ, ਹੋਮੀ ਜੇ ਭਾਭਾ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਹੋਈ ਖੋਜ ਨੂੰ "ਸੈਵਨ ਸੀਜ਼" ਅਤੇ "ਸੈਵਨ ਸੀਰੀਜ਼ ਦੀਆਂ ਦੋ ਖੰਡਾਂ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਹਿਲੀ ਖੰਡ, ਦਿ ਸਿੰਗਰ ਐਂਡ ਸੌਂਗ (2000), ਔਰਤ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਇੰਟਰਵਿਊਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਖੰਡ, ਮਿਰਰਸ ਐਂਡ ਗੈਸਚਰਜ਼ (2003), ਮਹਿਲਾ ਨ੍ਰਿਤਕਾਂ ਨਾਲ ਇੰਟਰਵਿਊਆਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ।[11][12][13] 1988 ਵਿੱਚ, ਲਕਸ਼ਮੀ ਨੇ ਮਹਿਲਾ ਲੇਖਕਾਂ ਅਤੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਦੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਲੇਖਾਂ ਲਈ ਸਪਾਰੋ (ਸਾਉਂਡ ਐਂਡ ਪਿਕਚਰ ਆਰਕਾਈਵਜ਼ ਫਾਰ ਰਿਸਰਚ ਆਨ ਵੂਮੈਨ) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਸਪਾਰੋ ਨੇ ਔਰਤ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਲੇਖਕਾਂ 'ਤੇ ਕਈ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। 2009 ਤੱਕ, ਉਹ ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਟਰੱਸਟੀਆਂ ਦੇ ਬੋਰਡ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। ਉਹ ਮਿਸ਼ੀਗਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਗਲੋਬਲ ਨਾਰੀਵਾਦ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇੱਕ "ਨਾਰੀਵਾਦੀ" ਮੰਨਦੀ ਹੈ ਜੋ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਜੀਉਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ।[14][15][16][17][18]

ਪੁਸਤਕ-ਸੂਚੀ[ਸੋਧੋ]

ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ[ਸੋਧੋ]

  • The Face behind the mask : Women in Tamil literature, Stosius Inc/Advent Books Division (1984)
  • A Purple Sea (Translated by Lakshmi Holmstorm), Affiliated East-West Press (1992)
  • Body blows: women, violence, and survival : three plays, Seagull Books (2000)
  • Seven seas & seven mountains : Volume 1 : The Singer and the Song — Conversations with Women Musicians, Kali for Women (2000)
  • Seven seas & seven mountains : Volume 2 : Mirrors and Gestures – Conversations with Women Dancers, Kali for Women (2003)
  • (ed.) The Unhurried City – Writings on Chennai, Kali for Women (2003)
  • In A Forest, A Deer: Stories By Ambai (Translated by Lakshmi Holmstorm), Katha (2006)
  • A Meeting on the Andheri Overbridge: Sudha Gupta Investigates, Juggernaut (2016)

ਤਾਮਿਲ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ[ਸੋਧੋ]

  • Nandimalai Charalilae (lit. At Nandi Hills) (1962)
  • Andhi Malai (lit. Twilight) (1967)
  • Sirakukal muriyum (lit. Wings will be broken), Kalachuvadu (1976)
  • Veetin mulaiyil oru camaiyalarai (lit. A kitchen in the corner of the house), cre-A (1988)
  • Ambai : Kalacchuvadu Nerkanalgal (lit. Kalachuvadu Interviews with Ambai), Kalachuvadu (1998)
  • Kaatil Oru Maan (lit. A Deer in the Forest), Kalachuvadu (2000)
  • Varrum eriyin meengal (lit. Fish in a drying pond), Kalachuvadu (2007)

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. Tharu, Susie J.; Lalitha, Ke. (1993). Women Writing in India: The twentieth century. Feminist Press. pp. 487–8. ISBN 1-55861-029-4, ISBN 978-1-55861-029-3.
  2. Miller, Jane Eldridge (2001). Who's who in contemporary women's writing. Routledge. p. 13. ISBN 0-415-15980-6, ISBN 978-0-415-15980-7.
  3. Dutt, Kartik Chandra (1999). Who's who of Indian Writers, 1999: A-M. Sahitya Akademi. p. 38. ISBN 81-260-0873-3, ISBN 978-81-260-0873-5.
  4. "C. S. Lakshmi (Ambai), 1944–". The South Asian Literary Recording Project. Retrieved 11 December 2009.
  5. "Profiles : Ambai (C. S. Lakshmi)". womenswriting.com. Archived from the original on 9 ਫ਼ਰਵਰੀ 2013. Retrieved 11 December 2009. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  6. Forbes, Geraldine Hancock (2005). Women in colonial India: essays on politics, medicine, and historiography. Orient Blackswan. p. 166. ISBN 81-8028-017-9, ISBN 978-81-8028-017-7.
  7. "SPARROW Trustees". sparrow.org. Archived from the original on 17 March 2009. Retrieved 11 December 2009.
  8. "Bookworm : Add to your cart". Mint. HT Media Ltd. 24 February 2007. Retrieved 11 December 2009.
  9. "An Announcement". Thinnai (in Tamil). thinnai.com. 9 January 2009. Retrieved 11 December 2009.{{cite news}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  10. "Lifetime Achievement Award Ceremony, 2008" (PDF). Tamil Literary Garden. Retrieved 11 December 2009.
  11. "Roja Muthiah Research Library". Roja Muthiah Research Library (RMRL). University of Chicago. Retrieved 11 December 2009.
  12. William Harms (December 1995). "Magnificent Obsession : The U of C discovers a massive private collection of Tamil literature—and a story stranger than fiction". Roja Muthiah Research Library (RMRL). The University of Chicago Magazine. Retrieved 11 December 2009.
  13. S. Theodore Baskaran (19 August 2000). "An archive for Tamil studies". Frontline. The Hindu Group. Archived from the original on 25 November 2009. Retrieved 11 December 2009.
  14. "Biographical Sketches of Project Members". Global Feminisms Project. University of Michigan. Archived from the original on 20 July 2010. Retrieved 15 December 2009.
  15. Aditi De (6 May 2005). "The little bird's long journey". The Hindu. The Hindu Group. Archived from the original on 6 ਮਈ 2005. Retrieved 11 December 2009. {{cite news}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  16. Renuka Narayanan (13 July 2003). "More Ayyos from Ambai". The New Indian Express. Indian Express Group. Retrieved 11 December 2009.
  17. Alaka Sahani (11 December 2007). "Lost in translation". The New Indian Express. Indian Express Group. Archived from the original on 2 ਅਕਤੂਬਰ 2012. Retrieved 11 December 2009. {{cite news}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  18. "Authors". katha.org. Archived from the original on 15 ਜਨਵਰੀ 2010. Retrieved 15 December 2009. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)

ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ[ਸੋਧੋ]