ਕਾਮਾਰੂਪੀ ਲਿਪੀ
| ਕਾਮਾਰੂਪੀ ਲਿਪੀ ਕਾਮਾਰੂਪੀ ਲਿਪੀ | |
|---|---|
 | |
| ਲਿਪੀ ਕਿਸਮ | |
ਸਮਾਂ ਮਿਆਦ | 5ਵੀਂ-13ਵੀਂ ਸਦੀ |
| ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ | ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਕਾਮਰੂਪੀ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ[1] |
| ਸਬੰਧਤ ਲਿਪੀਆਂ | |
ਮਾਪੇ ਸਿਸਟਮ | |
ਔਲਾਦ ਸਿਸਟਮ | Assamese alphabet[3] |
ਕਾਮਰੂਪੀ ਲਿਪੀ (ਕਾਮਰੂਪੀ ਲਿਪੀ, ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਸਾਮੀ ਲਿਪੀ) ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਮਰੂਪ ਵਿੱਚ 5ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ 13ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੱਕ ਵਰਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਲਿਪੀ ਸੀ। ਇਸ ਲਿਪੀ ਤੋਂ ਆਧੁਨਿਕ ਅਸਾਮੀ ਲਿਪੀ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋਈ। ਅਸਾਮੀ ਲਿਪੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਇਸ ਪੜਾਅ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੱਧਯੁਗੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਆਧੁਨਿਕ ਅਸਾਮੀ ਲਿਪੀਆਂ ਆਈਆਂ।
ਭਾਵੇਂ ਲਿਪੀ ਵਿਕਾਸ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੰਗਾਲ ਅਤੇ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਸੀ[4] ਪਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਸਨ। [5] ਇਸ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਐਂਗੁਲਰ ਅਤੇ ਕੈਲੀਗ੍ਰਾਫਿਕ ਲਿਖਣ ਸ਼ੈਲੀ ਇਸ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ। [6]
ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਕਾਮਰੂਪੀ ਲਿਪੀ ਗੁਪਤ ਲਿਪੀ ਤੋਂ ਉਤਪੰਨ ਹੋਈ ਸੀ। ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਹਮੀ ਲਿਪੀ ਤੋਂ ਵਿਕਸਤ ਹੋਈ। ਇਹ ਕਾਮਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿਕਸਤ ਹੋਇਆ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਭਾਸਕਰਵਰਮਨ ਦੁਆਰਾ ਕਰਨਸੁਬਰਣ ਵਿਖੇ ਉਸਦੇ ਫੌਜੀ ਕੈਂਪ ਤੋਂ ਜਾਰੀ ਨਿਧਾਨਪੁਰ ਤਾਂਬੇ ਦੀ ਪਲੇਟ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਜਿਸ ਨੇ ਕੁਟਿਲਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ। ਕਈ ਵਾਰ ਕਾਮਰੂਪੀ ਲਿਪੀ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਕੁਟਿਲਾ ਲਿਪੀ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਸਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ।
ਕਾਮਰੂਪ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਇਸ ਵਿਕਾਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਉੱਕਰੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਲਿਪੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। 5ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਉਮਾਚਲ ਅਤੇ ਨਾਗਾਜਾਰੀ-ਖਾਨੀਕਰਗਾਓਂ ਚੱਟਾਨ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖਾਂ ਦੀਆਂ ਲਿਪੀਆਂ ਲਗਭਗ ਪੂਰਬੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਗੁਪਤ ਲਿਪੀ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹਨ। ਜੋ ਸਦੀਆਂ ਦੌਰਾਨ 12ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਕਨਾਈ-ਬੋਰੋਕਸੀਬੋਆ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੋਟੋ-ਅਸਾਮੀ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋਈ।
ਐਸ ਐਨ ਸਰਮਾ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਛੇਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਅਸਾਮੀ ਲਿਪੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਮਰੂਪੀ ਲਿਪੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਾਮਰੂਪੀ ਲਿਪੀ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੀ ਅਸਾਮੀ ਲਿਪੀ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲਿਆ।
ਵੰਸ਼
[ਸੋਧੋ]ਮੱਧਯੁਗੀ ਕਾਲ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਰੂਪ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਲੱਗੇ। ਬਾਮੋਨੀਆ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਗਾਰਗਯਾ, ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਕੈਥੇਲੀ ਕਾਯਸਥਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਕਾਮਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਲਖਰੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]- ਕਾਮਰੂਪੀ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ ਮਾਮਣੀ ਰਾਚਮਾ ਗੋਸਵਾਮੀ (1996), ਗੰਗਾ ਤੋਂ ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ ਤੱਕ ਰਾਮਾਇਣ, ਪੰਨਾ 98 ਪੁਰਾਣੀ ਅਸਾਮੀ ਲਿਪੀ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਬਣਿਆ ਗਛਟਲ ਥੰਮ੍ਹ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ, ਨਾ ਕਿ ਕਾਮਰੂਪੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ, ਬੰਗਾਲ ਤੋਂ ਯਵਨ ਹਮਲੇ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਤਾਰੀਖ਼ ਸਾਕਾ 1284 ਹੈ
- ↑ 'The terminology for the various premodern Brahmi-derived scripts is, however, largely unstandardized and typically made up ad hoc, due mainly to the lack of attested indigenous terms for many of them (2.1.1). D. C. Sircar broadly categorizes the stages of development into "Early," "Middle," and "Late Brahmi" periods, corresponding (in northern India) to the third through first centuries B.C., the first century B.C. through third century A.D., and the fourth through sixth centuries A.D., respectively (HEP 113), though others refer to his "Late Brahmi" as "Gupta script".' (Salomon 1998, p. 19)
- ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedAssamdistrictgazetteers - ↑ "The detailed discussion above shows that the broad pattern of the development of writing in Assam was in line with that in Bengal-Bihar." (Bhattacharya 1969)
- ↑ "The Assam inscriptions discussed above furnish the documentary evidence of how the eastern version of the north Indian writing style developed in Assam with an admixture of some local peculiarities." (Bhattacharya 1969)
- ↑ "The predominantly angular style of writing of the Bengal-Assam copper plates is not to be found in the Assam copper plates; nor is the formal 'calligraphical' style so conspicuous in Bengal-Bihar for a limited period of time represented here." (Bhattacharya 1969)
ਪੁਸਤਕ ਸੂਚੀ
[ਸੋਧੋ]