ਸਮਾਂ ਗੇਂਦ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
The time ball at Greenwich Observatory, London, is shown in the top right of picture.

ਸਮਾਂ ਗੇਂਦ ਜਾਂ ਕਾਲ ਗੇਂਦ (ਟਾਈਮ ਬਾਲ) ਹੁਣ ਨਾਕਾਰਾ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਇੱਕ ਸਮਾਂ-ਸੂਚਕ ਯੁਗਤੀ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਤਟ ਤੋਂ ਦੂਰ ਜਹਾਜਾਂ ਅਤੇ ਨਾਵਿਕਾਂ ਨੂੰ ਸਟੀਕ ਸਮੇਂ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਤਾਕਿ ਬੰਦਰਗਾਹ ਜਾਂ ਸਫਰ ਉੱਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹੋਰ ਜਹਾਜ ਆਪਣੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਾਲਮਾਪੀਆਂ ਦੀ ਸਫਰ ਉੱਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਟੀਕ ਤੌਰ ਤੇ ਤਸੱਲੀ ਕਰ ਸਕਣ। 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਚਰਮ ਉੱਤੇ ਸੀ। 

ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕ ਸਮਾਂ ਸੂਚਕ ਯੰਤਰਾਂ ਦੀ ਕਾਢ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚਲਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗਤਕਾਲੀਨ ਯੁਗਤੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੌਲੀ - ਹੌਲੀ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ ਹੈ, ਪਰੰਤੂ ਕੁੱਝ ਜਗ੍ਹਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਹੁਣ ਵੀ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਪਰਯਟਨ ਆਕਰਸ਼ਣਾਂ ਦੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚਾਲੂ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। 

ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]

The Boston Time Ball (1881)

ਟਾਈਮ ਬਾਲ ਸਟੇਸ਼ਨ ਸੂਰਜ ਅਤੇ ਤਾਰਿਆਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਆਵਾਜਾਈ ਪ੍ਰੇਖਣਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਆਪਣੀਆਂ ਘੜੀਆਂ ਸੈੱਟ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲਾਂ ਪਹਿਲ ਇਹ ਜਾਨ ਤਾਂ ਪ੍ਰੇਖਣਸ਼ਾਲਾ ਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰਨੇ ਪੈਂਦੇ ਸੀ, ਜਾਂ ਸਟੇਸ਼ਨ' ਤੇ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਹੀ ਘੜੀ ਰੱਖੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਜਿਸਨੂੰ ਦਸਤੀ ਤੌਰ ਤੇ ਪ੍ਰੇਖਣਸ਼ਾਲਾ ਸਮੇਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸੈੱਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। 1850 ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਬਿਜਲੀ ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਫ ਦੀ ਪਛਾਣ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਸਮਾਂ ਗੇਂਦਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਰੋਤ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਤੇ ਸਥਿਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਰਿਮੋਟ ਨਾਲ ਚਲਾਇਆ ਜਾਣਾ ਸੰਭਵ ਹੋਇਆ।

ਰਾਬਰਟ ਵਾਸ਼ੋਪ ਨੇ ਟਾਈਮ ਬਾਲ ਦਾ ਆਵਿਸ਼ਕਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਟਾਈਮ ਬਾਲ ਪੋਰਟਸਮਾਉਥ, ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ 1829 ਵਿੱਚ ਲਗਾਈ ਸੀ।[1] ਜੋ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਸਫਲ ਰਿਹਾ। ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਯੂਕੇ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਹੋਰ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ ਉੱਤੇ ਵੀ ਇਸਨੂੰ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[1] ਇਸ ਸਿਲਸਿਲੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਟਾਈਮ ਬਾਲ ਗਰੀਨਵਿਚ ਦੀ ਸ਼ਾਹੀ ਵੇਧਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਖੋਜਕਾਰ ਜਾਨ ਪੌਂਡ ਦੁਆਰਾ ਲਗਾਈ ਗਈ, ਜੋ ਅੱਜ ਵੀ ਹਰ ਰੋਜ ਇੱਕ ਵਜੇ ਆਪਣੇ ਮਾਣਕ ਸਥਾਨ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਡਿੱਗਦੀ ਹੈ।[2] ਵਾਸ਼ੋਪ ਨੇ ਫਰਾਂਸਿਸੀ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਜਦੂਤਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ [1] ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਟਾਈਮ ਬਾਲ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਡੀਸੀ ਦੀ ਅਮਰੀਕੀ ਨੌਵਾਹਨ ਵੇਧਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ 1845 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ।[1]

ਟਾਈਮ ਬਾਲ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ 1 ਵਜੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਗਿਰਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ (ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦੁਪਿਹਰ ਨੂੰ ਗਿਰਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ). ਇਹ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਚੌਕਸ ਕਰਨ ਲਈ 5 ਮਿੰਟ ਪਹਿਲੇ ਅੱਧ ਕੁ ਤੱਕ ਉਠਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਫਿਰ 2-3 ਮਿੰਟ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਹ ਪੂਰੇ ਉਠਾ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸੀ. ਗੇਂਦ ਤਲ ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਸਮੇਂ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਜਦ ਇਹ ਗਿਰਨ ਲੱਗਦੀ ਉਦੋਂ ਸਮਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ. [3]

1920ਵਿਆਂ  ਦੇ ਦਹਕੇ  ਵਿੱਚ, ਰੇਡੀਓ ਟਾਈਮ ਸਿਗਨਲਿੰਗ (ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ - ਸੰਕੇਤਨ) ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ (ਬਰਤਾਨੀਆ ਵਿੱਚ 1924 ਤੋਂ) ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਾਲਗੇਂਦ ਯੁਗਤੀ ਅਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੋਣ ਲਗ ਪਈ, ਅਤੇ ਹੌਲੀ - ਹੌਲੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਜਗ੍ਹਾਵਾਂ ਤੋਂ ਇਸਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[4]

A variation of the concept has been used since 31 December 1907 at New York City's Times Square as part of its New Year's Eve celebrations, in which a lit ball—inspired by an organizer having seen the time ball on the Western Union Building in operation, is lowered down a pole atop One Times Square to signal midnight and the arrival of the new year. Rather than the ball being dropped rapidly with its release used as the time signal, it descends slowly over the course of 60 seconds from 11:59 p.m. until midnight. For 31 December 1987, the event's organizers acknowledged the addition of a leap second by extending the drop to 61 seconds (although in fact the leap second was five hours earlier, as they occur worldwide at midnight UTC).[5][6]

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 Aubin, David (2010). The Heavens on Earth: Observatories and Astronomy in Nineteenth-Century Science and Culture. Durham, N.C.: Duke University Press. p. 164. ISBN 978-0-8223-4640-1.
  2. Greenwich Time Ball Archived 2010-10-23 at the Wayback Machine. Retrieved 27 December 2010
  3. "Deal Timeball Tower: The Ball Drop". Archived from the original on 21 ਅਗਸਤ 2008. Retrieved 4 January 2009. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  4. "The Gdańsk Nowy Port Lighthouse and Time Ball". Archived from the original on 2013-04-01. Retrieved 4 January 2009. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  5. McFadden, Robert D. (1987-12-31). "'88 Countdown: 3, 2, 1, Leap Second, 0". New York Times. Retrieved 2 January 2009.
  6. "NYC ball drop goes 'green' on 100th anniversary". CNN. 31 December 2007. Retrieved 2007-12-31.