ਅਦਿਤੀ ਪੰਤ
ਅਦਿਤੀ ਪੰਤ | |
|---|---|
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ | ਭਾਰਤੀ |
| ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ | BSc ਪੁਣੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਦਿਆਲਿਆ PhD ਵੈਸਟਫ਼ੀਲਡ ਕਾਲਜ |
| ਵਿਗਿਆਨਕ ਕਰੀਅਰ | |
| ਖੇਤਰ | ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਗਿਆਨ |
| ਅਦਾਰੇ | ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਸਥਾਨ, ਭਾਰਤ |
ਅਦਿਤੀ ਪੰਤ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਹੈ। ਉਹ 1983 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਅੰਟਾਰਕਟਿਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੁਦੀਪਤਾ ਸੇਨਗੁਪਤਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਅੰਟਾਰਕਟਿਕਾ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤ ਸੀ।[1][2][3][4] ਉਸ ਨੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਓਸ਼ਨੋਗ੍ਰਾਫੀ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੈਮੀਕਲ ਲੈਬਾਰਟਰੀ, ਪੁਣੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਅਕੈਡਮੀ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਵਰਗੇ ਅਦਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਹੁਦੇ ਹਾਸਲ ਕੀਤੇ ਹਨ।
ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ[ਸੋਧੋ]
ਅਦਿਤੀ ਪੰਤ ਦਾ ਜਨਮ ਮਰਾਠੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਸਥ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪਰਿਵਾਰ[5] ਵਿੱਚ ਨਾਗਪੁਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਛੋਟੀ ਉਮਰੇ ਹੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਲੈਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਰਾਤ ਦੇ ਖਾਣੇ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਅਤੇ ਬਾਹਰੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਉਤਸੁਕਤਾ ਵਧ ਗਈ ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਪੰਤ ਵੱਡੀ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ, ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਐਡਵਾਂਸਡ ਡਿਗਰੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਅਸਧਾਰਨ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਮਾੜੀ ਸਥਿਤੀ ਕਾਰਨ, ਪੰਤ ਨੂੰ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦਿਵਾਇਆ ਕਿ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਉਸ ਲਈ ਅਸੰਭਵ ਹੈ।
ਅਦਿਤਿ ਨੇ ਪੁਣੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕਰਦਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਐਲਿਸਟਰ ਹਾਰਡੀ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਿਤਾਬ ਦ ਓਪਨ ਸੀ (ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਸਮੁੰਦਰ) ਪੜ੍ਹੀ ਤਾਂ ਉਹ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋਈ। ਅਮਰੀਕੀ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਮਿਲਣ 'ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਹਵਾਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ।[6] ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੈਸਟਫੀਲਡ ਕਾਲਜ, ਲੰਦਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਪੀਐੱਚ.ਡੀ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਥੀਸਸ ਸਮੁੰਦਰੀ ਐਲਗੀ ਦੀ ਬਣਤਰ 'ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਸੀ। ਆਪਣਾ ਅਧਿਐਨ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਹ ਭਾਰਤ 'ਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਗਿਆਨ ਸੰਸਥਾ, ਗੋਆ ਨਾਲ ਜੁੜੀ।
ਕੈਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]
ਵਿੱਤੀ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਲਈ ਉੱਨਤ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਉਸ ਲਈ ਇਹ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਗੱਲ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਹਵਾਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਯੂ.ਐਸ. ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਗ੍ਰਾਂਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਛੋਟੇ ਮੱਛੀਆਂ ਦੇ ਨੈਟਵਰਕਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸੰਸ਼ੋਧਨ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਹ "ਦ ਓਪਨ ਸੀ" ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮੁੰਦਰੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਪੀਐਚ.ਡੀ. ਲਈ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚੀ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਨਜ਼ਰ ਦੋ ਜਾਂ ਤਿੰਨ ਲੈਬਾਂ 'ਤੇ ਲਈ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨੇ ਸੀ.ਐਸ.ਆਈ.ਆਰ. ਦੇ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਖੋਜਕਰਤਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਐਨ. ਕੇ. ਪਾਨੀਕਰ, ਜੋ ਲੇਖਕ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਸੀ, ਨਾਲ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਓਸ਼ਨੋਗ੍ਰਾਫੀ, (ਐਨ.ਆਈ.ਓ.) ਗੋਆ ਵਿਖੇ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ। ਐੱਨ.ਆਈ.ਓ. 'ਚ 1973-76 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਉਹ ਸਾਡੇ ਹਾਲਾਤ ਦੀਆਂ ਦੁਰਘਟਨਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਦੇ ਮੋਰਚੇ ਦੀਆਂ ਜਾਂਚਾਂ ਲਈ ਬੰਨ੍ਹੇ ਹੋਏ ਸਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਕੰਢੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵੇਰਾਵਾਲ ਤੋਂ ਕੰਨਿਆ ਕੁਮਾਰੀ ਅਤੇ ਮੰਨਾਰ ਦੀ ਖਾੜੀ ਤੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਐਨ.ਆਈ.ਓ. ਦਾ ਅੰਟਾਰਕਟਿਕ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਵਿੱਚ 10 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਲਈ; ਜੀਵਨ ਦਾ ਕੁਦਰਤੀ ਤਰੀਕਾ, ਪਦਾਰਥਕ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਗਿਆਨ ਸੀ। 1990 ਤੱਕ ਉਹ ਐੱਨ.ਆਈ.ਓ. ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਚਲੀ ਗਈ ਸੀ, 17 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਪੁਣੇ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੈਮੀਕਲ ਲੈਬਾਰਟਰੀ ਵਿੱਚ ਚਲੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਅਗਲੇ 15 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਭੋਜਨ ਲੜੀ 'ਚ ਲੱਗੇ ਲੂਣ-ਸਹਿਣਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਲੂਣ-ਪਸੰਦ ਜੀਵਾਣੂਆਂ ਦੇ ਐਨਜਾਈਮੋਲੋਜੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ।
ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪੰਤ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਕਿ ਕੋਈ ਕਾਰਜਕਾਲ ਜਾਂ ਪੋਸਟ-ਡਾਕਟਰਲ ਖੋਜ ਸਥਿਤੀ ਨਹੀਂ ਅਪਣਾਏਗੀ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਉਹ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ, ਐਨ. ਕੇ. ਪਣਿੱਕਰ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋ ਕੇ, ਗੋਆ ਦੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਓਸ਼ਨੋਗ੍ਰਾਫੀ (ਐਨ.ਆਈ.ਓ.) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਪਰਤੀ।
ਅਦਿਤੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਗਿਆਨ ਸੰਸਥਾ, ਗੋਆ ਵਿੱਚ ਉਥੋਂ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਏਨ.ਕੇ. ਪਨਿਕਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋ ਕੇ ਕੀਤੀ। 1973-76, ਉਹ ਤੱਟੀ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਰਹੇ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਤੱਟ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਭੂਵਿਗਿਆਨ ਅਨੁਸੰਧਾਨ ਬਾਰੇ ਅੰਟਾਰਕਟਿਕਾ ਦੇ ਲਈ ਤੀਜੇ ਅਤੇ ਪੰਜਵੇਂ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਆਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਉਹ ਅੰਟਾਰਟਿਕ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਹਨ।
ਪੁਰਸਕਾਰ[ਸੋਧੋ]
ਅਦਿਤੀ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਜਯਾ ਨੈਥਿਨੀ ਅਤੇ ਕੰਵਲ ਵਿਲਕੁ ਦੇ ਨਾਲ ਅੰਟਾਰਟਿਕ ਮੁਹਿੰਮ ਲਈ ਅੰਟਾਰਟਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। [3]
ਹਵਾਲਾ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Sharma, Sathya (January 2001). Breaking the ice in Antarctica: The first Indian wintering in Antarctica. New Age International. p. 38. ISBN 9788122412901. Retrieved 11 October 2014.
- ↑ "Lilavati's Daughters" (PDF). www.ias.ac.in. Indian Academy of Sciences. Retrieved 11 October 2014.
- ↑ 3.0 3.1 Chaturvedi, Arun. "Indian women in Antarctic expeditions : A historical perspective" (PDF). Indian Academy of Sciences. Retrieved 11 October 2014.
{{cite web}}: More than one of|first1=and|first=specified (help); More than one of|last1=and|last=specified (help) - ↑ "ADITI PANT: The First Indian Women to Reach Antartica Region | GyanPro Science Blog". gyanpro.com. Archived from the original on 2019-09-08. Retrieved 2019-12-08.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ G. K. Ghosh; Shukla Ghosh (2003). Brahmin Women. Firma KLM. p. 48. ISBN 9788171021079.
- ↑ Umashanker, Sudha (21 April 2009). "The coolest one". The Hindu. Retrieved 11 October 2014.
{{cite news}}: More than one of|first1=and|first=specified (help); More than one of|last1=and|last=specified (help)