ਕਾਂਚੀਪੁਰਮ ਸਿਲਕ ਸਾੜੀ
| ਕਾਂਚੀਪੁਰਮ ਸਿਲਕ | |
|---|---|
| ਭੂਗੋਲਿਕ ਸੰਕੇਤ | |
 ਕਾਂਚੀਪੁਰਮ ਸਿਲਕ ਸਾੜੀ | |
| ਵਰਣਨ | ਸਿਲਕ ਸਾੜੀ ਜਿਸਨੂੰ ਕਾਂਚੀਪੁਰਮ ਵਿੱਚ ਬੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ |
| ਕਿਸਮ | ਦਸਤਕਾਰੀ |
| ਖੇਤਰ | ਕਾਂਚੀਪੁਰਮ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ |
| ਦੇਸ਼ | ਭਾਰਤ |
| ਰਜਿਸਟਰਡ | 2005 – 2006 |
| ਪਦਾਰਥ | ਸਿਲਕ |
ਕਾਂਚੀਪੁਰਮ ਸਿਲਕ ਸਾੜੀ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Kanchipuram silk sari), ਜਿਸਨੂੰ ਕਾਂਜੀਵਰਮ ਸਾੜੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸਿਲਕ ਸਾੜੀ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਕਾਂਚੀਪੁਰਮ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਣੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਾੜੀਆਂ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ, ਕੇਰਲ, ਕਰਨਾਟਕ ਅਤੇ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਿਆਹ ਅਤੇ ਖਾਸ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਸਾੜੀਆਂ ਵਜੋਂ ਪਹਿਨੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸਨੂੰ – ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸੰਕੇਤ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।[1][2]
2008 ਤੱਕ, ਅੰਦਾਜ਼ਨ 5,000 ਪਰਿਵਾਰ ਸਾੜੀ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।[3] ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 25 ਰੇਸ਼ਮ ਅਤੇ ਸੂਤੀ ਧਾਗੇ ਦੇ ਉਦਯੋਗ ਅਤੇ 60 ਰੰਗਾਈ ਇਕਾਈਆਂ ਹਨ।[4]
ਬੁਣਾਈ
[ਸੋਧੋ]ਸਾੜੀਆਂ ਸ਼ੁੱਧ ਸ਼ਹਿਤੂਤ ਦੇ ਰੇਸ਼ਮ ਦੇ ਧਾਗੇ ਤੋਂ ਬੁਣੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਾਂਚੀਪੁਰਮ ਸਾੜੀਆਂ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਸ਼ੁੱਧ ਮਲਬੇਰੀ ਰੇਸ਼ਮ ਅਤੇ ਜ਼ਰੀ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।[5] ਕਾਂਚੀਪੁਰਮ ਸਾੜੀ ਬੁਣਨ ਲਈ ਤਿੰਨ ਸ਼ਟਲ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਜੁਲਾਹਾ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸਦਾ ਸਹਾਇਕ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਦੇ ਸ਼ਟਲ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬਾਰਡਰ ਦਾ ਰੰਗ ਅਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਾਡੀ ਤੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਮੁੰਡੀ (ਸਾੜ੍ਹੀ ਦਾ ਲਟਕਦਾ ਸਿਰਾ) ਕਿਸੇ ਵੱਖਰੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਬੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਵੱਖਰੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਨਾਜ਼ੁਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਾੜੀ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[5] ਉਹ ਹਿੱਸਾ ਜਿੱਥੇ ਸਰੀਰ ਮੁੰਡੀ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਟੇਢੀ ਲਾਈਨ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[6] ਇੱਕ ਅਸਲੀ ਕਾਂਚੀਪੁਰਮ ਸਿਲਕ ਸਾੜੀ ਵਿੱਚ, ਬਾਡੀ ਅਤੇ ਬਾਰਡਰ ਨੂੰ ਵੱਖਰੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜੋੜ ਇੰਨਾ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਬੁਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਸਾੜੀਆਂ ਫਟ ਜਾਣ, ਪਰ ਕਿਨਾਰਾ ਵੱਖ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਕਾਂਚੀਵਰਮ ਸਿਲਕ ਸਾੜੀਆਂ ਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।[7]
ਡਿਜ਼ਾਈਨ
[ਸੋਧੋ]ਸਾੜੀਆਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਚੌੜੇ ਕੰਟ੍ਰਾਸਟ ਬਾਰਡਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਮੰਦਿਰ ਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ, ਚੈੱਕ, ਧਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਫੁੱਲਦਾਰ (ਬੁੱਟੇ) ਕਾਂਚੀਪੁਰਮ ਸਾੜੀਆਂ 'ਤੇ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਰਵਾਇਤੀ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਹਨ।[6] ਕਾਂਚੀਪੁਰਮ ਸਾੜੀਆਂ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਅਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਮੰਦਰਾਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਜਾਂ ਪੱਤਿਆਂ, ਪੰਛੀਆਂ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਕੁਦਰਤੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸਨ।[8] ਇਹ ਸਾੜੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅਮੀਰ ਬੁਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਮੁੰਡੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਜਾ ਰਵੀ ਵਰਮਾ ਦੀਆਂ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਅਤੇ ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਅਤੇ ਰਾਮਾਇਣ ਦੇ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਦਿਖਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਕਾਂਚੀਪੁਰਮ ਸਾੜੀਆਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਕੰਮ ਦੀ ਪੇਚੀਦਗੀ, ਰੰਗਾਂ, ਪੈਟਰਨ, ਜ਼ਰੀ (ਸੋਨੇ ਦਾ ਧਾਗਾ) ਆਦਿ ਵਰਗੀ ਵਰਤੀ ਗਈ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਵੱਖਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਰੇਸ਼ਮ ਆਪਣੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਅਤੇ ਕਾਰੀਗਰੀ ਲਈ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੇ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਕਮਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਹੈ।[9]
ਮਹੱਤਵ
[ਸੋਧੋ]ਭਾਰੀ ਰੇਸ਼ਮ ਅਤੇ ਸੋਨੇ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਨਾਲ ਬੁਣੀਆਂ ਕਾਂਚੀਪੁਰਮ ਸਾੜੀਆਂ ਨੂੰ ਖਾਸ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੌਕਿਆਂ ਅਤੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ 'ਤੇ ਪਹਿਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[10]
ਭੂਗੋਲਿਕ ਸੰਕੇਤ
[ਸੋਧੋ]2005 ਵਿੱਚ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਾਂਚੀਪੁਰਮ ਸਾੜੀਆਂ ਲਈ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸੰਕੇਤ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦਿੱਤੀ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸਨੂੰ 2005-06 ਤੋਂ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸੰਕੇਤ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।[1]
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ
[ਸੋਧੋ]2008 ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਤਾਮਿਲ ਫਿਲਮ "ਕਾਂਚੀਵਰਮ" ਕਾਂਚੀਪੁਰਮ ਵਿੱਚ ਰੇਸ਼ਮ ਬੁਣਕਰਾਂ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]- ਮੈਸੂਰ ਰੇਸ਼ਮ
- ਇਲਕਲ ਸਾੜੀ
- ਨਵਲਗੁੰਡ ਡੁਰੀਜ਼
- ਟਿਸ਼ੂ (ਕਪੜਾ)
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 "Geographical indication". Government of India. Archived from the original on 26 August 2013. Retrieved 28 June 2015.
- ↑
- ↑ . New Delhi.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(help) - ↑ "Industries in Kanchipuram". Kanchipuram Municipality, Government of Tamil Nadu. 2011. Archived from the original on 19 December 2012. Retrieved 26 June 2012.
- ↑ 5.0 5.1 "Kanchipuram Sari". Tamilnadu.com. 16 October 2012. Archived from the original on 11 April 2013.
- ↑ 6.0 6.1 . New Delhi.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(help) - ↑ "Kanchipuram sarees". vasumatis.com.
- ↑ "Kanchipuram Sari designs". 22 October 2016.
- ↑ . Hoboken, NJ.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(help) - ↑ . Westport, Conn.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(help)