ਕਾਲਮ (ਨਾਵਲ)
ਕਾਲਮ ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਕ ਐਮ ਟੀ ਵਾਸੂਦੇਵਨ ਨਾਇਰ ਦਾ ਨਾਵਲ ਹੈ। ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਫ਼ਰ (ਕਾਲਮ) ਰਾਹੀਂ ਪਾਤਰ ਸੇਤੂ ਮਾਧਵਨ ਦੇ ਨਾਲ ਤੋਰਦੀ ਹੈ।[1]
ਸਾਰ[ਸੋਧੋ]
ਕਹਾਣੀ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨੀ ਸੁਧਾਰਾਂ ਅਤੇ ਗਰੀਬੀ ਦੇ ਪਿਛੋਕੜ ਵਿੱਚ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸੈੱਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸੇਤੂ ਮਾਧਵਨ ਵਲਲੂਵਾਨਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। ਉਹ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਦੀ ਵਿਅਰਥਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੀਵਨ ਸਮੇਂ ਦੇ ਰਹਿਮ 'ਤੇ ਕਾਇਮ ਹੈ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਮਾੜੀ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੁਆਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਅਣਦੇਖੀ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਕਾਲਜ ਦੇ ਹੋਸਟਲ ਵਿੱਚ ਆਲੀਸ਼ਾਨ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਖ਼ਰਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸ ਕੋਲ ਚੰਗੇ ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਪੈਸੇ ਦੀ ਘਾਟ ਸੀ।
ਉਹ ਤਿੰਨ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਹਿਲੀ ਸੁਮਿੱਤਰਾ, ਉਸਦੀ ਚਚੇਰੀ ਭੈਣ ਹੈ। ਇਸ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਿਸ਼ੋਰ ਉਮਰ ਦੇ ਫੈਂਸੀ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਅੱਗੇ ਥੈਂਕਮਾਨੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਵਿਆਹ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਚੰਗੀ ਨੌਕਰੀ ਦੀ ਘਾਟ ਉਸ ਨੂੰ ਰੋਕਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਵਿਲੇਜ ਐਕਸਟੇਨਸਨ ਅਫ਼ਸਰ ਵਜੋਂ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਛੋਟੇ-ਮੋਟੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਕਾਰਨ ਉਹ ਇਸਨੂੰ ਗੁਆ ਬੈਠਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਆਪਣਾ ਮਨ ਬਦਲ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਉਹ ਦੂਰ ਤੱਟੀ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸਨ ਮੁਥਾਲੀ ਦੀ ਫਰਮ ਵਿੱਚ ਕਲਰਕ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀਨਿਵਾਸਨ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਝੂਠ ਬੋਲਣ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦੇ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੌਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਲਲਿਤਾ ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸਨ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੀ ਅਣਗਹਿਲੀ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਇਕਸਾਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਉਂ ਰਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕੈਮਿਸਟਰੀ ਲਲਿਤਾ ਨੂੰ ਸੇਤੂ ਵੱਲ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਦੋਵੇਂ ਦਰਦਨਾਕ ਇਕੱਲਤਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਕਰਮਚਾਰੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਸੇਤੂ ਵੱਡੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਰਮ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦੇ ਕੇ ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸਨ ਨੂੰ ਦੌਰਾ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ। ਸੇਤੂ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸਨ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਲਲਿਤਾ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਤਲਾਕ ਦੇ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਮੀ ਨਾਲ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਬਣਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉੱਚ-ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦਾ ਸਮਾਜ ਜੀਵਨ ਉਸ ਲਈ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਵਪਾਰੀ ਇੰਦਰਜੀਤ ਦੇ ਨਾਲ ਲੈਥਾ ਦੇ ਇੱਕ "ਸਮਝੌਤੇ ਵਾਲੇ" ਦ੍ਰਿਸ਼ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸੇਤੂ ਅੰਦਰੂਨੀ ਟਕਰਾਅ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੇ ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਅਸਫ਼ਲਤਾਵਾਂ ਹਨ। ਉਸਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਥੈਂਕਮਾਨੀ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਬੰਬਈ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਪਰਿਵਾਰਕ ਜੀਵਨ ਜੀਉਂ ਰਹੀ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਉਹ ਸੁਮਿੱਤਰਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤਿਆਗਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਲੱਭਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਬੂਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਇਕੱਲੀ ਰਹਿ ਕੇ ਖੁਸ਼ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਉਸਦੀ ਮਦਦ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਠੁਕਰਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸੇਤੂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਿਸੇ ਲਈ ਕੋਈ ਤਰਸ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਨਾਵਲ ਦਾ ਅੰਤ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਸੇਤੂ ਇਕੱਲੇਪਣ ਦੀ ਪੀੜ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।
ਮਾਨਤਾ[ਸੋਧੋ]
- ਲੇਖਕ ਨੂੰ 1970 ਵਿੱਚ ਇਸ ਰਚਨਾ ਲਈ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[2]
ਅਨੁਵਾਦ[ਸੋਧੋ]
ਨਾਵਲ ਦਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ:
- Celine Matheu (= Mathew) (1979). The Legacy. Vikas Publishing House.
- Gita Krishnankutty (1998). Kaalam. Sangam.
- Gita Krishnankutty (2010). Kaalam. Orient Blackswan.