ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
ਛੋ clean up using AWB |
No edit summary |
||
ਲਾਈਨ 1: | ਲਾਈਨ 1: | ||
[[File:Flag of Uzbekistan.svg|thumb |200px|ਉਜ਼ਬੇਕੀਸਤਾਨ ਦਾ ਝੰਡਾ]] |
[[File:Flag of Uzbekistan.svg|thumb |200px|ਉਜ਼ਬੇਕੀਸਤਾਨ ਦਾ ਝੰਡਾ]] |
||
[[File:Coat of Arms of Uzbekistan.svg|thumb |200px|ਉਜ਼ਬੇਕੀਸਤਾਨ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ]] |
[[File:Coat of Arms of Uzbekistan.svg|thumb |200px|ਉਜ਼ਬੇਕੀਸਤਾਨ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ]] |
||
[[File:Tajiks of Uzbekistan.PNG|thumb|right|250px]] |
|||
[[ਏਸ਼ੀਆ]] ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਜੋ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਜ਼ਮੀਨ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ , ਇਸਦੇ ਚਹੁੰਦਿਸ਼ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਖੁਦ ਵੀ ਸਮੁੰਦਰ ਤੱਕ ਕੋਈ ਪਹੁੰਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ [[ਕਜਾਖਸਤਾਨ]] , ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ [[ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ]] ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ [[ਤੁਰਕਮੇਨਸਤਾਨ]] ਅਤੇ [[ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ]] ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ 1991 ਤੱਕ [[ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ]] ਦਾ ਇੱਕ ਅੰਗ ਸੀ। ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਜਧਾਨੀ [[ਤਾਸ਼ਕੰਤ]] ਦੇ ਇਲਾਵਾ [[ਸਮਰਕੰਦ]] ਅਤੇ [[ਬੁਖਾਰਾ]] ਦਾ ਨਾਮ ਪ੍ਰਮੁਖਤਾ ਨਾਲ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਦੇ ਮੂਲ ਨਿਵਾਸੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ [[ਉਜਬੇਕ]] ਨਸਲ ਦੇ ਹਨ , ਜੋ ਬੋਲ-ਚਾਲ ਵਿੱਚ ਉਜਬੇਕ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਦੇ ਹਨ। |
[[ਏਸ਼ੀਆ]] ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਜੋ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਜ਼ਮੀਨ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ , ਇਸਦੇ ਚਹੁੰਦਿਸ਼ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਖੁਦ ਵੀ ਸਮੁੰਦਰ ਤੱਕ ਕੋਈ ਪਹੁੰਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ [[ਕਜਾਖਸਤਾਨ]] , ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ [[ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ]] ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ [[ਤੁਰਕਮੇਨਸਤਾਨ]] ਅਤੇ [[ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ]] ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ 1991 ਤੱਕ [[ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ]] ਦਾ ਇੱਕ ਅੰਗ ਸੀ। ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਜਧਾਨੀ [[ਤਾਸ਼ਕੰਤ]] ਦੇ ਇਲਾਵਾ [[ਸਮਰਕੰਦ]] ਅਤੇ [[ਬੁਖਾਰਾ]] ਦਾ ਨਾਮ ਪ੍ਰਮੁਖਤਾ ਨਾਲ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਦੇ ਮੂਲ ਨਿਵਾਸੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ [[ਉਜਬੇਕ]] ਨਸਲ ਦੇ ਹਨ , ਜੋ ਬੋਲ-ਚਾਲ ਵਿੱਚ ਉਜਬੇਕ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਦੇ ਹਨ। |
11:30, 21 ਅਗਸਤ 2015 ਦਾ ਦੁਹਰਾਅ
ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਜੋ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਜ਼ਮੀਨ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ , ਇਸਦੇ ਚਹੁੰਦਿਸ਼ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਖੁਦ ਵੀ ਸਮੁੰਦਰ ਤੱਕ ਕੋਈ ਪਹੁੰਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਕਜਾਖਸਤਾਨ , ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਤੁਰਕਮੇਨਸਤਾਨ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ 1991 ਤੱਕ ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ ਦਾ ਇੱਕ ਅੰਗ ਸੀ। ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਜਧਾਨੀ ਤਾਸ਼ਕੰਤ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਸਮਰਕੰਦ ਅਤੇ ਬੁਖਾਰਾ ਦਾ ਨਾਮ ਪ੍ਰਮੁਖਤਾ ਨਾਲ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਦੇ ਮੂਲ ਨਿਵਾਸੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਉਜਬੇਕ ਨਸਲ ਦੇ ਹਨ , ਜੋ ਬੋਲ-ਚਾਲ ਵਿੱਚ ਉਜਬੇਕ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਇਤਹਾਸ
ਮਾਨਵਵਾਸ ਇੱਥੇ ਈਸਾ ਦੇ 2000 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜੋਕੇ ਉਜਬੇਕਾਂ ਨੇ ਉੱਥੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਬਸੇ ਆਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਸਥਾਪਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 327 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਸਿਕੰਦਰ ਜਦੋਂ ਸੰਸਾਰ ਫਤਹਿ (ਜੋ ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ ਫਾਰਸ ਫਤਹਿ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ) ਉੱਤੇ ਨਿਕਲਿਆ ਤਾਂ ਇੱਥੇ ਉਸਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਉਸਨੇ ਇੱਥੇ ਦੀ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਰੋਕਸਾਨਾ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਵੀ ਕੀਤਾ ਪਰ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਬਹੁਤਾ ਫਾਇਦਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਸਿਕੰਦਰ ਦੇ ਬਾਅਦ ਈਰਾਨ ਦੇ ਪਾਰਥੀਅਨ ਅਤੇ ਸਾਸਾਨੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਅੰਗ ਇਹ ਅਠਵੀਂ ਸਦੀ ਤੱਕ ਰਿਹਾ। ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਅਰਬਾਂ ਨੇ ਖੁਰਾਸਾਨ ਉੱਤੇ ਕਬਜਾ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇਸਲਾਮ ਦਾ ਪ੍ਚਾਰ ਹੋਇਆ।
ਨੌਂਵੀ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਾਮਾਨੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਅੰਗ ਬਣਿਆ। ਸਾਮਾਨੀਆਂ ਨੇ ਪਾਰਸੀ ਧਰਮ ਤਿਆਗਕੇ ਸੁੰਨੀ ਇਸਲਾਮ ਨੂੰ ਆਤਮਸਾਤ ਕੀਤਾ। ਚੌਦਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਤੱਦ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਖੇਤਰ ਬਣ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਇੱਥੇ ਤੈਮੂਰ ਲੰਗ ਦਾ ਉਦਏ ਹੋਇਆ। ਤੈਮੂਰ ਨੇ ਮਧ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਅਨੋਖੀ ਸਫਲਤਾ ਪਾਈ। ਤੈਮੂਰ ਨੇ ਉਸਮਾਨ (ਆਟੋਮਨ) ਸਮਰਾਟ ਨੂੰ ਵੀ ਹਰਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਂਨੀਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੱਧਦੇ ਹੋਏ ਰੂਸੀ ਸਾਮਰਾਜ ਅਤੇ 1924 ਵਿੱਚ ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਦਾ ਅੰਗ ਬਣਿਆ। 1991 ਵਿੱਚ ਇਸਨੇ ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ।
ਪ੍ਰਾਂਤ ਅਤੇ ਵਿਭਾਗ
ਪ੍ਰਾਂਤ | ਰਾਜਧਾਨੀ | ਖੇਤਰਫਲ( ਵਰਗ ਕਿਮੀ ) | ਜਨਸੰਖਿਆ | Key |
---|---|---|---|---|
ਅੰਦਿਜੋਨ ਵਲਾਇਤੀ | ਅੰਦਿਜਨ | 4 , 200 | 18 , 99 , 000 | 2 |
ਬਕਸੋਰੋ ਵਲਾਇਤੀ | ਬਕਸਰੋ ( ਬੁਖਾਰਾ ) | 39 , 400 | 13 , 84 , 700 | 3 |
ਫਰਗਓਨਾ ਵਲਾਇਤੀ | ਫਰਗਓਨਾ ( ਫਰਗਨਾ ) | 6 , 800 | 25 , 97 , 000 | 4 |
ਜਿਜਜਾਕਸ ਵਿਲੋਇਤੀ | ਜਿਜਜਾਕਸ | 20 , 500 | 9 , 10 , 500 | 5 |
ਕਜੋਰਾਜਮ ਵਿਲੋਇਤੀ | ਉਰੁਗੇਂਚ | 6 , 300 | 12 , 00 , 000 | 13 |
ਨਮਾਗਾਨ ਵਿਲੋਇਤੀ | ਨਮਾਗਾਨ | 7 , 900 | 18 , 62 , 000 | 6 |
ਨਵੋਈ ਵਿਲੋਇਤੀ | ਨਵੋਈ | 110 , 800 | 7 , 67 , 500 | 7 |
ਕਸ਼ਕਾਦਰਯੋ ਵਿਲੋਇਤੀ | ਕਵਾਰਸੀ | 28 , 400 | 20 , 29 , 000 | 8 |
ਕਰਾਕਲਪਾਕਸਤਾਨ ਰਿਸਪਬਲਿਕਾਸੀ | ਨੁਕੁਸ | 160 , 000 | 12 , 00 , 000 | 14 |
ਸਮਰਕੰਦ ਵਿਲੋਇਤੀ | ਸਮਰਕੰਦ | 16 , 400 | 23 , 22 , 000 | 9 |
ਸਿਰਦਰਯੋ ਵਿਲੋਇਤੀ | ਗੁਲੀਸਤੋਨ | 5 , 100 | 6 , 48 , 100 | 10 |
ਸੁਰਕਜੋਂਦਰਯੋ ਵਿਲੋਇਤੀ | ਤਰਮੇਜ | 20 , 800 | 16 , 76 , 000 | 11 |
ਤਾਸ਼ਕੰਤ ਵਿਲੋਇਤੀ | ਤਾਸ਼ਕੰਤ | 15 , 300 | 44 , 50 , 000 | 12 |
ਤਾਸ਼ਕੰਤ ਸ਼ਹਿਰੀ | ਤਾਸ਼ਕੰਤ | No Data | 22 , 05 , 000 | 1 |