ਸ਼ਮਸੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਫ਼ਾਰੂਕੀ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
Content deleted Content added
No edit summary
ਛੋ clean up using AWB
ਲਾਈਨ 15: ਲਾਈਨ 15:
'''ਸ਼ਮਸੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਫਾਰੂਕੀ''' ({{lang-ur|{{Nastaliq|شمس الرحمٰن فاروقی}}}}) (ਜਨਮ 15 ਜਨਵਰੀ 1935) ਉਰਦੂ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਆਲੋਚਕ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਹਨ। ਉਹ ਮੂਲ ਤੌਰ ਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਉਰਦੂ ਅਦਬ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਣ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਆਲੋਚਨਾ ਵਿਧਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹੁੰਚ ਦਖ਼ਲ ਬਣਾਈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਬਣੇ।<ref>[http://www.bbc.co.uk/hindi/multimedia/2014/01/140115_shamsur_rehman_faruqi_audio_akd.shtml शम्सुर्रहमान फ़ारुक़ी से ख़ास बातचीत]</ref> ਆਲੋਚਨਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਨਵੀਆਂ ਪਿਰਤਾਂ ਪਾਉਣ ਲਈ ਉਸਨੂੰ ਉਰਦੂ ਆਲੋਚਨਾ ਦਾ [[ਟੀ ਐਸ ਈਲੀਅਟ]] ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref name="columbia">{{cite web|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00fwp/srf/txt_kazimi.html|title=Shamsur Rehman Faruqi - The master critic|publisher=Columbia.Edu (source=[[Dawn (newspaper)|Daily Dawn]]-11 July 2004)|accessdate=2012-08-25}}</ref>
'''ਸ਼ਮਸੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਫਾਰੂਕੀ''' ({{lang-ur|{{Nastaliq|شمس الرحمٰن فاروقی}}}}) (ਜਨਮ 15 ਜਨਵਰੀ 1935) ਉਰਦੂ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਆਲੋਚਕ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਹਨ। ਉਹ ਮੂਲ ਤੌਰ ਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਉਰਦੂ ਅਦਬ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਣ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਆਲੋਚਨਾ ਵਿਧਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹੁੰਚ ਦਖ਼ਲ ਬਣਾਈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਬਣੇ।<ref>[http://www.bbc.co.uk/hindi/multimedia/2014/01/140115_shamsur_rehman_faruqi_audio_akd.shtml शम्सुर्रहमान फ़ारुक़ी से ख़ास बातचीत]</ref> ਆਲੋਚਨਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਨਵੀਆਂ ਪਿਰਤਾਂ ਪਾਉਣ ਲਈ ਉਸਨੂੰ ਉਰਦੂ ਆਲੋਚਨਾ ਦਾ [[ਟੀ ਐਸ ਈਲੀਅਟ]] ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref name="columbia">{{cite web|url=http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00fwp/srf/txt_kazimi.html|title=Shamsur Rehman Faruqi - The master critic|publisher=Columbia.Edu (source=[[Dawn (newspaper)|Daily Dawn]]-11 July 2004)|accessdate=2012-08-25}}</ref>
==ਦਾਸਤਾਨਗੋਈ==
==ਦਾਸਤਾਨਗੋਈ==
[[ਦਾਸਤਾਨਗੋਈ]] 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਣ ਦੀ [[ਉਰਦੂ]] ਰਵਾਇਤ ਹੈ।<ref name=indianexpress>{{cite news|title=Walk Back In Time: Experience life in Nizamuddin Basti, the traditional way |url=http://www.indianexpress.com/news/walk-back-in-time-experience-life-in-nizamuddin-basti-the-traditional-way/1037722/|accessdate=18 December 2012|newspaper=[[The Indian Express]]|date=29 November 2012}}</ref> ਇਸ ਕਲਾ ਰੂਪ ਨੂੰ 2005 ਵਿੱਚ ਮੁੜ ਜੀਵਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, <ref name=Dawn/> ਅਤੇ ਭਾਰਤ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref name=frontline>{{cite news|last=Sayeed|first=Vikram Ahmed|title=Return of dastangoi|url=http://www.frontlineonnet.com/fl2801/stories/20110114280109800.htm|accessdate=18 December 2012|newspaper=[[Frontline (magazine)|Frontline]]|date=14 January 2011}}</ref> ਇਹ ਕਲਾ ਰੂਪ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਦੀਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸ਼ਿਖ਼ਰ ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ 1928 ਵਿਚ ਮੀਰ ਬਕਰ ਅਲੀ ਦੀ ਮੌਤ ਨਾਲ ਇਸਦੀ ਵੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।<ref name=Dawn>{{cite news|last=Ahmed|first=Shoaib|title=Indian storytellers bring Dastangoi to Alhamra|url=http://dawn.com/2012/12/06/indian-storytellers-bring-dastangoi-to-alhamra-2/|accessdate=18 December 2012|newspaper=[[Dawn (newspaper)|Dawn]]|date=6 December 2012}}</ref> ਸ਼ਮਸੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਫਾਰੂਕੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਭਤੀਜੇ, ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ [[ਮਹਿਮੂਦ ਫਾਰੂਕੀ]] ਨੇ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। <ref>{{cite news|last=Husain |first=Intizar |url=http://x.dawn.com/2011/12/25/column-dastan-and-dastangoi-for-the-modern-audience/ |title=COLUMN: Dastan and dastangoi for the modern audience |publisher=[[Dawn (newspaper)]] |date=2011-12-25 |accessdate=2013-11-07}}</ref>
[[ਦਾਸਤਾਨਗੋਈ]] 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਣ ਦੀ [[ਉਰਦੂ]] ਰਵਾਇਤ ਹੈ।<ref name=indianexpress>{{cite news|title=Walk Back In Time: Experience life in Nizamuddin Basti, the traditional way |url=http://www.indianexpress.com/news/walk-back-in-time-experience-life-in-nizamuddin-basti-the-traditional-way/1037722/|accessdate=18 December 2012|newspaper=[[The Indian Express]]|date=29 November 2012}}</ref> ਇਸ ਕਲਾ ਰੂਪ ਨੂੰ 2005 ਵਿੱਚ ਮੁੜ ਜੀਵਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ,<ref name=Dawn/> ਅਤੇ ਭਾਰਤ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref name=frontline>{{cite news|last=Sayeed|first=Vikram Ahmed|title=Return of dastangoi|url=http://www.frontlineonnet.com/fl2801/stories/20110114280109800.htm|accessdate=18 December 2012|newspaper=[[Frontline (magazine)|Frontline]]|date=14 January 2011}}</ref> ਇਹ ਕਲਾ ਰੂਪ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਦੀਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸ਼ਿਖ਼ਰ ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ 1928 ਵਿਚ ਮੀਰ ਬਕਰ ਅਲੀ ਦੀ ਮੌਤ ਨਾਲ ਇਸਦੀ ਵੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।<ref name=Dawn>{{cite news|last=Ahmed|first=Shoaib|title=Indian storytellers bring Dastangoi to Alhamra|url=http://dawn.com/2012/12/06/indian-storytellers-bring-dastangoi-to-alhamra-2/|accessdate=18 December 2012|newspaper=[[Dawn (newspaper)|Dawn]]|date=6 December 2012}}</ref> ਸ਼ਮਸੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਫਾਰੂਕੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਭਤੀਜੇ, ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ [[ਮਹਿਮੂਦ ਫਾਰੂਕੀ]] ਨੇ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। <ref>{{cite news|last=Husain |first=Intizar |url=http://x.dawn.com/2011/12/25/column-dastan-and-dastangoi-for-the-modern-audience/ |title=COLUMN: Dastan and dastangoi for the modern audience |publisher=[[Dawn (newspaper)]] |date=2011-12-25 |accessdate=2013-11-07}}</ref>
==ਰਚਨਾਵਾਂ==
==ਰਚਨਾਵਾਂ==


ਲਾਈਨ 30: ਲਾਈਨ 30:
*[https://www.youtube.com/watch?v=XTC769HYy2Y Lecture by Shamsur Rehman Faruqi on Urdu Poetry]
*[https://www.youtube.com/watch?v=XTC769HYy2Y Lecture by Shamsur Rehman Faruqi on Urdu Poetry]


==ਹਵਾਲੇ==
{{ਹਵਾਲੇ}}
{{ਹਵਾਲੇ}}
{{ਸਰਸਵਤੀ ਸਨਮਾਨ}}
{{ਸਰਸਵਤੀ ਸਨਮਾਨ}}

04:56, 24 ਮਈ 2015 ਦਾ ਦੁਹਰਾਅ

ਸ਼ਮਸੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਫਾਰੂਕੀ
شمس الرحمٰن فاروقی
ਜਨਮ
ਸ਼ਮਸੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਫਾਰੂਕੀ

(1935-01-15) ਜਨਵਰੀ 15, 1935 (ਉਮਰ 89)
ਭਾਰਤ
ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾਭਾਰਤੀ
ਪੇਸ਼ਾਕਵੀ, ਆਲੋਚਕ

ਸ਼ਮਸੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਫਾਰੂਕੀ (ਉਰਦੂ: شمس الرحمٰن فاروقی‎) (ਜਨਮ 15 ਜਨਵਰੀ 1935) ਉਰਦੂ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਆਲੋਚਕ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਹਨ। ਉਹ ਮੂਲ ਤੌਰ ਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਉਰਦੂ ਅਦਬ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਣ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਆਲੋਚਨਾ ਵਿਧਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹੁੰਚ ਦਖ਼ਲ ਬਣਾਈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਬਣੇ।[1] ਆਲੋਚਨਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਨਵੀਆਂ ਪਿਰਤਾਂ ਪਾਉਣ ਲਈ ਉਸਨੂੰ ਉਰਦੂ ਆਲੋਚਨਾ ਦਾ ਟੀ ਐਸ ਈਲੀਅਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[2]

ਦਾਸਤਾਨਗੋਈ

ਦਾਸਤਾਨਗੋਈ 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਣ ਦੀ ਉਰਦੂ ਰਵਾਇਤ ਹੈ।[3] ਇਸ ਕਲਾ ਰੂਪ ਨੂੰ 2005 ਵਿੱਚ ਮੁੜ ਜੀਵਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ,[4] ਅਤੇ ਭਾਰਤ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।[5] ਇਹ ਕਲਾ ਰੂਪ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਦੀਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸ਼ਿਖ਼ਰ ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ 1928 ਵਿਚ ਮੀਰ ਬਕਰ ਅਲੀ ਦੀ ਮੌਤ ਨਾਲ ਇਸਦੀ ਵੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।[4] ਸ਼ਮਸੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਫਾਰੂਕੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਭਤੀਜੇ, ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਮਹਿਮੂਦ ਫਾਰੂਕੀ ਨੇ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। [6]

ਰਚਨਾਵਾਂ

  • ਸ਼ੇਅਰ, ਗੈਰ ਸ਼ੇਅਰ, ਅਤੇ ਨਸਰ (1973)
  • ਗੰਜੇ-ਸੋਖਤਾ (ਕਵਿਤਾ ਸੰਗ੍ਰਿਹ)
  • ਸਵਾਰ ਔਰ ਦੂਜੇ ਅਫਸਾਨੇ (ਫਿਕਸ਼ਨ)
  • ਜਦੀਦਿਅਤ ਕੱਲ ਔਰ ਆਜ (2007)
  • ਸ਼ੇਅਰ-ਸ਼ੋਰ-ਅੰਗੇਜ (ਤਿੰਨ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸ਼ਾਇਰ ਮੀਰ ਤਕੀ ਮੀਰ ਦੇ ਕਲਾਮ ਤੇ ਆਲੋਚਨਾ)

ਇਨਾਮ ਸਨਮਾਨ

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ

ਹਵਾਲੇ

  1. शम्सुर्रहमान फ़ारुक़ी से ख़ास बातचीत
  2. "Shamsur Rehman Faruqi - The master critic". Columbia.Edu (source=Daily Dawn-11 July 2004). Retrieved 2012-08-25.
  3. "Walk Back In Time: Experience life in Nizamuddin Basti, the traditional way". The Indian Express. 29 November 2012. Retrieved 18 December 2012.
  4. 4.0 4.1 Ahmed, Shoaib (6 December 2012). "Indian storytellers bring Dastangoi to Alhamra". Dawn. Retrieved 18 December 2012.
  5. Sayeed, Vikram Ahmed (14 January 2011). "Return of dastangoi". Frontline. Retrieved 18 December 2012.
  6. Husain, Intizar (2011-12-25). "COLUMN: Dastan and dastangoi for the modern audience". Dawn (newspaper). Retrieved 2013-11-07.