ਚੋਕੋ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
Chocoan
ਭੂਗੋਲਿਕ
ਵੰਡ		Colombia and Panama
ਭਾਸ਼ਾਈ ਵਰਗੀਕਰਨOne of the world's primary language families
Subdivisions
  • Emberá
  • Waunana
Glottologchoc1280
1958 ਵਿਚ ਰੀਓ ਸਾਨ ਜੁਆਨ (ਚੋਕੋ, ਕੋਲੰਬੀਆ) ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਕਵੀ ਅਤੇ ਰਾਜਨੇਤਾ ਐਡੁਆਰਡੋ ਕੋਟੇ ਲਾਮਸ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਚੋਕੋ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਬੋਲ ਰਹੇ ਸਨ।

Choco ਭਾਸ਼ਾ (Chocoan, Choco, Chokó ਵੀ) ਨੇਟਿਵ ਅਮਰੀਕੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਛੋਟੇ ਪਰਿਵਾਰ ਹਨ ਅਤੇ ਕੋਲੰਬੀਆ ਤੇ ਪਨਾਮਾ ਭਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਹਨ।

★ ਇਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਸਮਾਨਯ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ :-

• ਧੁਨੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਗ੍ਰੀਨਲੈਂਡ ਦੀ ਐਸਕੀਮੋ (Eskimos) ਵਿਚ 17 ਧੁਨੀਆਂ ਹਨ।

ਐਰੀਜੋਨਾ, ਨਿਉ-ਮੈਕਸੀਕੋ ਅਤੇ ਉਤਾਹ (Utah ) ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਬੋਲੀ ਨਵਾਜੋ (Navajos) ਵਿਚ 47 ਧੁਨੀਆਂ ਹਨ। ਕੁਝ ਬੋਲੀਆਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਫਰੈਂਚ ਵਾਂਗ ਅਨੁਨਾਸਕੀ ਸਵਰ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਚੀਨੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਾਂਗ ਸੁਰ (Tone) ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਬਹੁਤੀਆਂ ਵਿਚ ਬੁੱਲ (Stress) ਮਿਲਦਾ ਹੈ।


• ਵਿਆਕਰਨ ਦੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਇਹ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ Polysynthetic ਹਨ, ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਬਦ ਕਈ-ਕਈ ਭਾਵੰਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਬਦ ਅਤੇ ਵਾਕ ਵਿਚ ਨਖੇੜਾ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।


• ਨਾਂਵ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਨ - ਚੇਤਨ ਤੇ ਗੈਰ-ਚੇਤਨ (Animate and Inanimate) • ਕੁਝ ਵਿਚ ਲਿੰਗ ਅਤੇ ਪੁਲਿੰਗ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਵਿਭੰਨਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਕੁਝ ਇਕੋ ਰੂਪ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ - ਲਾਲ

◆ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀਆਂ 300 ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਮਰਨ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਹਨ। ਸਪੈਨਿਸ਼ ਅਤੇ ਪੁਰਤਗਾਲੀਆਂ ਦੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਇਹ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਇਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ।

• ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ 50 ਅਜਿਹੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਗਰੁੱਪ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਨਹੀਂ ਹਨ (Isolates).

• ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਭਾਸ਼ਾਈ ਗਰੁੱਪ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਹਨ: 1. Andean 2. Chaco 3. Amazonian 4. Others

ਚੋਕੋ ਵਿੱਚ ਅੱਧੀ ਦਰਜਨ ਜਾਣੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਸਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੋ ਛੱਡੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

  • ਅੰਬੇਰੂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ (ਚੋਕੋ ਉਚਿਤ, ਚੋਲੋ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ)
  • ਨੋਆਨਾਮਾ (ਵੂਆਨਾ, ਵਾਨ ਮਯੂ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ)
  • ਐਂਸਰਮਾ (†)
  • ਆਰਮਾ (†) ? (ਅਣਚਾਹੇ)
  • ਸਿਨਫਾਨਾ (ਸੇਨੁਫਾਰਾ) (†) ?
  • ਕੈਰਮਾਂਟਾ (†) ?

ਅਨਸੇਰਮਾ, ਅਰਮਾ ਅਤੇ ਸਿਨਫਾਨਾ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਅੰਬੇਰ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਦੋ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਕੋਲੰਬੀਆ ਵਿੱਚ 60,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੋਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਹੜੀਆਂ ਕਾਫ਼ੀ ਆਪਸੀ ਸਮਝਦਾਰ ਬੋਲੀ ਨਿਰੰਤਰਤਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਐਥਨੋਲੋਗ ਇਸ ਨੂੰ 6 ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡਦਾ ਹੈ। ਕੌਫਮੈਨ (1994) ਚੋਲੋ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਅਸਪਸ਼ਟ ਅਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਮੰਨਦਾ ਹੈ। ਪਨਾਮਾ-ਕੋਲੰਬੀਆ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਨੋਆਨਾਮੇ ਦੇ ਕੁਝ 6,000 ਬੁਲਾਰੇ ਹਨ।

ਜੋਲਕੇਸਕੀ (2016) ਦੁਆਰਾ ਅੰਦਰੂਨੀ ਵਰਗੀਕਰਣ: [1]

(† = ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਿਆ)

ਚੋਕੋ
  • ਵੌਆਨਾ
  • ਐਂਬੇਰਾ
    • ਐਂਬੇਰਾ, ਦੱਖਣੀ: ਐਂਬੇਰਾ ਬੌਡੋ ; ਅੰਬੇਰਾ ਚਮੀ ; ਏਪੀਨਾ
    • ਐਂਬੇਰਾ, ਉੱਤਰੀ: ਐਂਬੇਰਾ ਕਤੀਓ ; ਐਂਬੇਰਾ ਡਰੀਨ

ਭਾਸ਼ਾ ਸੰਪਰਕ[ਸੋਧੋ]

Jolkesky (2016) ਨੋਟ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਵੀ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ Guahibo, Kamsa, Paez, Tukano, Witoto-Okaina, Yaruro, Chibchan, ਅਤੇ ਬੋਰਾ-Muinane ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਕਾਰਨ ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ। [2]

ਲੇਕੋ (1920) ਦੁਆਰਾ ਚੋਕੋ ਅਤੇ ਚਿਬਚਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਜੈਨੇਟਿਕ ਲਿੰਕਸ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। 

[3]
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਤੋਂ ਮੱਕੀ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਨੂੰ ਅਪਨਾਉਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। [2] : 324 

ਚੋਕੋ ਨੂੰ ਕਈ ਕਲਪਨਾਤਮਕ ਫਿਲਮ ਸੰਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ:

  • ਮੌਰਿਸ ਸਵਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੈਕਰੋ-ਲੇਕੋ ਦੇ ਅੰਦਰ
  • ਐਂਟੋਨੀਓ ਟੋਵਰ, ਜੋਰਜ ਏ।
ਸੁਰੇਜ਼, ਅਤੇ ਰਾਬਰਟ ਗਨ: ਕੈਰੇਬੀਅਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ
  • Čestmír Loukotka (1944): ਦੱਖਣੀ Emberá ਸਬੰਧਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ Paezan ਕਰਨ ਲਈ, Noanamá Arawakan
  • ਪਾਲ ਰਿਵੇਟ ਅਤੇ ਲੂਕੋਟਕਾ ਦੇ (1950) ਕੈਰੇਬੀਅਨ ਵਿਚ
  • Constenla Umaña ਅਤੇ Margery pena: ਸਬੰਧਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ Chibchan
  • ਦੇ ਅੰਦਰ ਯੂਸੁਫ਼ ਨੂੰ Greenberg ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ Paezan, ਸਭ ਸਬੰਧਤ Paezan ਅਤੇ Barbacoan
  • ਯੇਰੋ ਨਾਲ ਪੈਚੇ ਅਨੁਸਾਰ (2016) [4]

ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ[ਸੋਧੋ]

ਲੌਕੋਟਕਾ (1968) ਚੋਕੋ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਲਈ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਮੁੱਢਲੀਆਂ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। [5]

gloss Sambú Chocó Pr. Citara Baudo Waunana Tadó Saixa Chamí Ándagueda Catio Tukurá N'Gvera
one haba abá aba aba haba aba abbá abba abá
two ome ume dáonomi umé homé umé ómay tea unmé
three ompea umpia dáonatup kimaris hompé umpea ompayá umbea unpia
head poro poro achiporo púro boró tachi-púro boró bóro buru porú
eye tau tau tabú tau dága tau tau dáu tow dabu tabú tapü
tooth kida kida kida kidá xidá kidá chida chida
man amoxina mukira umakira emokoida mukira mukína mugira mohuná mukira
water pañia paniá pania pania dó pania panía banía puneá panea pánia
fire tibua tibuá xemkavai tupuk tupu tubechuá tübü
sun pisia pisiá umantago vesea edau vesea áxonihino umata emwaiton humandayo ahumautu
moon edexo édexo hidexo xedeko xedego edekoː átoní edexo heydaho xedeko xedéko hedeko
maize pe pe paga pedeu pe pe bé pe
jaguar imama ibamá ibamá imama kumá pimamá imama imamá imamá
arrow enatruma halomá halomá sia chókiera umatruma sía ukida enentiera

ਪ੍ਰੋਟੋ-ਭਾਸ਼ਾ[ਸੋਧੋ]

ਪ੍ਰੋਟੋ-ਚੋਕੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੋ-ਅੰਬੇਰਸ ਨੂੰ ਕਾਂਸਟੇਨਲਾ ਐਂਡ ਮਾਰਜਰੀ (1991) ਦੁਆਰਾ ਪੁਨਰ ਗਠਨ ਲਈ, [6] ਇਸ ਸੰਬੰਧੀ ਸਪੈਨਿਸ਼ ਲੇਖ ਵੇਖੋ .

ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ[ਸੋਧੋ]

  • ਐਂਬੇਰਾ-ਵੋਆਨਨ, ਜੋ ਚੋਕੋ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਬੋਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਐਂਬੇਰਾ ਅਤੇ ਵੂਆਨਨ
  • ਕੁਇਮਬਯਾ ਭਾਸ਼ਾ

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. ↑ Jolkesky, Marcelo Pinho De Valhery. 2016. Estudo arqueo-ecolinguístico das terras tropicais sul-americanas. Ph.D. dissertation, University of Brasília.
  2. ↑ 2.0 2.1 Jolkesky, Marcelo Pinho De Valhery. 2016. Estudo arqueo-ecolinguístico das terras tropicais sul-americanas. Ph.D. dissertation, University of Brasília. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid <ref> tag; name "Jolkesky-2016" defined multiple times with different content
  3. ↑ Lehmann, W. (1920). Zentral-Amerika. Teil I. Die Sprachen Zentral-Amerikas in ihren Beziehungen zueinander sowie zu Süd-Amerika und Mexico. Berlin: Reimer.
  4. ↑ Pache, Matthias J. 2016. Pumé (Yaruro) and Chocoan: Evidence for a New Genealogical Link in Northern South America. Language Dynamics and Change 6 (2016) 99–155. doi:10.1163/22105832-00601001
  5. ↑ Loukotka, Čestmír (1968). Classification of South American Indian languages. Los Angeles: UCLA Latin American Center.
  6. ↑ Constenla Umaña, Adolfo; Margery Peña, Enrique. (1991). Elementos de fonología comparada Chocó. Filología y lingüística, 17, 137-191.

ਪੁਸਤਕ ਸੂਚੀ[ਸੋਧੋ]

  • ਕੈਂਪਬੈਲ, ਲਾਈਲ. (1997). ਅਮਰੀਕੀ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ: ਮੂਲ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਭਾਸ਼ਾਈ . ਨਿ York ਯਾਰਕ: ਆਕਸਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪ੍ਰੈਸ. ISBN 0-19-509427-1 .
  • ਕੌਂਸਟੇਲਾ ਉਮੈਨਾ, ਅਡੋਲਫੋ; ਅਤੇ ਮਾਰਜਰੀ ਪੇਆਨਾ, ਐਨਰਿਕ. (1991). ਐਲੀਮੈਂਟੋ ਡੀ ਫੋਨੋਲੋਜੀ ਤੁਲਨਾ ਚੋਕੋ. ਫਿਲੋਲਾਜੀਆ ਵਾਈ ਲੈਂਗਿਸਟੀਕਾ, 17, 137-191.
  • ਗ੍ਰੀਨਬਰਗ, ਜੋਸਫ਼ ਐਚ. (1987). ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਭਾਸ਼ਾ . ਸਟੈਨਫੋਰਡ: ਸਟੈਨਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪ੍ਰੈਸ.
  • ਗਨਨ, ਰਾਬਰਟ ਡੀ. (ਐਡੀ.) (1980). ਕਾਲੀਫੈਸੀóਨ ਡੀ ਲੋਸ ਆਈਡਿਓਮਸ ਇੰਡੈਗੇਨਸ ਡੀ ਪਨਾਮਾ, ਕੌਨ ਅਨੋ ਵੋਬੂਲਰਿਓ ਕੰਪੇਅਰਟਿਵੋ ਡੀ ਲੌਸ ਮਿਮੋਸ . ਲੈਂਗੁਆਸ ਡੀ ਪਨਾਮਾ (ਨੰਬਰ 7). ਪਨਾਮਾ: ਇੰਸਟੀਚਿ Nੋ ਨਸੀਓਨਲ ਡੀ ਕਲਤੂਰਾ, ਇੰਸਟੀਚਿ Lੋ ਲਿਿੰਗਸਟਿਕੋ ਡੀ ਵੀਰਾਨੋ.
  • ਕੌਫਮੈਨ, ਟੈਰੇਂਸ. (1990). ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ: ਅਸੀਂ ਕੀ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਿਵੇਂ ਜਾਣਨਾ ਹੈ. ਡੀਐਲ ਪੇਨੇ (ਐਡੀ.) ਵਿਚ, ਐਮਾਜ਼ੋਨੀਅਨ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ: ਨੀਵੀਂਲੈਂਡ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਅਧਿਐਨ (ਪੀ.ਪੀ. 13-67). ਆਸਿਨ: ਟੈਕਸਾਸ ਪ੍ਰੈਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ. ISBN 0-292-70414-3 .
  • ਕੌਫਮੈਨ, ਟੈਰੇਂਸ. (1994). ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀਆਂ ਮੂਲ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ. ਸੀ. ਮੋਸਲੇ ਐਂਡ ਆਰਈ ਆਸ਼ੇਰ ਵਿਚ (ਐਡ. ), ਵਿਸ਼ਵ ਦੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਐਟਲਸ (ਪੀ.ਪੀ. 46–76). ਲੰਡਨ: ਰਸਤਾ.
  • ਲੋਵੇਨ, ਯਾਕੂਬ. (1963). ਚੋਕੋ ਆਈ ਅਤੇ ਚੋਕੋ II. ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਜਰਨਲ ਆਫ਼ ਅਮੈਰੀਕਨ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ, 29 .
  • ਲਿਚਟ, ਡੈਨੀਅਲ ਅਗੁਏਰੇ. (1999). ਐਂਬੇਰਾ . ਵਿਸ਼ਵ ਦੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ / ਸਮੱਗਰੀ 208. ਲਿੰਕੌਮ.
  • ਮੋਰਟੇਨਸਨ, ਚਾਰਲਸ ਏ. (1999). ਉੱਤਰੀ ਅੰਬੇਰਾ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਹਵਾਲਾ ਵਿਆਕਰਣ . ਕੋਲੰਬੀਆ ਦੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਅਧਿਐਨ (ਨੰ .7); ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਐਸਆਈਐਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ (ਨੰਬਰ 134). ਐਸ.ਆਈ.ਐਲ.
  • ਪਿੰਟੋ ਗਾਰਸੀਆ, ਸੀ. (1974/1978) ਲਾਸ ਇੰਡੀਆਜ਼ ਕੈਟੋੋਜਸ: ਸੁ ਕਲਤੂਰਾ - ਸੁ ਲੇਂਗੁਆ. ਮੈਡੇਲਨ: ਸੰਪਾਦਕੀ ਗ੍ਰੇਨ-ਅਮੈਰਿਕਾ.
  • ਰੈਂਡੇਨ ਜੀ., ਜੀ. (2011) La lengua Umbra: Descubrimiento - Endolingüística - Arqueolingüística. ਮਨੀਜਲੇਸ: ਜ਼ਪਟਾ.
  • ਰਿਵੇਟ, ਪੌਲ; ਅਤੇ ਲੌਕੋਟਕਾ, ਸੈਸਟਰ. (1950). ਲੈਂਗਜ਼ ਡੀ'ਅਮੇਰਿਕ ਡੂ ਸੁਡ ਐਟ ਡੇਸ ਐਂਟੀਲੇਸ. ਏ. ਮੀਲੈਟ ਐਂਡ ਐਮ ਕੋਹੇਨ (ਐਡੀ. ), ਲੈਸ ਲੈਂਗਜ਼ ਡੂ ਮੋਂਡੇ ( ਖੰਡ 2) ਪੈਰਿਸ: ਚੈਂਪੀਅਨ.
  • ਸਾਰਾ, ਐਸਆਈ (2002). ਅੰਬੇਰੂ-ਇੰਗਲਿਸ਼-ਸਪੈਨਿਸ਼ ਦਾ ਇੱਕ ਤਿਕੋਣੀ ਭਾਸ਼ਾਈ ਕੋਸ਼ (ਵਿਸ਼ਵ ਦੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ / ਸ਼ਬਦਕੋਸ਼, 38) ਮਿ Munਨਿਖ: ਲਿੰਕਮ ਯੂਰੋਪਾ.
  • ਸੁਰੇਜ਼, ਜੋਰਜ. (1974). ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕੀ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ. ਨਵੀਂ ਐਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ ਬ੍ਰਿਟੈਨਿਕਾ (15 ਵੀਂ ਐਡੀ. ). ਸ਼ਿਕਾਗੋ: ਐਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ ਬ੍ਰਿਟੈਨਿਕਾ.
  • ਸਵਦੇਸ਼, ਮੌਰਿਸ. (1959). ਮੈਪਾਸ ਡੀ ਕਲਾਸੀਫੈਸੀóਨ ਲਿਂਗਸਟੀਕਾ ਡੀ ਮੈਕਸੀਕੋ ਵਾਈ ਲਾਸ ਅਮੈਰਿਕਾਸ . ਮੈਕਸੀਕੋ: ਯੂਨੀਵਰਸਲਿਡ ਨੈਕਿਓਨਲ ਆਟੋਨੋਮਾ ਡੀ ਮੈਕਸੀਕੋ.
  • ਟੋਵਰ, ਐਂਟੋਨੀਓ; ਅਤੇ ਲਾਰੂਸੀਆ ਡੀ ਟੋਵਰ, ਕਨਸੁਏਲੋ. (1984). ਕੈਟਲੋਗੋ ਡੀ ਲਾਸ ਲੇਂਗੁਆਸ ਡੀ ਅਮੈਰਿਕਾ ਡੇਲ ਸੁਰ (ਨੂਏਵਾ ਐਡੀ. ). ਮੈਡ੍ਰਿਡ: ਸੰਪਾਦਕੀ ਗੇਡੋ ISBN 84-249-0957-7 .

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ[ਸੋਧੋ]

"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਚੋਕੋ_ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ&oldid=552790" ਤੋਂ ਲਿਆ