ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਭਾਰਦਵਾਜ (ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ)
| ਜਨਮ | 21 ਅਗਸਤ 1935 ਕਾਰਵਾਰ, ਮੈਸੂਰ ਦਾ ਰਾਜ (ਅਜੋਕੇ ਕਰਨਾਟਕ) |
|---|---|
| ਮੌਤ | 8 ਮਾਰਚ 1992 (ਉਮਰ 56) |
| ਕੌਮੀਅਤ | ਭਾਰਤੀ |
| ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ | ਰੁਈਆ ਕਾਲਜ, ਮੁੰਬਈ, ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ |
ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਭਾਰਦਵਾਜ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Krishna Bharadwaj; 21 ਅਗਸਤ 1935 – 8 ਮਾਰਚ 1992)[1] ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਿਓ-ਰਿਕਾਰਡੀਅਨ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੀ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਸਿਧਾਂਤ ਅਤੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਪੁਨਰ ਸੁਰਜੀਤੀ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।[2] ਉਹ ਮੰਨਦੀ ਸੀ ਕਿ ਆਰਥਿਕ ਸਿਧਾਂਤ ਉਹਨਾਂ ਸੰਕਲਪਾਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸਲੀਅਤ ਵਿੱਚ ਮਾਪ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।[3]
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ[ਸੋਧੋ]
ਭਾਰਦਵਾਜ ਦਾ ਜਨਮ 21 ਅਗਸਤ 1935 ਨੂੰ ਕਾਰਵਾਰ, ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੋਂਕਣੀ ਸਾਰਸਵਤ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕ ਐਮਐਸ ਚੰਦਰਾਵਰਕਰ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਸ਼ਾਂਤਾਬਾਈ ਦੇ ਛੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੀ।
ਪਰਿਵਾਰ 1939 ਵਿੱਚ ਬੇਲਗਾਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਫਟ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਭਾਰਦਵਾਜ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਉਸੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਉਸਨੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਸਿੱਖ ਲਿਆ ਅਤੇ ਪੰਦਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਕਈ ਸਥਾਨਕ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜਿੱਤੇ। 1952 ਵਿੱਚ, ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪਰਿਵਾਰ ਮੁੰਬਈ ਚਲੀ ਗਈ, ਜਿੱਥੇ ਭਾਰਦਵਾਜ ਨੇ ਰੁਈਆ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਲਈ ਅਤੇ ਫਿਰ 1960 ਵਿੱਚ ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ ਇਕਨਾਮਿਕਸ ਵਿੱਚ ਪੀਐਚ.ਡੀ. ਆਰਥਿਕ ਸਿਧਾਂਤ ਪ੍ਰਤੀ ਉਸਦਾ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਰੁਝਾਨ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰੇਟ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਜੋਂ ਵਿਕਾਸ ਸਿਧਾਂਤ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ।[4]
ਕੈਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]
1960 ਵਿੱਚ, Piero Sraffa ਦੀ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਸਾਧਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਸਤੂਆਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਭਾਰਦਵਾਜ ਨੂੰ ਇਕਨਾਮਿਕ ਵੀਕਲੀ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਸੰਪਾਦਕ ਸਚਿਨ ਚੌਧਰੀ ਨੇ ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਇਸ ਕੰਮ ਨੂੰ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਹੱਲ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਫਿਰ ਉਸਦੇ ਹੋਰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਕੰਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।
1961 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਦਵਾਜ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ।
1967 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਇੱਕ ਵਿਜ਼ਿਟਿੰਗ ਸਾਥੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੈਮਬ੍ਰਿਜ ਗਈ ਅਤੇ ਪਿਏਰੋ ਸਰਾਫਾ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਚੇਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਈ।
ਭਾਰਦਵਾਜ ਨੇ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (JNU) ਦੇ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਇਕਨਾਮਿਕ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਐਂਡ ਪਲੈਨਿੰਗ (CESP) ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਆਰਥਿਕ ਪਹੁੰਚਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਲਾਸੀਕਲ, ਮਾਰਕਸੀਅਨ, ਕੀਨੇਸ਼ੀਅਨ ਅਤੇ ਵਾਲਰਸੀਅਨ। ਉਸਨੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੀ ਚੇਅਰ ਰੱਖੀ।[5] ਉਸਨੇ ਕੈਮਬ੍ਰਿਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਪਿਏਰੋ ਸਰਾਫਾ ਦੇ ਇਕੱਤਰ ਕੀਤੇ ਪੇਪਰਾਂ ਨੂੰ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਕਈ ਰਸਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਫੋਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]
ਕਾਰਕੁਨ ਅਤੇ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਿਸਟ, ਸੁਧਾ ਭਾਰਦਵਾਜ, ਉਸਦੀ ਧੀ ਹੈ।[6]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Patnaik, Utsa (1991). "Krishna Bharadwaj: 21 August 1935 - 8 March 1992". Social Scientist. 19 (12): 63–67. JSTOR 3517654.
- ↑ "Krishna Bharadwaj". www.hetwebsite.net. Retrieved 2017-11-04.
- ↑ "Krishna Bharadwaj: The Ideal Economist | Undergraduate Economist". www.alexmthomas.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2017-11-04.
- ↑ Arestis, Philip; Sawyer, Malcolm C. (2001-01-01). A Biographical Dictionary of Dissenting Economists (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Edward Elgar Publishing. ISBN 9781843761396.
- ↑ "Krishna Bharadwaj | The University Press Limited". www.uplbooks.com. Archived from the original on 2017-11-07. Retrieved 2017-11-04.
- ↑ "Row in JNU after Dean replaces speaker invited by centre for economic studies". The Indian Express. 7 March 2018. Retrieved 28 August 2018.