ਯੂਕਰੇਨੀ ਭਾਸ਼ਾ

ਯੂਕਰੇਨੀ
українська мова ukrayins'ka mova
ਉਚਾਰਨ	[ukrɑˈjɪɲsʲkɑ ˈmɔwɑ]
ਜੱਦੀ ਬੁਲਾਰੇ	ਯੂਕਰੇਨ
ਨਸਲੀਅਤ	ਯੂਕਰੇਨੀ
Native speakers	3.6 ਕਰੋੜ
ਭਾਸ਼ਾਈ ਪਰਿਵਾਰ	ਭਾਰਤੀ-ਯੂਰਪੀ Balto-Slavic Slavic East Slavic ਯੂਕਰੇਨੀ
ਮੁੱਢਲੇ ਰੂਪ	Old East Slavic
ਲਿਖਤੀ ਪ੍ਰਬੰਧ	Cyrillic (Ukrainian alphabet) Ukrainian Braille
ਅਧਿਕਾਰਤ ਸਥਿਤੀ
ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ	ਯੂਕਰੇਨ Transnistria (unrecognized de facto state)
ਮਾਨਤਾ-ਪ੍ਰਾਪਤ ਘੱਟ-ਗਿਣਤੀ ਵਾਲੀ ਬੋਲੀ	ਫਰਮਾ:Country data Moldova ਫਰਮਾ:Country data Hungary Serbia ਫਰਮਾ:POL ਫਰਮਾ:Country data Romania ਫਰਮਾ:Country data Croatia ਫਰਮਾ:Country data Slovakia ਫਰਮਾ:Country data Bosnia and Herzegovina ਫਰਮਾ:CZE
ਰੈਗੂਲੇਟਰ	National Academy of Sciences of Ukraine: Institute for the Ukrainian Language, Ukrainian language-information fund, Potebnya Institute of Language Studies
ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਕੋਡ
ਆਈ.ਐਸ.ਓ 639-1	uk
ਆਈ.ਐਸ.ਓ 639-2	ukr
ਆਈ.ਐਸ.ਓ 639-3	ukr
ਭਾਸ਼ਾਈਗੋਲਾ	53-AAA-ed < 53-AAA-e (varieties: 53-AAA-eda to 53-AAA-edq)
Ukrainian language and Ukrainians with their neighbors in the early 20th century.

ਯੂਕਰੇਨੀ ਭਾਸ਼ਾ (ਯੂਕ੍ਰੇਨੀ ਭਾਸ਼ਾ), ਉਕਰੇਨੀ ਜਨਤਾ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ ਜੋ ਮੂਲਤ: ਯੂਕਰੇਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰੂਸੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਲੋਂ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਸਲੇਵੋਨਿਕਭਾਸ਼ਾਵਾਂਦੀ ਪੂਰਵੀ ਸ਼ਾਖਾ ਵਿੱਚ ਹੇ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਰੂਸੀ ਅਤੇ ਬੇਲੋਰੂਸੀਭਾਸ਼ਾਵਾਂਸਮਿੱਲਤ ਹਨ। ਇਸ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਬੋਲਨੇਵਾਲੋਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 3 ਕਰੋਡ਼ 28 ਲੱਖ ਵਲੋਂ ਜਿਆਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਬੋਲੀਆਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਸਮੂਹ ਹਨ-ਉੱਤਰੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ, ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਵੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ। ਆਧੁਨਿਕ ਸਾਹਿਤਿਅਕ ਉਕਰੇਨੀ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਵੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ ਹੋਇਆ। ਉਕਰੇਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਰੂਪਰਚਨਾ ਅਤੇ ਵਾਕਿਅਵਿੰਨਿਆਸ ਵਿੱਚ ਰੂਸੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਹੈ।

ਯੂਕਰੇਨੀ ਭਾਸ਼ਾ

ਯੂਕਰੇਨੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਇਤਹਾਸ

ਉਕਰੇਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਵਿਕਾਸ 12ਵੀਆਂ ਸਦੀ ਵਲੋਂ ਅਰੰਭ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਕਾਲ ਵਲੋਂ ਉਕਰੇਨੀ ਜਨਤਾ ਨੇ ਅਨੇਕਲੋਕਕਥਾਵਾਂਅਤੇ ਲੋਕਗੀਤਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਕਾਲ ਵਿੱਚਵੀਰਗਾਥਾਵਾਂ, ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਣ ਲੱਗੀ। ਆਮਤੌਰ: ਇਸ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਦੇਰਚਾਇਤਾਵਾਂਦੇ ਨਾਮ ਅਗਿਆਤ ਹਨ। 16ਵੀਆਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਵਲੋਂ ਨਾਟਕਾਂ ਦਾ ਵੀ ਵਿਕਾਸ ਹੋਇਆ। 19ਵੀਆਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵਲੋਂ ਉਕਰੇਨੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਯਥਾਰਥਵਾਦੀ ਧਾਰਾ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਣ ਲੱਗੀ। ਵਿਅੰਗਾਤਮਕ ਰਚਨਾਵਾਂ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸੱਧਿ ਵਿਅੰਗਲੇਖਕ ਸਕੋਵੋਰੋਟਾ (1722- 1794 ਈ.) ਲਿਖਣ ਲੱਗੇ। ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਵੀ ਅਤੇ ਗਦਕਾਰ ਇ.ਪ. ਕੋਤਲਾਰੇਵਸਕੀ (1769-1838 ਈ.) ਨੇ ਨਵ ਉਕਰੇਨੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਦ੍ਰੜ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਿਆ, ਉਕਰੇਨੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਸਾਰੇ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਸਾਹਿਤਿਅਕ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ।

ਤਰਾਸ ਗਰਿਗੋਰਿਏਵਿੱਚ ਸ਼ੇਵਚੇਂਕੋ (1814-1861 ਈ.) ਮਹਾਨ ਕ੍ਰਾਂਤੀਵਾਦੀ ਜਨਕਵਿ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਉਕਰੇਨੋ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਯਥਾਰਥਵਾਦ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਆਪਣੀ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਜਾਰ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕ੍ਰਾਂਤੀਵਾਦੀ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਨੇਕ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅਤਿਅੰਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰਾ ਹਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗਦਿਅਕਾਰੋਂ ਵਿੱਚ ਪਨਾਸ ਮਿਰਨੀ ਅਤੇ ਨਾਟਕਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇ. ਕਾਰਪੇਕੋ-ਕਾਰਿਅ ਹਨ। ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਵੀ, ਨਾਟਕਕਾਰ ਅਤੇ ਗਦਕਾਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇ.ਯ. ਫਰਾਂਕੋ (1856-1916) ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ, ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਉਕਰੇਨੀ ਜਨਤਾ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰਪੂਰਣ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਵਾਇਤਰੀ ਲੇਸਿਆ ਉਕਰਾਇੰਕਾ (1871-1913) ਅਤੇ ਕਵੀ ਕੋਤਸਿਊਬਿੰਸਕੀ (1864-1913) ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਉਕਰੇਨੀ ਜਨਤਾ ਦੇ ਕ੍ਰਾਂਤੀਵਾਦੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਚਿਤਰਣ ਕੀਤਾ। ਅਕਤੂਬਰ, ਸੰਨ 1917 ਦੀ ਮਹਾਨ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਕਰੇਨੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੋਰ ਵੀ ਜਿਆਦਾ ਹੋਣ ਲਗਾ। ਇਸ ਕਾਲ ਦੇ ਸਭਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਵੀ ਪਾਵਲੋ ਤੀਚੀਨਾ ਅਤੇ ਮੈਕਸੀਮ ਰਿਲਸਕੀ ਹਨ, ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਕਵੀ ਗੋਂਚਾਰੇਂਕੋ, ਪੇਰਵੋਮੈਸਕੀ ਆਦਿ ਹਨ। ਡਰਾਮੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਭਤੋਂ ਵੱਡੀ ਦੇਨ ਅਲੇਕਸੰਦਰ ਕੋਰਨੈਚੁਕ (ਜਨਮ 1905 ਈ.) ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਪੰਨਿਆਸਕਾਰੋਂ ਅਤੇ ਕਹਾਣੀਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਤਾਨ ਰਿਬਾਕ (ਜਨਮ 1913) ਅਤੇ ਵਦਿਮ ਸੋਬਕੋ (ਜਨਮ 1912) ਸਭਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਉਕਰੇਨੀ ਸਾਹਿਤ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਯਥਾਰਥਵਾਦ ਦੇ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਣ ਲਗਾ। ਗਦਕਾਰ ਅਤੇ ਕਵੀ ਆਧੁਨਿਕ ਸੋਵਿਅਤ ਉਕਰਾਇਨਾ ਦਾ ਅਤੇ ਵੀਰਤਾਪੂਰਣ ਅਤੀਤ ਇਤਹਾਸ ਦਾ ਚਿਤਰਣ ਕਰਦੇ ਸਨ।

ਸੰਨ 1941-45 ਦੇ ਮਹਾਨ ਦੇਸ਼ਭਕਤੀਪੂਰਣ ਲੜਾਈ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਕਰੇਨੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੀ ਜਿਆਦਾ ਨਵੇਂ ਕਵੀ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਪੈਦਾ ਹੋਏ। ਵਰਤਮਾਨ ਉਕਰੇਨੀ ਕਵੀ, ਜਿਵੇਂ ਪਾਵਲੋ ਤੀਚੀਨਾ, ਮੈਕਸੀਮ ਰਿਲਸਕੀ, ਮਿਕੋਲਾ ਵਜਹਾਨ, ਅੰਦਰੈ ਮਲਿਸ਼ਕੋ, ਸੋਸਿਊਰਾ ਆਦਿ ਆਪਣੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮਜਦੂਰਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਚਿਤਰਣ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਤੇ ਵੱਖਰਾ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਜਨਤਾ ਦੀ ਦੋਸਤੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਕਰੇਨੀ ਨਾਟਕਕਾਰ, ਜਿਵੇਂ ਕੋਰਨੈਚੁਕ, ਸੋਬਕੋ, ਦਮਿਤਰੇਂਕੋ ਆਦਿ ਸਾਮਾਜਕ, ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਅਤੇ ਵਿਅੰਗਾਤਮਕ ਨਾਟਕਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਟਕਾਂ ਦਾ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਸੋਵਿਅਤ ਸੰਘ ਦੇ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਥਿਏਟਰੋਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਕਰੇਨੀ ਗਦਿਅ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਵੀ ਤੇਜੀ ਵਲੋਂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਓਲੇਸ ਗੋਂਚਾਰ, ਨਤਾਨ ਰਿਬਾਕ, ਪੇਤਰੋਂ ਪੰਜ, ਸਤੇਲਮਹ ਆਦਿ ਆਪਣੇ ਨਾਵਲਾਂ ਅਤੇ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੋਵਿਅਤ ਜਨਤਾ ਦੀ ਯੁੱਧਕਾਲੀਨ ਬਹਾਦਰੀ ਦਾ ਅਤੇ ਸਾੰਮਿਅਵਾਦੀ ਸਮਾਜ ਦੇ ਉਸਾਰੀ ਲਈ ਮਜਦੂਰਾਂ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਬੁੱਧਿਜੀਵੀਆਂ ਦੇ ਵੀਰਤਾਪੂਰਣ ਥਕੇਵਾਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਕਰੇਨੀ ਲੇਖਕ ਸੋਵਿਅਤ ਸੰਘ ਦੇ ਸਾਮਾਜਕ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਭਾਗ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਉਕਰੇਨੀ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀ ਅਨੇਕ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਸੋਵਿਅਤ ਸੰਘ ਦੀ ਹੋਰ ਅਨੇਕਭਾਸ਼ਾਵਾਂਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀਭਾਸ਼ਾਵਾਂਵਿੱਚ ਅਨੂਦਿਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਲ ਸੋਵਿਅਤ ਸੰਘ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰਾ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਨਾਲ ਹੀ ਸੋਵਿਅਤ ਸੰਘ ਦੀ ਹੋਰਭਾਸ਼ਾਵਾਂਦੇ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਾਹਿਤਯੋਂ ਦੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਉਕਰੇਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅਨੂਦਿਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਤੇ ਨਵਾਂ ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਅਨੇਕ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਵੀ ਸਮਿੱਲਤ ਹਨ।

ਉਕਰੇਨੀ ਵਰਣਮਾਲਾ

А а

Б б

В в

Г г

Ґ ґ

Д д

Е е

Є є

Ж ж

З з

И и

І і

Ї ї

Й й

К к

Л л

М м

Н н

О о

П п

Р р

С с

Т т

У у

Ф ф

Х х

Ц ц

Ч ч

Ш ш

Щ щ

Ь ь

Ю ю

Я я