ਕਲਾ ਸੰਸਾਰ
ਕਲਾ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਕਲਾ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਨ, ਚਾਲੂ ਕਰਨ, ਪੇਸ਼ ਕਰਨ, ਸੰਭਾਲਣ, ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ, ਲੇਖਾ-ਜੋਖਾ ਕਰਨ, ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਨ, ਖਰੀਦਣ ਅਤੇ ਵੇਚਣ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ ਕਿ ਕਲਾ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਹਨ, ਜਾਂ ਤਾਂ ਸਥਾਨ ਦੁਆਰਾ ਜਾਂ ਲਲਿਤ ਕਲਾ ਦੀਆਂ ਵਿਕਲਪਿਕ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਕੁਝ ਲੋਕ ਕਲਾ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਵਿਸ਼ਵੀਕ੍ਰਿਤ ਕਲਾ ਦੇ ਕੁਲੀਨ ਪੱਧਰ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇਣ ਲਈ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਲਾ ਦੀ ਦੁਨੀਆਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾਤਮਕਤਾ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਬਦਲ ਰਹੀ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
20ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਘੜਿਆ ਗਿਆ ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਹੋਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, "ਕਲਾ ਸੰਸਾਰ" 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। [1] ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਤੱਤਾਂ ਦਾ ਉਭਰਨਾ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੈਲਰੀਆਂ, ਆਲੋਚਕ ਅਤੇ ਅਜਾਇਬ ਘਰ; ਨਾਲ ਹੀ ਫਾਈਨ ਆਰਟਸ (ਬਿਊਕਸ ਆਰਟਸ) ਸ਼ਬਦ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਹੈ। [2]
ਸਮਾਜਕ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ[ਸੋਧੋ]
ਇੱਕ ਕਲਾ ਜਗਤ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਮਾਜ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਿੱਸੇ ਦੇ ਨਾਲ, ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰਸਪਰ ਸਮਝੇ ਗਏ ਸੰਮੇਲਨਾਂ (ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਯਮਾਂ, ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ, ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਵਾਂ) ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜੋ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਹਿਕਾਰੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦਾ ਆਧਾਰ ਹਨ ਜੋ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। [3]: 46
ਹਾਵਰਡ ਐਸ. ਬੇਕਰ ਇੱਕ ਕਲਾ ਜਗਤ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਦਾ ਹੈ "ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨੈਟਵਰਕ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਹਿਯੋਗੀ ਗਤੀਵਿਧੀ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਗਿਆਨ ਦੁਆਰਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਰਵਾਇਤੀ ਸਾਧਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਕਲਾ ਦੇ ਕੰਮ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਲਈ ਕਲਾ ਸੰਸਾਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਬੇਕਰ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਟੌਟੋਲੋਜੀਕਲ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਉਪਯੋਗੀ ਹੈ ਕਿ ਕਲਾ ਦੇ ਕੰਮ ਕਿਵੇਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।[3]
ਸਾਰਾਹ ਥੋਰਨਟਨ, ਜੋ ਇੱਕ ਸਮਾਜ-ਵਿਗਿਆਨੀ ਵੀ ਹੈ, ਕਲਾ ਜਗਤ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਦੀ ਹੈ "ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕਠੇ ਹੋਏ ਉਪ-ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਢਿੱਲਾ ਨੈੱਟਵਰਕ"। ਉਹ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਹਨ ਪਰ ਕਲਾ ਰਾਜਧਾਨੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਿਊਯਾਰਕ, ਲੰਡਨ, ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਅਤੇ ਬਰਲਿਨ ਵਿੱਚ ਕਲੱਸਟਰ ਹਨ।[4]
ਕਲਾ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ[ਸੋਧੋ]
ਉਤਪਾਦਨ[ਸੋਧੋ]
ਲਲਿਤ ਕਲਾ ਦੇ ਨਵੇਂ ਕੰਮਾਂ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਹਨ, ਪਰ ਉਦਾਹਰਣ ਇਕੱਲਾ ਕਲਾਕਾਰ ਜਾਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਹਿਯੋਗ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਕਲਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਮਾਸਟਰ ਅਤੇ ਕਈ ਯਾਤਰੀਆਂ ਅਤੇ ਅਪ੍ਰੈਂਟਿਸਾਂ ਦੁਆਰਾ। ਸਮਕਾਲੀ ਕਲਾਕਾਰ ਸਟੂਡੀਓ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਜਾਂ "ਫੈਕਟਰੀਆਂ" ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮੂਹ ਅਭਿਆਸ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਉਦਯੋਗਿਕ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਘੜੇ ਗਏ ਕੰਮਾਂ ਦੁਆਰਾ।[4] ਕੁਝ ਕੰਮ, ਯਾਦਗਾਰੀ ਪੈਮਾਨੇ ਦੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮੂਹ ਅਭਿਆਸਾਂ ਵਿੱਚ, ਕਲਾ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਨੂੰ ਕਲਾਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਜਾਂ ਤਾਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਨੇੜਿਓਂ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ, ਅਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰਕੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਟੁਕੜੇ ਨੂੰ ਅੰਤਮ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦੇ ਕੇ ਬਣਾਈ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵੰਡ[ਸੋਧੋ]
ਮੁਲਾਂਕਣ[ਸੋਧੋ]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "The Art World". The Art Collector. 9 (8): 113–15. 1899.
- ↑ Kristeller, Paul Oskar (1951). "The Modern System of the Arts: A Study in the History of Aesthetics Part I". Journal of the History of Ideas. 12 (4): 496–527. doi:10.2307/2707484. JSTOR 2707484.
- ↑ 3.0 3.1 Becker, Howard Saul (2008). Art Worlds (2nd. ed.). University of California Press. ISBN 978-0-520-25636-1.
- ↑ 4.0 4.1 Thornton, Sarah (2008). Seven Days in the Art World. W. W. Norton & Company.