ਅਲਫੌਂਸੋ ਅੰਬ
ਅਲਫੋਂਸੋ ਅੰਬ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Alphonso mango) ਇੱਕ ਨਾਮੀ ਅੰਬ ਦੀ ਕਿਸਮ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਉਤਪੰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਤੱਕ, ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੀਮਤੀ ਅੰਬਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਕੇਸਰ-ਰੰਗ ਦੇ ਗੁੱਦੇ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਕੱਚਾ ਖਾਧਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਪਕਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਮਿਠਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।[1]
ਮੂਲ
[ਸੋਧੋ]ਇਸ ਕਿਸਮ ਦਾ ਨਾਮ ਅਫੋਂਸੋ ਡੀ ਅਲਬੂਕਰਕ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 1509 ਤੋਂ 1515 ਤੱਕ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਫੌਜੀ ਅਤੇ ਵਾਇਸਰਾਏ ਸਨ।[1] ਜੇਸੁਇਟ ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਨੇ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਗੋਆ ਵਿੱਚ ਅੰਬ ਦੇ ਦਰੱਖਤਾਂ 'ਤੇ ਗ੍ਰਾਫਟਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਜੋ ਅਲਫੋਂਸੋ ਵਰਗੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਣ। 1563 ਵਿੱਚ, ਗਾਰਸੀਆ ਡਾ ਓਰਟਾ ਨੇ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਬੰਬਈ ਵਿੱਚ ਉਗਾਏ ਗਏ ਅਲਫੋਂਸੋਸ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੋਆ ਦੇ ਗਵਰਨਰ (ਵਾਇਸਰਾਏ) ਨੂੰ ਭੇਟ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਸੀ। ਅਲਫੋਂਸੋ ਅੰਬ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ,[1] ਅਤੇ ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੱਛਮੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੋਂਕਣ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਉਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[2][3][4] ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਵਲਸਾਡ ਅਤੇ ਨਵਸਾਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[5]
ਵੇਰਵਾ
[ਸੋਧੋ]ਅਲਫੋਂਸੋ ਅੰਬ ਇੱਕ ਮੌਸਮੀ ਫਲ ਹੈ ਜੋ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਅੱਧ ਤੋਂ ਜੂਨ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਕਟਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[1] ਫੁੱਲ ਆਉਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਵਾਢੀ ਤੱਕ ਦਾ ਸਮਾਂ ਲਗਭਗ 90 ਦਿਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਾਢੀ ਤੋਂ ਪੱਕਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਮਾਂ ਲਗਭਗ 15 ਦਿਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[6] ਫਲਾਂ ਦਾ ਭਾਰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 150 ਤੋਂ 300 ਗ੍ਰਾਮ (5.3 ਅਤੇ 10.6 ਔਂਸ) ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਅਮੀਰ, ਕਰੀਮੀ, ਕੋਮਲ ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਨਾਜ਼ੁਕ, ਗੈਰ-ਰੇਸ਼ੇਦਾਰ, ਰਸਦਾਰ ਗੁੱਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਫੁੱਲ ਆਉਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਵਾਢੀ ਤੱਕ ਦਾ ਸਮਾਂ ਲਗਭਗ 90 ਦਿਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਾਢੀ ਤੋਂ ਪੱਕਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਮਾਂ ਲਗਭਗ 15 ਦਿਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[7] ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਫਲ ਪੱਕਦਾ ਹੈ, ਅਲਫੋਂਸੋ ਅੰਬ ਦੀ ਚਮੜੀ ਸੁਨਹਿਰੀ-ਪੀਲੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਫਲ ਦੇ ਉੱਪਰ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦੀ ਛਾਇਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।[7]
ਰਸੋਈ
[ਸੋਧੋ]ਅੰਬ ਦਾ ਸ਼ਰਬਤ, ਆਈਸ ਕਰੀਮ, ਲੱਸੀ, ਸੂਫਲੇ, ਮੂਸੇ ਅਤੇ ਪਿਊਰੀ ਕੁਝ ਰਸੋਈ ਤਿਆਰੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅਲਫੋਂਸੋ ਅੰਬ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਵਪਾਰ
[ਸੋਧੋ]ਅਲਫੋਂਸੋ ਨੂੰ ਘਰੇਲੂ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਸੁਆਦ, ਖੁਸ਼ਬੂ ਅਤੇ ਜੀਵੰਤ ਰੰਗ ਲਈ ਕੀਮਤੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[1] ਇਸਨੂੰ ਜਪਾਨ, ਕੋਰੀਆ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਆਯਾਤ ਪਾਬੰਦੀਆਂ
[ਸੋਧੋ]1989 ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਦੁਆਰਾ ਭਾਰਤੀ ਅੰਬਾਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਲਫੋਂਸੋ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, 'ਤੇ ਲਗਾਈ ਗਈ ਦਰਾਮਦ ਪਾਬੰਦੀ ਅਪ੍ਰੈਲ 2007 ਵਿੱਚ ਹਟਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।[8] ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅੰਬਾਂ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਗੈਰ-ਮੂਲ ਫਲਾਂ ਦੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ, ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਉੱਲੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕੀੜਿਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ ਜੋ ਅਮਰੀਕੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਨੇ ਅਪ੍ਰੈਲ 2014 ਵਿੱਚ ਅੰਬਾਂ ਦੇ ਆਯਾਤ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਕੁਝ ਖੇਪਾਂ ਵਿੱਚ "ਗੈਰ-ਯੂਰਪੀਅਨ ਫਲਾਂ ਦੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ" ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਯੂਕੇ ਸਲਾਦ ਫਸਲਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖ਼ਤਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।[9] ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਮਨਮਾਨੀ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਪਾਬੰਦੀ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਵੇਗਾ।
ਜਨਵਰੀ 2015 ਵਿੱਚ, ਯੂਰਪੀਅਨ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਅੰਬ ਨਿਰਯਾਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੁਧਾਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਬੰਦੀ ਹਟਾ ਦਿੱਤੀ।[10]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 Sukhadwala, Sejal (27 April 2012). "Do you know Alphonso mango?". The Guardian.
- ↑ Nagpaul, Dipti (15 May 2014). "The king at your doorstep". Indianexpress.com.
- ↑ Bhavika Jain (25 Apr 2017). "Alphonsoes from Devgad and Sindhudurg get GI tag". Times Of India.
- ↑ "Geographical indicator approved for Devgad Alphonso". DNA India. 7 Jun 2016.
- ↑ Thomas, Melvyn Reggie; Bhatt, Himansshu (June 7, 2017). "Gujarat: South Gujarat produces 180 varieties of mangoes". The Times of India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-05-28.
- ↑ Deshpande, Ashish B.; Anamika, Krishanpal; Jha, Vineet; Chidley, Hemangi G.; Oak, Pranjali S.; Kadoo, Narendra Y.; Pujari, Keshav H.; Giri, Ashok P.; Gupta, Vidya S. (2017-08-18). "Transcriptional transitions in Alphonso mango (Mangifera indica L.) during fruit development and ripening explain its distinct aroma and shelf life characteristics". Scientific Reports (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 7 (1): 8711. doi:10.1038/s41598-017-08499-5. ISSN 2045-2322. PMC 5562913. PMID 28821734.
{{cite journal}}: Unknown parameter|displayauthors=ignored (|display-authors=suggested) (help) - ↑ 7.0 7.1 Subramanian, Sarmishta (5 May 2010). "The king of mangoes". Macleans, Rogers Media. Retrieved 24 March 2011.
- ↑ "Indo-US Trade in Wheat and Mango: A Game-Theoretic Approach to SPS Standards" (PDF). Iimahd.ernet.in. Archived from the original (PDF) on 2015-04-09. Retrieved 2015-06-25.
- ↑ Sinha K (18 May 2015). "Alphonso mango makes a comeback in UK after 7-month ban". The Times of India. Retrieved 26 May 2016.
- ↑ "Alphonso mangoes: EU lifts ban on Indian mango imports". The Independent, Independent Digital News & Media, London, UK. 20 January 2016. Archived from the original on 2015-01-22. Retrieved 26 May 2016.