ਅੰਗ ਲਿਪੀ
ਅੰਗ ਲਿਪੀ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਲਿਪੀ ਸੀ।[1] ਅੰਗ ਲਿਪੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਬੋਧੀ ਗ੍ਰੰਥ "ਲਲਿਤਵਿਸਤਾਰ" ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀਆਂ ਹੈ ਕਿ ਅੰਗ ਲਿਪੀ ਭਗਵਾਨ ਬੁੱਧ ਦੀਆਂ 64 ਲਿਪੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।[2]
ਵਿਉਤਪਤੀ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਅੰਗ ਲਿਪੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਬੋਧੀ ਕਿਤਾਬ ਲਲਿਤਵਿਸਤਾਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਆਰਥਰ ਕੋਕ ਬਰਨੇਲ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ ਲਲਿਤਵਿਸਤਾਰ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਲਿਪੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਸਨ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਦ੍ਰਾਵਿੜ, ਅੰਗ ਅਤੇ ਬੰਗਾ ਸਮੇਤ ਕੁਝ ਨੂੰ ਅਸਲੀ ਮੰਨਿਆ, ਹਾਲਾਂਕਿ 9ਵੀਂ ਜਾਂ 10ਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਤੱਕ ਇਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਲਿਪੀਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸਨ।[3]
ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਤੁਲਨਾ
[ਸੋਧੋ]ਅੰਗ ਲਿਪੀ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲੀ ਲਿਪੀ ਸ਼ਾਇਦ ਕੁਝ ਖੇਤਰੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬ੍ਰਾਹਮਿਕ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਰਣਮਾਲਾ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮਿਆਂ ਤੋਂ ਜਾਰੀ ਸੀ।
ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਅੱਖਰਾਂ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਰੂਪਾਂ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।