ਸਾਵਾ ਮਘ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਸਾਵਾ ਮੱਘ
Conservation status
	; Least Concern (IUCN 3.1)
Scientific classification
Kingdom:	Animalia
Phylum:	Chordata
Class:	Aves
Order:	Anseriformes
Family:	Anatidae
Subfamily:	Anserinae
Tribe:	Anserini
Genus:	Anser
Species:	A. indicus
Binomial name
	Anser indicus; (Latham, 1790)
Synonyms
	Eulabeia indica

Browse history interactively

← ਪੁਰਾਣੀ ਤਬਦੀਲੀ ਅਗਲੀ ਸੋਧ →

ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ

VisualWikitext

ਇਨਲਾਈਨ

14:54, 19 ਦਸੰਬਰ 2017 ਦਾ ਦੁਹਰਾਅ

ਸਾਵਾ ਮੱਘ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: Bar-headed goose) ਸਾਵਾ ਮੱਘ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਦਵਿਚਲੇ ਹਿੱਸੇ 'ਚ ਪਾਈ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਨਸਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਤਿੱਬਤ, ਕਜ਼ਾਕਿਸ੍ਤਾਨ, ਮੰਗੋਲੀਆ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਿਆਲ ਦੱਖਣ ਨੂੰ ਪਰਵਾਸ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਗੁਜ਼ਾਰਦਾ ਹੈ। ਸਾਵਾ ਮੱਘ ਪੰਛੀਆਂ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਉੱਡਣ ਵਾਲੀ ਸੂਚੀ ਵਿਚ ਤਿੱਜੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਇਹਦੀ ਉੱਡਣ ਦੀ ਉੱਚਾਈ ੨੯੦੦੦ ਫੁੱਟ ਹੈ ਜੋ ਕਰੀਬਨ ਮਾਉੰਟ ਐਵਰੈਸਟ ਦੇ ਬਰੋਬਰ ਹੈ। ਪਰਵਾਸ ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੀਆਂ ਚੋਟੀਆਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਅੱਪੜਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਕ ਦਿਨ ਵਿਚ ਕਰੀਬਨ ੧੦੦੦ ਮੀਲ ਪੈਂਡਾ ਤਹਿ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਾਵੇ ਮੱਘ ਦੇ ਫੇਫੜੇ ਦੁੱਜੀਆਂ ਜਾਤੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਤਦੇ ਉਹ ਹਵਾ ਦੇ ਘੱਟ ਦਬਾਅ ਵਿਚ ਐਨੀ ਉੱਚਾਈ ਤੇ ਉੱਡ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਹਦੇ ਅੰਦਰ ਲਾਲ ਲਹੂ ਅਣੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧੇਰੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵੱਧ ਉਚਾਈ ਤੇ ਉੱਡਣ ਵੇਲੇ ਇਸਦੀ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੇਸ ਕਾਰਨ ਲਹੂ ਦੀ ਪੰਪ ਗਤੀ ਫ਼ੀ ਮਿੰਟ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।^[2] ਇਕ ਆਮ ਸਾਵੇ ਮੱਘ ਦੀ ਲੰਮਾਈ ੭੧-੭੬ ਸੈਮੀ, ਵਜ਼ਨ ਕਰੀਬਨ ੧.੮-੩.੨ ਕਿੱਲੋਗ੍ਰਾਮ ਅਤੇ ਪਰਾਂ ਦਾ ਫੈਲਾਅ ੧੪੦-੧੬੦ ਸੈਮੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਵੇ ਮੱਘ ਦੀ ਔਸਤਨ ਉਮਰ ਭਾਵੇਂ ੨੦ ਸਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਸਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ੩੧ ਸਾਲ ਆਂਕੀ ਗਈ ਹੈ। ਵੋਗੇਲ (Vogel) ਦਾ ਮਤ ਹੈ ਕਿ ਸਵਾ ਮਘ ਭਾਰਤੀ ਮਿਥਿਹਾਸ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ।^[3]

ਖੁੁੁਰਾਕ

ਇਸਦੀ ਖੁਰਾਕ ਮੱਛੀਆਂ, ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜੇ, ਪੱਤੇ, ਜੜਾਂ, ਸੁੱਕੇ ਫ਼ਲ ਮੂੰਗਫਲੀ, ਪਿਸਤੇ ਵਗੈਰਾ, ਮਕੱਈ, ਕਣਕ, ਝੋਨਾ, ਜੌਂ ਆਦਿ, ਭਾਵ ਕਿ ਇਹ ਮਾਸਾਹਾਰੀ ਤੇ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਦੋਆਂ ਰਕਮਾਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਖਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਖੁਦ ਵੀ ਲਾਲ ਲੂੰਬੜੀਆਂ ਤੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਉਕਾਬ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪਰਸੂੂੂਤੀ

ਇਹ ਸਾਲ ਵਿਚ ਸਿਰਫ ਇੱਕੋ ਵਾਰ ਪਰਸੂਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਬਸੰਤ ਰੁੱਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਭਾਵ ਇਹ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਅਖੀਰਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਜੁਲਾਈ ਤਕ ਆਲ੍ਹਣਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਲ੍ਹਣਾ ਭੌਂ 'ਤੇ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਸੂਤੀ ਦਾ ਇਲਾਕਾ ਤਿੱਬਤੀ-ਕਿੰਙਾਈ ਪਠਾਰ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਤਾਂ ਇਹ ਜੋੜਾ ਜੋੜਾ ਹੀ ਪਰਸੂਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਝੁੰਡਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਕਾਰਨ ਕਈ ਵਾਰ ਇਕ ਨਰ ਦੀਆਂ ਦੋ ਮਾਦਾਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਾਦਾ ਇਕ ਵਾਰ ੩-੮ ਆਂਡੇ ਦੇਂਦੀ ਹੈ। ਕਰੀਬਨ ੧ ਮਹੀਨਾ ਆਂਡਿਆਂ ਤੇ ਬਹਿਣ ਮਗਰੋਂ ਬੱਚੇ ਆਂਡਿਆਂ ਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ੨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਉਮਰੇ ਆਵਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਉਡਾਰੀ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਨਰ ਜਵਾਕ ਅਤੇ ਮਾਦਾ ਜਵਾਕ ਦੋਵੇਂ ੩ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਪੂਰੇ ਬਾਲਗ ਹੋਕੇ ਪਰਸੂਤੀ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।