ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਵਿਰਦੀ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
No edit summary |
No edit summary |
||
| ਲਾਈਨ 34: | ਲਾਈਨ 34: | ||
ਵਿਰਦੀ ਦਾ ਜਨਮ 7 ਮਈ 1934 ਨੂੰ ਜਲੰਧਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਜੋਹਲ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਜੀਵਨ ਦੇ ਆਰੰਭ ਵਿੱਚ ਕੁਲੀ ਵੀ ਭਰਤੀ ਹੋਏ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਮਿਸਤਰੀ ਮੀਹਾਂ ਸਿੰਘ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਭਾਗਵੰਤੀ ਹੈ। ਕਿੱਤੇ ਵਜੋਂ ਉਹਨਾ ਦੇ ਪਿਤਾ ਮਿਸਤਰੀ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਘਰ ਦੀ ਉਹਨਾਂ ਤੰਗੀ ਕਾਰਨ ਅੱਠਵੀਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਕੂਲੀ ਛੱਡ ਕੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 1951 ਵਿੱਚ ਫਿਲੌਰ ਨੇੜੇ ਸਤਲੁਜ ਦਰਿਆ ਦੇ ਰੇਲ ਪੁਲ ਤੇ ਬਤੌਰ ਖ਼ਨਾਸੀ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਅਪ੍ਰੈਲ 1952 ਤੋਂ ਮਈ 1953 ਤਕ ਬ੍ਰਿੱਜ ਵਰਕਸ਼ਾਪ, ਜਲੰਧਰ ਕੈਂਟ ਵਿੱਚ ਬਤੌਰ ਖ਼ਲਾਸੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। |
ਵਿਰਦੀ ਦਾ ਜਨਮ 7 ਮਈ 1934 ਨੂੰ ਜਲੰਧਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਜੋਹਲ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਜੀਵਨ ਦੇ ਆਰੰਭ ਵਿੱਚ ਕੁਲੀ ਵੀ ਭਰਤੀ ਹੋਏ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਮਿਸਤਰੀ ਮੀਹਾਂ ਸਿੰਘ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਭਾਗਵੰਤੀ ਹੈ। ਕਿੱਤੇ ਵਜੋਂ ਉਹਨਾ ਦੇ ਪਿਤਾ ਮਿਸਤਰੀ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਘਰ ਦੀ ਉਹਨਾਂ ਤੰਗੀ ਕਾਰਨ ਅੱਠਵੀਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਕੂਲੀ ਛੱਡ ਕੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 1951 ਵਿੱਚ ਫਿਲੌਰ ਨੇੜੇ ਸਤਲੁਜ ਦਰਿਆ ਦੇ ਰੇਲ ਪੁਲ ਤੇ ਬਤੌਰ ਖ਼ਨਾਸੀ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਅਪ੍ਰੈਲ 1952 ਤੋਂ ਮਈ 1953 ਤਕ ਬ੍ਰਿੱਜ ਵਰਕਸ਼ਾਪ, ਜਲੰਧਰ ਕੈਂਟ ਵਿੱਚ ਬਤੌਰ ਖ਼ਲਾਸੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। |
||
===ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਕੰਮ=== |
|||
ਬ੍ਰਿੱਜ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਕੇ 1952 ਵਿੱਚ ਗਿਆਨੀ ਕੀਤੀ। 23 ਮਈ 1953 ਤੋਂ 22 ਅਪ੍ਰੈਲ 1954 ਤੱਕ ਜਨਤਾ ਹਾਈ ਸਕੂਲ, ਕੋਟਲੀ ਖਾਨ ਸਿੰਘ ਵਿਖੇ ਬਤੌਰ ਹਿੰਦੀ ਟੀਚਰ ਪੜਾਇਆ। ਜੁਲਾਈ 1956 ਤੋਂ ਮਈ 1957 ਤੱਕ ਬੀ.ਟੀ. ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਗਵਰਨਮੈਂਟ ਟਰੇਨਿੰਗ ਕਾਲਜ ਜਲੰਧਰ। |
ਬ੍ਰਿੱਜ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਕੇ 1952 ਵਿੱਚ ਗਿਆਨੀ ਕੀਤੀ। 23 ਮਈ 1953 ਤੋਂ 22 ਅਪ੍ਰੈਲ 1954 ਤੱਕ ਜਨਤਾ ਹਾਈ ਸਕੂਲ, ਕੋਟਲੀ ਖਾਨ ਸਿੰਘ ਵਿਖੇ ਬਤੌਰ ਹਿੰਦੀ ਟੀਚਰ ਪੜਾਇਆ। ਜੁਲਾਈ 1956 ਤੋਂ ਮਈ 1957 ਤੱਕ ਬੀ.ਟੀ. ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਗਵਰਨਮੈਂਟ ਟਰੇਨਿੰਗ ਕਾਲਜ ਜਲੰਧਰ। |
||
| ਲਾਈਨ 40: | ਲਾਈਨ 40: | ||
==ਰਚਨਾਵਾਂ== |
==ਰਚਨਾਵਾਂ== |
||
===ਪੰਜਾਬੀ |
===ਪੰਜਾਬੀ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ=== |
||
ਪੀੜ ਪਰਾਈ (1960), ਆਪਣੀ ਆਪਣੀ ਸੀਮਾ (1968), ਗ਼ਮ ਦਾ ਸਾਕ (1971), ਪਾਵਰ ਹਾਊਸ (1974), ਨੁੱਕਰ ਵਾਲੀ ਗਲੀ (1995), ਜ਼ਿੰਦਗੀ (1976), ਨਦੀ ਦਾ ਪਾਣੀ (1977), ਸੀਸ ਭੇਟ (1977), ਸੜਕਾਂ ਦਾ ਦਰਦ (1981), ਖ਼ੂਨ ਦੇ ਹਸਤਾਖਰ (1982), ਬਦਤਮੀਜ਼ ਲੋਕ (1986), ਖੁੱਲੇ ਆਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ (1986), ਮੇਰੀਆਂ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧ ਕਹਾਣੀਆਂ (1987), ਰੱਥ ਦੇ ਪਹੀਏ (1988), ਅੱਧੀ ਸਦੀ ਦਾ ਫਰਕ (1990), ਮੇਰੀਆਂ ਸ਼੍ਰੇਸਟ ਕਹਾਣੀਆਂ (1990), ਹਸਵਤਨੀ (1995), ਤਪਦੀ ਮਿੱਟੀ (1995)। |
|||
*ਨਿਹਚਲ ਨਾਹੀਂ ਚੀਤ |
|||
*ਪੀੜ ਪਰਾਈ |
|||
===ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲ=== |
|||
*ਆਪਣੀ ਆਪਣੀ ਸੀਮਾ |
|||
ਵਿਖਰੇ ਵਿਖਰੇ (1968), ਅੰਦਰਲੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ (1972), ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਸੁੱਖ (1975), ਕੰਡਿਆ ਤੇ ਤੁਰਨਾ (1982), ਲਹੂ ਤਿੱਜੇ ਵਰਕੇ (1986), ਅੱਧੀ ਰਾਤ (1987), ਤਰਕਾਲਾਂ (1988), ਕਮੇਲੀਆ ਦਾ ਫੁੱਲ (1988), ਚਾਨਣ-ਲੀਕਾਂ (1991), ਨਿਹਚਲੁ ਲਾਹੀ ਚੀਤੂ (1993)। |
|||
*ਗ਼ਮ ਦਾ ਸਾਕ |
|||
*ਪਾਵਰ ਹਾਊਸ |
|||
===ਵਾਰਤਕ=== |
|||
*ਨੁੱਕਰ ਵਾਲੀ ਗਲੀ |
|||
ਮਾਤਾ ਤੂੰ ਮਹਾਨ (1986), ਪੱਤ੍ਰਿਕਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ: ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਰੇਖਾ ਚਿੱਤਰ, ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਰੇਖਾ ਚਿੱਤ, ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੇ ਮੀਨਾਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੇਖ। |
|||
*ਜ਼ਿੰਦਗੀ |
|||
*ਨਦੀ ਦਾ ਪਾਣੀ |
|||
*ਸੀਸ ਭੇਂਟ |
|||
*ਸੜਕਾਂ ਦਾ ਦਰਦ |
|||
*ਖੂਨ ਦੇ ਹਸਤਾਖਰ |
|||
*ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਆਕਾਸ਼ |
|||
* ਬਦਤਮੀਜ਼ ਲੋਕ |
|||
*ਅੱਧੀ ਸਦੀ ਦਾ ਫਰਕ |
|||
* ਮੇਰੀਆਂ ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ ਕਹਾਣੀਆਂ |
|||
* ਤਪਦੀ ਮਿੱਟੀ |
|||
* ਅੰਦਰਲੇ ਦਰਵਾਜੇ |
|||
===ਹਿੰਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ=== |
===ਹਿੰਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ=== |
||
*ਨਯਾ ਚੇਹਰਾ (ਹਿੰਦੀ) |
*ਨਯਾ ਚੇਹਰਾ (ਹਿੰਦੀ) |
||
*ਵਿਰਦੀ ਕੀ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧ ਕਹਾਨੀਆਂ (ਹਿੰਦੀ) |
*ਵਿਰਦੀ ਕੀ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧ ਕਹਾਨੀਆਂ (ਹਿੰਦੀ) |
||
===ਹਿੰਦੀ ਨਾਵਲ=== |
===ਹਿੰਦੀ ਨਾਵਲ=== |
||
*ਭੀਤਰੀ ਦਰਵਾਜੇ (ਹਿੰਦੀ) |
*ਭੀਤਰੀ ਦਰਵਾਜੇ (ਹਿੰਦੀ) |
||
16:16, 4 ਮਈ 2015 ਦਾ ਦੁਹਰਾਅ
ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਵਿਰਦੀ | |
|---|---|
| ਜਨਮ | 7 ਮਈ 1934 ਪਿੰਡ ਜੋਹਲ, ਜਿਲਾ ਜਲੰਧਰ |
| ਮੌਤ | 31 ਮਈ 1992 |
| ਕਿੱਤਾ | ਕਹਾਣੀਕਾਰ, ਨਾਵਲਕਾਰ, ਨਾਟਕਕਾਰ ਅਤੇ ਵਾਰਤਕ ਲੇਖਕ |
| ਭਾਸ਼ਾ | ਪੰਜਾਬੀ |
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ | ਭਾਰਤੀ |
| ਵਿਸ਼ਾ | ਸਮਾਜਕ ਅਨਿਆਂ |
| ਸਾਹਿਤਕ ਲਹਿਰ | ਪ੍ਰਗਤੀਵਾਦ |
ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਵਿਰਦੀ (7 ਮਈ 1934–31 ਮਈ 1992) ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਕਹਾਣੀਕਾਰ, ਨਾਵਲਕਾਰ, ਨਾਟਕਕਾਰ ਅਤੇ ਵਾਰਤਕ ਲੇਖਕ ਸੀ।[1] ਉਸ ਨੇ ਪੰਜਾਹ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਪੁਸਤਕਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ।[2] ਉਹ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਿਖਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਕਈ ਹਿੰਦੀ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੀ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ।[3]
ਜੀਵਨ
ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ
ਵਿਰਦੀ ਦਾ ਜਨਮ 7 ਮਈ 1934 ਨੂੰ ਜਲੰਧਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਜੋਹਲ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਜੀਵਨ ਦੇ ਆਰੰਭ ਵਿੱਚ ਕੁਲੀ ਵੀ ਭਰਤੀ ਹੋਏ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਮਿਸਤਰੀ ਮੀਹਾਂ ਸਿੰਘ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਭਾਗਵੰਤੀ ਹੈ। ਕਿੱਤੇ ਵਜੋਂ ਉਹਨਾ ਦੇ ਪਿਤਾ ਮਿਸਤਰੀ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਘਰ ਦੀ ਉਹਨਾਂ ਤੰਗੀ ਕਾਰਨ ਅੱਠਵੀਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਕੂਲੀ ਛੱਡ ਕੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 1951 ਵਿੱਚ ਫਿਲੌਰ ਨੇੜੇ ਸਤਲੁਜ ਦਰਿਆ ਦੇ ਰੇਲ ਪੁਲ ਤੇ ਬਤੌਰ ਖ਼ਨਾਸੀ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਅਪ੍ਰੈਲ 1952 ਤੋਂ ਮਈ 1953 ਤਕ ਬ੍ਰਿੱਜ ਵਰਕਸ਼ਾਪ, ਜਲੰਧਰ ਕੈਂਟ ਵਿੱਚ ਬਤੌਰ ਖ਼ਲਾਸੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਕੰਮ
ਬ੍ਰਿੱਜ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਕੇ 1952 ਵਿੱਚ ਗਿਆਨੀ ਕੀਤੀ। 23 ਮਈ 1953 ਤੋਂ 22 ਅਪ੍ਰੈਲ 1954 ਤੱਕ ਜਨਤਾ ਹਾਈ ਸਕੂਲ, ਕੋਟਲੀ ਖਾਨ ਸਿੰਘ ਵਿਖੇ ਬਤੌਰ ਹਿੰਦੀ ਟੀਚਰ ਪੜਾਇਆ। ਜੁਲਾਈ 1956 ਤੋਂ ਮਈ 1957 ਤੱਕ ਬੀ.ਟੀ. ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਗਵਰਨਮੈਂਟ ਟਰੇਨਿੰਗ ਕਾਲਜ ਜਲੰਧਰ।
ਤੰਬਰ 1957 ਤੋਂ ਸਤੰਬਰ 1960 ਤੱਕ ਦੁਆਬਾ ਖ਼ਾਲਸਾ ਹਾਇਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਜਲੰਧਰ ਵਿੱਚ ਬਤੌਰ ਹਿੰਦੀ ਟੀਚਰ ਪੜਾਇਆ। 13 ਅਗਸਤ 1983 ਤੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ, ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਲਜ, ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਵਿਖੇ ਲੈਕਚਰਾਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ ਅਤੇ ਮਈ 1992 ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਹੋਈ।
ਰਚਨਾਵਾਂ
ਪੰਜਾਬੀ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ
ਪੀੜ ਪਰਾਈ (1960), ਆਪਣੀ ਆਪਣੀ ਸੀਮਾ (1968), ਗ਼ਮ ਦਾ ਸਾਕ (1971), ਪਾਵਰ ਹਾਊਸ (1974), ਨੁੱਕਰ ਵਾਲੀ ਗਲੀ (1995), ਜ਼ਿੰਦਗੀ (1976), ਨਦੀ ਦਾ ਪਾਣੀ (1977), ਸੀਸ ਭੇਟ (1977), ਸੜਕਾਂ ਦਾ ਦਰਦ (1981), ਖ਼ੂਨ ਦੇ ਹਸਤਾਖਰ (1982), ਬਦਤਮੀਜ਼ ਲੋਕ (1986), ਖੁੱਲੇ ਆਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ (1986), ਮੇਰੀਆਂ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧ ਕਹਾਣੀਆਂ (1987), ਰੱਥ ਦੇ ਪਹੀਏ (1988), ਅੱਧੀ ਸਦੀ ਦਾ ਫਰਕ (1990), ਮੇਰੀਆਂ ਸ਼੍ਰੇਸਟ ਕਹਾਣੀਆਂ (1990), ਹਸਵਤਨੀ (1995), ਤਪਦੀ ਮਿੱਟੀ (1995)।
ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲ
ਵਿਖਰੇ ਵਿਖਰੇ (1968), ਅੰਦਰਲੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ (1972), ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਸੁੱਖ (1975), ਕੰਡਿਆ ਤੇ ਤੁਰਨਾ (1982), ਲਹੂ ਤਿੱਜੇ ਵਰਕੇ (1986), ਅੱਧੀ ਰਾਤ (1987), ਤਰਕਾਲਾਂ (1988), ਕਮੇਲੀਆ ਦਾ ਫੁੱਲ (1988), ਚਾਨਣ-ਲੀਕਾਂ (1991), ਨਿਹਚਲੁ ਲਾਹੀ ਚੀਤੂ (1993)।
ਵਾਰਤਕ
ਮਾਤਾ ਤੂੰ ਮਹਾਨ (1986), ਪੱਤ੍ਰਿਕਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ: ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਰੇਖਾ ਚਿੱਤਰ, ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਰੇਖਾ ਚਿੱਤ, ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੇ ਮੀਨਾਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੇਖ।
ਹਿੰਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ
- ਨਯਾ ਚੇਹਰਾ (ਹਿੰਦੀ)
- ਵਿਰਦੀ ਕੀ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧ ਕਹਾਨੀਆਂ (ਹਿੰਦੀ)
ਹਿੰਦੀ ਨਾਵਲ
- ਭੀਤਰੀ ਦਰਵਾਜੇ (ਹਿੰਦੀ)
- ਗੋਲੀ ਔਰ ਦਿਲ (ਹਿੰਦੀ)
- ਸੜਕੋਂ ਕਾ ਦਰਦ (ਹਿੰਦੀ)
- ਸੁਖ ਕਾ ਰਹਸ੍ਯ (ਹਿੰਦੀ)
- 'ਚਸ਼ਮਾ (ਹਿੰਦੀ)
- ਪਾਗਲੋਂ ਕੇ ਸਿਰ ਸੀਂਗ (ਹਿੰਦੀ)
- 'ਸਮਾਂਤਰ ਰੇਖਾਏਂ (ਹਿੰਦੀ)
- ਪੁਲ (ਹਿੰਦੀ)
- ਤੂਫਾਨ ਮੇਂ ਫੂਲ (ਹਿੰਦੀ)
- ਪੁਲ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਹੁਆ (ਹਿੰਦੀ)
- ਬੇਟੀ ਬਿਕਾਊ ਹੈ (ਹਿੰਦੀ)
- ↑ ਕਥਾ-ਲੋਕ. ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ. p. 115. ISBN 81-7380-069-3.
- ↑ http://www.hunpanjabi.net/company/member-details.aspx?mc=33
- ↑ "अभिव्यक्ति" ਵਿੱਚ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਵਿਰਦੀ ਦੀ ਜਾਣਪਛਾਣ
 | ਇਹ ਲੇਖ ਅਧਾਰ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਵਧਾਕੇ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਦੀ ਮੱਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। |