ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਚੋਣਾਂ
ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ, ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਚੋਣਾਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਅਸੈਂਬਲੀ ਸਥਾਨਕ ਇਕਾਈਆਂ ਦੇ ਚੋਣਾਂ ਇਕਪਾਸੜ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕਰਾਉਣ ਸੰਬੰਧੀ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਰਾਜ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੁਆਰਾ ਰਾਜ ਪੱਧਰੀ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਆਯੋਜਨ ਵਿਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਸਦ ਤੋਂ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਲੈਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਆਰਟੀਕਲ 356 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸੰਸਦ ਦੁਆਰਾ ਰਾਜ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ਾਸਨ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀਆਂ[ਸੋਧੋ]
|
ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਰਟੀਆਂ |
ਰਾਜ ਪਾਰਟੀਆਂ |
ਰਜਿਸਟਰਡ ਅਣਪਛਾਤੀ ਪਾਰਟੀਆਂ
|
ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ[ਸੋਧੋ]
| ਸਾਲ | ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣ | ਜੇਤੂ ਪਾਰਟੀ / ਗੱਠਜੋੜ | |
|---|---|---|---|
| 1951 | ਪਹਿਲੀ ਲੋਕ ਸਭਾ | style="background-color: ਫਰਮਾ:INC/meta/color" | | ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ |
| 1957 | ਦੂਜੀ ਲੋਕ ਸਭਾ | style="background-color: ਫਰਮਾ:INC/meta/color" | | ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ |
| 1962 | ਤੀਜੀ ਲੋਕ ਸਭਾ | style="background-color: ਫਰਮਾ:INC/meta/color" | | ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ |
| 1967 | ਚੌਥੀ ਲੋਕ ਸਭਾ | style="background-color: ਫਰਮਾ:INC/meta/color" | | ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ |
| 1971 | ਪੰਜਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | style="background-color: ਫਰਮਾ:INC/meta/color" | | ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ |
| 1977 | ਛੇਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | style="background-color: ਫਰਮਾ:BJP/meta/color" | | ਜਨਤਾ ਗੱਠਜੋੜ ( ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ, ਬੀਐਲਡੀ, ਸੀ ਪੀ ਆਈ (ਐਮ) ) : 13 ਵਿਚੋਂ 13 ਸੀਟਾਂ |
| 1980 | ਸੱਤਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | style="background-color: ਫਰਮਾ:INC/meta/color" | | ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ (ਇੰਦਰਾ) : 10/13, ਸੀ.ਪੀ.ਆਈ. : 2, ਅਕਾਲੀ ਦਲ : ਇੱਕ |
| 1984 | ਅੱਠਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | style="background-color: ਫਰਮਾ:INC/meta/color" | | ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ |
| 1989 | ਨੌਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | style="background-color: ਫਰਮਾ:BJP/meta/color" | | ਨੈਸ਼ਨਲ ਫਰੰਟ ( ਅਕਾਲੀ (ਐਮ) - 6/13), ਕੋਂਗ : 2, ਜਨਤਾ : 1, ਬਸਪਾ : 1, ਆਜ਼ਾਦ : 3 |
| 1991 | ਦਸਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | style="background-color: ਫਰਮਾ:INC/meta/color" | | ਬੇਚੈਨੀ ਕਾਰਨ ਮਈ 1991 ਵਿਚ ਕੋਈ ਚੋਣਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋਈਆਂ, ਪਰ ਸਾਰੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਲਈ ਚੋਣਾਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ </br> ਬਾਅਦ ਦੀ ਤਾਰੀਖ (ਸ਼ਾਇਦ 1992 ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ). |
| 1996 | ਗਿਆਰ੍ਹਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | style="background-color: ਫਰਮਾ:BJP/meta/color" | | ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ - 13 ਵਿੱਚੋਂ 8, ਕਾਂਗਰਸ - 2, ਬਸਪਾ : 3. |
| 1998 | ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | style="background-color: ਫਰਮਾ:BJP/meta/color" | | ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਗਠਜੋੜ (ਅਕਾਲੀ ਦਲ, ਭਾਜਪਾ ) |
| 1999 | ਤੇਰ੍ਹਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | style="background-color: ਫਰਮਾ:INC/meta/color" | | ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ |
| 2004 | ਚੌਦਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | style="background-color: ਫਰਮਾ:BJP/meta/color" | | ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਗਠਜੋੜ (ਅਕਾਲੀ ਦਲ, ਭਾਜਪਾ ) |
| 2009 | ਪੰਦਰਾਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | style="background-color: ਫਰਮਾ:INC/meta/color" | | ਸੰਯੁਕਤ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਗੱਠਜੋੜ (ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ) |
| 2014 | ਸੋਲ੍ਹਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | style="background-color: ਫਰਮਾ:BJP/meta/color" | | ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਗਠਜੋੜ (ਅਕਾਲੀ ਦਲ, ਭਾਜਪਾ ) : 6/13, ਆਪ : 4, ਕਾਂਗਰਸ: 3 |
| 2019 | ਸਤਾਰ੍ਹਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ | style="background-color:ਫਰਮਾ:INC/meta/color" | | ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ (8/13), ਆਪ - 1, ਅਕਾਲੀ + ਬੀਜੇਪੀ = 2 + 2. |
ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ[ਸੋਧੋ]
ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ
| ਸਾਲ | ਯੂ.ਓ.ਪੀ. | ਆਈ ਐਨ ਸੀ | ਸ੍ਰ | ਏਆਈਐਮਐਲ | IND | ਹੋਰ | ਕੁੱਲ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1937 | 95 | 18 | 10 | 1 | 20 | 30 | 175 |
| 1946 | 20 | 51 | 22 | 73 | 7 | 2 |
ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ
| ਸਾਲ | ਕਾਂਗਰਸ | ਸ਼੍ਰੋ. ਅ. ਦ. | ਆਪ | ਬੀ.ਜੇ.ਪੀ. | ਆਜਾਦ | ਹੋਰ | ਕੁੱਲ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1952 | 96 | 13 | ~ | ~ | 9 | 8 | 126 |
| 1957 | 120 | ^ | 13 | 21 | 154 | ||
| 1962 | 90 | 19 | 18 | 27 | |||
| 1967 | 48 | ^ | 9 | 47 | 104 | ||
| 1969 | 38 | 43 | 4 | 17 | |||
| 1972 | 66 | 24 | 3 | 11 | |||
| 1977 | 17 | 58 | 2 | 40 | 117 | ||
| 1980 | 63 | 37 | 1 | 2 | 14 | ||
| 1985 | 32 | 73 | 6 | 4 | 2 | ||
| 1992 | 87 | ^ | 6 | 4 | 20 | ||
| 1997 | 14 | 75 | 18 | 6 | 4 | ||
| 2002 | 62 | 41 | 3 | 9 | 2 | ||
| 2007 | 44 | 48 | 19 | 5 | 0 | 116 | |
| 2012 | 46 | 56 | 12 | 3 | 0 | 117 | |
| 2017 | 77 | 15 | 20 | 3 | 0 | 2 | |
| 2022 | 18 | 3 | 92 | 2 | 1 | 1 |
- ^ - ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਚੋਣ ਨਹੀਂ ਲੜੀ
- ~ - ਪਾਰਟੀ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਸੀ
- - ਹਰਾ ਰੰਗ ਬਾਕਸ ਪਾਰਟੀ / ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ
ਅਗਲੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ 2022 ਵਿਚ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ[ਸੋਧੋ]
- 1966 ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹਰਿਆਣੇ ਵਿਚ ਚੋਣਾਂ
- ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਚੋਣਾਂ, 1966 ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਬਣੀਆਂ
- ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਚੋਣਾਂ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਚੋਣਾਂ