ਆਭਾ ਨਰਾਇਣ ਲਾਂਬਾ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ

ਆਭਾ ਨਰਾਇਣ ਲਾਂਬਾ (ਜਨਮ 1970) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸੰਭਾਲ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਨਾਮੀ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰਲ ਅਭਿਆਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੀਆਂ ਕਈ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤੀ ਥਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਜੰਤਾ ਗੁਫਾਵਾਂ, ਗੋਲਕੁੰਡਾ ਕਿਲ੍ਹਾ ਅਤੇ ਮਹਾਬੋਧੀ ਮੰਦਰ, ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ ਦੀਆਂ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਦੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕ੍ਰਾਫੋਰਡ ਮਾਰਕੀਟ ਹਾਊਸ, ਰੋਲਫੋਰਡ ਮਾਰਕੀਟ ਹਾਊਸ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ ਹੈ।, ਏਸ਼ੀਆਟਿਕ ਸੋਸਾਇਟੀ ਆਫ ਮੁੰਬਈ ਟਾਊਨ ਹਾਲ ਅਤੇ ਨੇਸੇਟ ਏਲੀਯਾਹੂ ਸਿਨਾਗੋਗ।[1][2][3]

ਫਰਮ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ ਸੰਭਾਲ ਲਈ 10 ਯੂਨੈਸਕੋ ਏਸ਼ੀਆ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਅਵਾਰਡਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। 2007 ਵਿੱਚ ਬਾਸਗੋ ਲੱਦਾਖ ਵਿੱਚ ਚੰਬਾ ਲਖੰਗ ਬੁੱਧ ਮੰਦਿਰ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਦੇ ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਨੇ ਉੱਤਮਤਾ ਦਾ ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਕਨਵੋਕੇਸ਼ਨ ਹਾਲ ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੂੰ ਡਿਸਟਿੰਕਸ਼ਨ ਯੂਨੈਸਕੋ ਏਸ਼ੀਆ ਪੈਸੀਫਿਕ ਅਵਾਰਡ ਦਾ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ। 2017 ਵਿੱਚ, ਰਾਇਲ ਓਪੇਰਾ ਹਾਊਸ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੱਕੋ-ਇੱਕ ਬਚੇ ਹੋਏ ਓਪੇਰਾ ਹਾਊਸ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਹਾਲੀ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਯੂਨੈਸਕੋ ਏਸ਼ੀਆ-ਪੈਸੀਫਿਕ ਅਵਾਰਡਜ਼ ਦੇ ਤਹਿਤ ਮੈਰਿਟ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[4]

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਸ਼ਾਲੀਮਾਰ ਬਾਗ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਮੁਗਲ ਗਾਰਡਨ ਦੀ ਬਹਾਲੀ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਮੁਗਲ ਗਾਰਡਨ ਲਈ ਯੂਨੈਸਕੋ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਦੀ ਤਿਆਰੀ; ਸਾਰਨਾਥ ਕਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਰਬਿੰਦਰਨਾਥ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀਨਿਕੇਤਨ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਲੇ ਕੋਰਬੁਜ਼ੀਅਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਕੈਪੀਟਲ ਕੰਪਲੈਕਸ ਲਈ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਯੋਜਨਾ।[5]

ਆਭਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਮੈਂਟਰ ਇੰਡੀਅਨ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਕੋਲਕਾਤਾ ਲਈ ਮਾਹਿਰ ਕਮੇਟੀ 'ਤੇ ਰਹਿ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ 25 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਅਭਿਆਸ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਛਤਰਪਤੀ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਵਾਸਤੂ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਮੁੰਬਈ, ਚੌਮਹੱਲਾ ਪੈਲੇਸ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਜੈਵਿਲਾਸ ਪੈਲੇਸ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਗਵਾਲੀਅਰ, ਲਾਲਬਾਗ ਪੈਲੇਸ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਇੰਦੌਰ, ਭਰਤਪੁਰ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ, ਜੈਪੁਰ ਮੈਟਰੋ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ, ਆਨੰਦ ਭਵਨ ਅਲਾਹਾਬਾਦ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।, ਨਹਿਰੂ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਅਤੇ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਦਿੱਲੀ, ਮਣੀ ਭਵਨ ਗਾਂਧੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਮੁੰਬਈ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਅਜਾਇਬ ਘਰ, ਕੁਨਸਟਕਾਮਰਾ। ਉਹ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ, ਬਾਲਾ ਸਾਹਿਬ ਠਾਕਰੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਮਾਰਕ ਅਤੇ ਪਾਰਸੀਆਂ ਦੇ ਅਲਪਾਈਵਾਲਾ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਹ ਗਵਰਨਿੰਗ ਕੌਂਸਲ INTACH ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਊਰੀ ਚੇਅਰ - ADC ਅਵਾਰਡਸ ਨਿਊਯਾਰਕ ਅਤੇ ਜਿਊਰੀ ਗੋਲਡਨ ਟ੍ਰੇਜ਼ੀਨੀ ਅਵਾਰਡਸ ਸੀ।

ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]

ਬਹਾਲੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਾਇਲ ਓਪੇਰਾ ਹਾਊਸ, ਮੁੰਬਈ ਦਾ ਪੇਡਮੈਂਟ।
ਬਹਾਲੀ ਦੇ ਬਾਅਦ pediment.

ਲਾਂਬਾ ਦਾ ਜਨਮ ਕਲਕੱਤਾ (ਹੁਣ ਕੋਲਕਾਤਾ) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਲੀਗੰਜ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਲੋਰੇਟੋ ਹਾਊਸ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਪਲੈਨਿੰਗ ਐਂਡ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ।[5][1]

ਕਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]

ਲਾਂਬਾ ਨੇ 1996 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰਲ ਅਭਿਆਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾਦਾਭਾਈ ਨੌਰੋਜੀ ਰੋਡ ਲਈ ਸ਼ਹਿਰੀ ਸੰਕੇਤ ਅਤੇ ਸਟ੍ਰੀਟ ਫਰਨੀਚਰ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦੇਣਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗੋਥਿਕ ਰੀਵਾਈਵਲ ਅਤੇ ਨਿਓਕਲਾਸੀਕਲ ਇਮਾਰਤਾਂ ਸਥਿਤ ਹਨ। 2000 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਰਾਹੁਲ ਮੇਹਰੋਤਰਾ ਐਸੋਸੀਏਟਸ ਦੀ ਇੱਕ ਕੰਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਸਲਾਹਕਾਰ ਬਣ ਗਈ, ਜੋ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਚੌਮਹੱਲਾ ਪੈਲੇਸ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। 2004 ਅਤੇ 2006 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਉਸਨੇ 15ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਬਾਸਗੋ ਮੱਠ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਮੈਤ੍ਰੇਯ ਬੁੱਧ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ।[6] 2010 ਤੋਂ, ਉਸਨੇ ਮੁੰਬਈ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਵਿਕਟੋਰੀਅਨ, ਨਿਓ-ਗੌਥਿਕ ਅਤੇ ਇੰਡੋ-ਸੈਰਾਸੀਨਿਕ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਿਉਂਸਪਲ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਬਿਲਡਿੰਗ, ਕ੍ਰਾਫੋਰਡ ਮਾਰਕੀਟ, ਪ੍ਰਿੰਸ ਆਫ ਵੇਲਜ਼ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ, ਕਨਵੋਕੇਸ਼ਨ ਹਾਲ, ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਨੇਸੇਟ ਏਲੀਆਹੂ ਸਿਨੇਗੌਗ, ਮੁੰਬਈ।[7][8][9] ਲਾਂਬਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਭਿਆਸ 'ਤੇ ਜੋਸੇਫ ਐਲਨ ਸਟੀਨ ਅਤੇ ਚਾਰਲਸ ਕੋਰਿਆ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।[10]

ਕਿਤਾਬਾਂ[ਸੋਧੋ]

  • Lambah, Abha Narain, ed. (2017). The Land of the Five Rivers: Mapping the Architectural Landscape of Punjab. Marg Foundation. ISBN 978-9383243167. Archived from the original on 2023-03-25. Retrieved 2023-03-22.
  • Lambah, Abha Narain, ed. (2013). Shekhawati: Havelis of the Merchant Princes. Marg Foundation. ISBN 978-8192110684. Archived from the original on 2023-03-25. Retrieved 2023-03-22.

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. 1.0 1.1 Kumar, Shikha (August 26, 2017). "Star conservation architect Abha Lambah picks her five favourite projects". Hindustan Times.
  2. Dasgupta, Arundhuti (April 20, 2018). "Architect Abha Narain Lambah explains the political power of her vocation" – via Business Standard.
  3. Deodhar, Neerja. "Mumbai's iconic 'blue' Knesset Eliyahoo Synagogue open to public, after year-long restoration". First Post. Retrieved 14 August 2020.
  4. "Mumbai's restored Royal Opera House bags UNESCO heritage award". Hindustan Times. November 2, 2017.
  5. 5.0 5.1 Das, Soumitra (29 March 2017). "Calcutta connect in Project Chandigarh". www.telegraphindia.com.
  6. Kadakia, Pankti Mehta (11 March 2019). "Abha Narain Lambah: Etching Stories In Stone". Forbes India.
  7. Pandit, Khevna (May 11, 2019). "Celebrate city's architecture, open spaces, says expert" – via www.thehindu.com.
  8. Staff Reporter (June 30, 2018). "South Mumbai's Art Deco and Victorian now have a UNESCO World Heritage tag" – via www.thehindu.com.
  9. Datta, Rangan (3 October 2020). "Inside the synagogues of Mumbai". Retrieved 21 January 2021.
  10. Talati-Parikh, Sitanshi (May 22, 2017). "How Architect Abha Narain Lambah Tackles Each Project With Nerves Of Steel". Verve Magazine.