ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਨਾਜ਼ੀ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਕੈਂਪ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਨਾਜ਼ੀ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਕੈਂਪ
ਅਮਰੀਕੀ ਫ਼ੌਜੀ ਜਰਮਨ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਬੁਖਨਵਾਲਡ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਕੈਂਪ ਵਿਖੇ ਮਿਲਿਆ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹੋਏ
ਯੂਰਪ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਕੈਂਪ[1]
Excluding listing
of SS sub-camps
and transit camps

ਦੂਜੀ ਵਿਸ਼ਵ ਜੰਗ ਦੌਰਾਨ ਨਾਜ਼ੀ ਜਰਮਨੀ ਅਧੀਨ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਕੈਂਪ (German: Konzentrationslager, KZ ਜਾਂ KL) ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਨਾਜ਼ੀ ਕੈਂਪ ਮਾਰਚ 1933 ਵਿੱਚ ਖੋਲ੍ਹੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਇਹ ਹਿਟਲਰ ਦੇ ਕੁਲਪਤੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਨਾਜ਼ੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਰੀਕ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਵਿਲਹੇਮ ਫ਼ਰਿਕ ਅਤੇ ਪਰੂਸ਼ੀਆ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਹਰਮਨ ਗੋਰਿੰਗ ਨੇ ਪੁਲਿਸ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਦਿੱਤਾ।[2] ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਿਆਸੀ ਵਿਰੋਧੀ ਅਤੇ ਯੂਨੀਅਨ ਵਿਵਸਥਾਪਕਾਂ ਨੂੰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਅਤੇ ਤਸੀਹੇ ਦੇਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 45,000 ਕੈਦੀ ਸਨ।[3]

ਹਾਈਨਰਿਖ਼ ਹਿਮਲਰ ਦੀ ਸ਼ਕੂਟਜ਼ਸਟਾਫ਼ਲ(ਐਸ. ਐਸ.) ਨੇ 1934-35 ਵਿੱਚ ਸਾਰੀ ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਕੈਂਪਾਂ ਉੱਤੇ ਸੰਪੂਰਨ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰ ਲੀਆ।[4] ਹਿਮਲਰ ਨੇ ਕੈਂਪਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ "ਗੈਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਸਲਾਂ" ਨੂੰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਯਹੂਦੀ, ਰੋਮਾਨੀ, ਸਰਬੀਆਈ, ਧਰੁੱਵਵਾਸੀ, ਅਪਾਹਜ ਲੋਕ, ਅਤੇ ਅਪਰਾਧੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ।[5][6][7] ਕੈਂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਜੋ ਕਿ ਗਿਰ ਕੇ 7,500 ਤੱਕ ਆ ਗਈ ਦੁਬਾਰਾ ਫਿਰ ਵੱਧ ਗਈ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵੇਲੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ 21,000 ਲੋਕ ਸਨ[8] ਅਤੇ ਜਨਵਰੀ 1945 ਵਿੱਚ ਇਹ ਗਿਣਤੀ 715,000 ਹੋ ਗਈ ਸੀ।[9]

ਯਹੂਦੀ ਘੱਲੂਘਾਰੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਕੈਂਪਾਂ (ਜਿਹਨਾਂ ਬਾਰੇ ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਚਰਚਾ ਹੈ) ਅਤੇ ਮਰਗ ਕੈਂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਫ਼ਰਕ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਨਾਜ਼ੀ ਜਰਮਨੀ ਦੁਆਰਾ ਇਹ ਮਰਗ ਕੈਂਪ ਯਹੂਦੀਆਂ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਮਾਰਨ ਲਈ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਗੈਸ ਚੇਂਬਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।

ਜੰਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਕੈਂਪ

[ਸੋਧੋ]

ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸ਼ਬਦ "concentration" ਨੂੰ ਇਸ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਅਜਿਹੇ ਕੈਂਪਾਂ ਦਾ ਕਾਰਜ ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਖ਼ਾਸ ਸਮੂਹ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਇਹਨਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1897 ਵਿੱਚ ਕਿਊਬਾ ਦੇ ਜਰਨੈਲ ਵਾਲੇਰੀਆਨੋ ਵੇਲਰ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ "reconcentration camps" ਲਈ ਹੋਈ। ਅਮਰੀਕੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵੀ ਮੂਲ ਅਮਰੀਕੀ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਕੈਂਪ ਬਣਾਏ ਸਨ ਅਤੇ ਬਰਤਾਨੀਆ ਨੇ ਵੀ ਦੂਜੀ ਬੋਈਅਰ ਜੰਗ ਵੇਲੇ ਅਜਿਹੇ ਕੈਂਪ ਬਣਾਏ ਸਨ।।1904 ਅਤੇ 1908 ਦਰਮਿਆਨ, ਸ਼ਾਹੀ ਜਰਮਨ ਫ਼ੌਜ ਦੀ ਸਕੂਟਜ਼ਟਰੂਪ ਨੇ ਵੀ ਜਰਮਨ ਦੱਖਣੀ-ਪੱਛਮੀ ਅਫਰੀਕਾ (ਹੁਣ ਨਾਮੀਬੀਆ) ਵਿੱਚ ਹੇਰੇਰੋ ਅਤੇ ਨਾਮਾਕੂਆ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਲਈ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਕੈਂਪ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਲੁਡਰਿਟਜ਼ ਵਿਖੇ ਸ਼ਾਰਕ ਟਾਪੂ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਕੈਂਪ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅਜਿਹਾ ਕੈਂਪ ਸੀ ਅਤੇ ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਵੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਾੜੇ ਕੈਂਪਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਨ।

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ Jewish Virtual Library (2014). "Main Concentration Camps". The Holocaust: Concentration Camps. AICE. Retrieved 17 December 2014.
  2. ↑ Evans 2003, pp. 344–345.
  3. ↑ Evans 2005, p. 81.
  4. ↑ Evans 2005, p. 85.
  5. ↑ Revisiting the National Socialist Legacy: Coming to Terms With Forced Labor, Expropriation, Compensation, and Restitution page 84 Oliver Rathkolb
  6. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000014-QINU`"'</ref>" does not exist. at Wayback machine.
  7. ↑ Evans 2005, pp. 87–90.
  8. ↑ Evans 2005, p. 90.
  9. ↑ Evans 2008, p. 367.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag defined in <references> has no name attribute.

ਹਵਾਲਾ ਕਿਤਾਬਾਂ

[ਸੋਧੋ]
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000015-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000016-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000017-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000018-QINU`"'</ref>" does not exist.
  • Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000019-QINU`"'</ref>" does not exist.

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ

[ਸੋਧੋ]
ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਕਾਮਨਜ਼ ਉੱਤੇ Nazi concentration camps ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮੀਡੀਆ ਹੈ।
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਨਾਜ਼ੀ_ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ_ਕੈਂਪ&oldid=736222" ਤੋਂ ਲਿਆ