ਕੈਲਾਸ਼ ਪੁਰੀ (ਹਮਰਾਜ਼ ਮਾਸੀ)
ਕੈਲਾਸ਼ ਪੁਰੀ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Kailash Puri), ਜਿਸਨੂੰ ਹਮਰਾਜ਼ ਮਾਸੀ (17 ਅਪ੍ਰੈਲ 1925 - 9 ਜੂਨ 2017) ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਕ, ਕਵੀ, ਯੋਗਾ ਅਧਿਆਪਕ, ਅਤੇ ਕਾਲਮਨਵੀਸ ਸਲਾਹਕਾਰ ਸੀ।
ਇੱਕ ਜਵਾਨ ਮਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਪੁਰੀ ਨੇ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ, ਪਰਿਵਾਰ ਨਿਯੋਜਨ ਅਤੇ ਵਿਆਹੁਤਾ ਸੰਬੰਧਾਂ ਬਾਰੇ ਲੇਖ ਲਿਖਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹਫਤਾਵਾਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਸੁਭਾਗਵਤੀ (1957–1965) ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਪੱਤ੍ਰਿਕਾ ਰੂਪਵਤੀ (1968–1974) ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ, ਵੰਡ ਅਤੇ ਸੰਪਾਦਨ ਕੀਤਾ। 1975 ਵਿੱਚ ਉਹ ਮਾਰਕਸ ਐਂਡ ਸਪੈਂਸਰ ਦੀ ਭਾਰਤੀ ਤਿਆਰ ਭੋਜਨ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਬਾਰੇ ਪਹਿਲੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਬਣੀ, ਅਤੇ ਉਸੇ ਸਾਲ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਰਸੋਈ ਕਿਤਾਬ " ਹਾਈਲਾਈਟਸ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਅਨ ਕੁਕਰੀ" ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ। ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਸੈਕਸ ਬਾਰੇ ਦਸ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸੀ।
ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ
[ਸੋਧੋ]ਕੈਲਾਸ਼ ਪੁਰੀ ਦਾ ਜਨਮ 17 ਅਪ੍ਰੈਲ 1925[1] ਨੂੰ ਸੋਹਨ ਸਿੰਘ ਪੁਰੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਪ੍ਰੇਮ ਦੇ ਘਰ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਉਦੋਂ ਅਣਵੰਡੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸੀ।[2]
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਕਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]1943 ਵਿੱਚ, ਲਗਭਗ 16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਪੁਰੀ ਨੇ ਗੋਪਾਲ ਸਿੰਘ ਪੁਰੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਇੱਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਲੰਡਨ, ਯੂਕੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਖੋਜ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ।[2] ਪੁਰੀ 1945 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜ ਗਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਬੱਚਾ, ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ, 1947 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ।[2] ਉਹ 1950 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ[2] ਇੱਕ ਜਵਾਨ ਮਾਂ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਪੁਰੀ ਨੇ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ, ਪਰਿਵਾਰ ਨਿਯੋਜਨ ਅਤੇ ਵਿਆਹੁਤਾ ਸੰਬੰਧਾਂ ਬਾਰੇ ਲੇਖ ਲਿਖਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹਫਤਾਵਾਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਸੁਭਾਗਵਤੀ (1957–1965) ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ।[2][3] ਪੁਰੀ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਦੇਹਰਾਦੂਨ, ਪੁਣੇ ਅਤੇ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਗਈ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਪੱਛਮੀ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਇਬਾਦਨ ਅਤੇ ਕੁਮਾਸੀ ਗਈ।[2]
1966 ਵਿੱਚ, ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਪੁਰੀ ਦੀਆਂ ਦੋ ਧੀਆਂ ਵੀ ਹੋਈਆਂ, ਪਰਿਵਾਰ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਾਪਸ ਚਲਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸਲੋਹ ਅਤੇ ਸਾਊਥਾਲ ਵਿੱਚ ਸੈਟਲ ਹੋ ਗਿਆ।[2] ਲਿਵਰਪੂਲ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਫਿਰ ਹੈਰੋ ਲੈਂਡ ਰਜਿਸਟਰੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਨਾਲ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣਾ ਵੀ ਸਿਖਾਇਆ।[2] ਲਿਵਰਪੂਲ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਬਹੁ-ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਬ੍ਰਿਟੇਨ 'ਤੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤੇ, ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਰਿਲੇਸ਼ਨਜ਼ ਕੌਂਸਲ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਗਈ।[2] ਉੱਥੇ, ਉਸਨੇ ਰੂਪਵਤੀ (1968–1974) ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ, ਵੰਡ ਅਤੇ ਸੰਪਾਦਨ ਵੀ ਕੀਤਾ, ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਜੋ ਕਿ ਸਾਬਕਾ ਸੁਭਗਵਤੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦਾ ਸੀ।[3] ਦੇਸ ਪਰਦੇਸ ਲਈ ਉਸਨੇ ਇਸਦੇ ਕਾਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਮਾਸਿਕ ਪੰਜਾਬੀ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਕੌਮੀ ਏਕਤਾ ਲਈ ਉਹ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਿਨਸੀ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਦੀ ਸੀ।[2] ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਸੈਕਸ ਬਾਰੇ ਦਸ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂ, ਅਤੇ ਹਮਰਾਜ਼ ਮਾਸੀ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਈ।[2] ਜਿਨਸੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, ਉਸਨੇ ਨਵੇਂ ਸ਼ਬਦ ਬਣਾਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ "ਮਦਨ ਛੱਤਰੀ" (ਕੁੱਦੇ ਦੀ ਛੱਤਰੀ) ਕਲੀਟੋਰਿਸ ਲਈ, ਅਤੇ "ਪਸ਼ਮ" (ਰੇਸ਼ਮ) ਇਸਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਵਾਲਾਂ ਲਈ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[4][2]
ਬਾਅਦ ਦਾ ਕਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]1975 ਵਿੱਚ ਉਹ ਮਾਰਕਸ ਐਂਡ ਸਪੈਂਸਰ ਦੀ ਭਾਰਤੀ ਤਿਆਰ ਭੋਜਨ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਲਈ ਪਹਿਲੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਬਣੀ।[5] ਉਸੇ ਸਾਲ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਰਸੋਈ ਕਿਤਾਬ " ਹਾਈਲਾਈਟਸ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਅਨ ਕੁਕਰੀ" ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ।[2]
21 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਪੁਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਨੇ ਇੱਕ ਯੋਗਾ ਕੇਂਦਰ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕੀਤਾ।[6][7]
ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ
[ਸੋਧੋ]1982 ਵਿੱਚ ਪੁਰੀ ਨੂੰ ਭਾਈ ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਵੈਦ ਸਾਹਿਤਕ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ।[2] 1999 ਵਿੱਚ ਈਲਿੰਗ ਦੇ ਮੇਅਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਮਿਲੇਨੀਅਮ ਵੂਮੈਨ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ।[2]
ਮੌਤ
[ਸੋਧੋ]ਪੁਰੀ ਦੀ ਮੌਤ 9 ਜੂਨ 2017 ਨੂੰ ਈਲਿੰਗ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਹੋਈ, ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਤੋਂ 22 ਸਾਲ ਬਾਅਦ।[2]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "BBC Radio 4 – Last Word". BBC. Archived from the original on 1 February 2025. Retrieved 1 February 2025.
- ↑ 2.00 2.01 2.02 2.03 2.04 2.05 2.06 2.07 2.08 2.09 2.10 2.11 2.12 2.13 2.14 2.15 Nesbitt, Eleanor. "In Remembrance: Kailash Puri (1925–2017)" (PDF). Archived from the original (PDF) on 1 February 2025. Retrieved 30 January 2025.
- ↑ 3.0 3.1 . Abingdon, Oxon.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(help) - ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedChandan2005 - ↑ "The history of M&S prepared meals". www.marksandspencer.com. Archived from the original on 1 February 2025. Retrieved 1 February 2025.
- ↑ Newcombe, Suzanne (30 June 2019). "The undocumented history of female yoga teachers in Britain". The Independent. Retrieved 1 February 2025.
- ↑ Jewell, Albert (1999). Spirituality and Ageing (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Jessica Kingsley Publishers. p. 171. ISBN 978-1-85302-631-7.