ਮਿਰਜ਼ਾ ਸਾਹਿਬਾਂ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
ਛੋ clean up ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ AWB
ਲਾਈਨ 1: ਲਾਈਨ 1:
'''''ਮਿਰਜ਼ਾ ਸਾਹਿਬਾਂ''''' ([[ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ]] [[ਪੰਜਾਬੀ]]:مرزا صاحباں, ''{{IAST|mirzā sāhibāṁ}}'') ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਪ੍ਰਸਿਧ ਪ੍ਰੀਤ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ [[ਹੀਰ ਰਾਂਝਾ]] , [[ਸੱਸੀ ਪੁੰਨੁੰ]] ਅਤੇ [[ਸੋਹਣੀ ਮਹੀਵਾਲ]] ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਹਨ। ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਤੇ ਅਨੇਕ ਕਿੱਸੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਲਿਖੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਲੇਕਿਨ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪੀਲੂ ਦਾ ਕਿੱਸਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।
'''''ਮਿਰਜ਼ਾ ਸਾਹਿਬਾਂ''''' ([[ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ]] [[ਪੰਜਾਬੀ]]:مرزا صاحباں, ''{{IAST|mirzā sāhibāṁ}}'') ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਪ੍ਰਸਿਧ ਪ੍ਰੀਤ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ [[ਹੀਰ ਰਾਂਝਾ]], [[ਸੱਸੀ ਪੁੰਨੁੰ]] ਅਤੇ [[ਸੋਹਣੀ ਮਹੀਵਾਲ]] ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਹਨ। ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਤੇ ਅਨੇਕ ਕਿੱਸੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਲਿਖੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਲੇਕਿਨ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪੀਲੂ ਦਾ ਕਿੱਸਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।
==ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਸਾਰ==
==ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਸਾਰ==
ਮਿਰਜ਼ਾ ਖ਼ਾਨ ਦਾਨਾਬਾਦ ਦੇ ਖਰਲ ਸਰਦਾਰ ਬਿੰਜਲ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ ਅਤੇ ਸਾਹਿਬਾਂ ਖੀਵਾ ਸਰਦਾਰ ਮਾਹਨੀ ਖ਼ਾਨ ਦੀ ਧੀ ਮਿਰਜ਼ੇ ਦੇ ਹਾਣ ਦੀ ਸੀ।
ਮਿਰਜ਼ਾ ਖ਼ਾਨ ਦਾਨਾਬਾਦ ਦੇ ਖਰਲ ਸਰਦਾਰ ਬਿੰਜਲ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ ਅਤੇ ਸਾਹਿਬਾਂ ਖੀਵਾ ਸਰਦਾਰ ਮਾਹਨੀ ਖ਼ਾਨ ਦੀ ਧੀ ਮਿਰਜ਼ੇ ਦੇ ਹਾਣ ਦੀ ਸੀ।
ਕੁੱਝ ਰਵਾਇਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮਿਰਜ਼ੇ ਦੀ ਮਾਂ ਮਾਹਨੀ ਖ਼ਾਨ ਦੀ ਭੈਣ ਦੱਸੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਬਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਮਿਰਜ਼ੇ ਦੀ ਖ਼ਾਲਾ। ਖੈਰ ਨੇੜਲਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਮਿਰਜ਼ੇ ਨੂੰ ਸਾਹਿਬਾਂ ਦੇ ਘਰ ਰਹਿਣ ਦੀ ਗ਼ਰਜ਼ ਨਾਲ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੋਨੋਂ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਇਕਠੇ ਖੇਡਦੇ ਪੜ੍ਹਦੇ ਵੱਡੇ ਹੋਏ। ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਖੋਹ ਗਏ। ਮਿਰਜ਼ਾ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਵਾਪਸ ਦਾਨਾਬਾਦ ਚਲਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸਾਹਿਬਾਂ ਦੀ ਮੰਗਣੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਜਗ੍ਹਾ ਤੈਅ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ।ਲੇਕਿਨ ਜਦੋਂ ਸਾਹਿਬਾਂ ਨੂੰ ਤਾਹਿਰ ਖ਼ਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਆਹਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਿਆ ਤਾਂ ਸਾਹਿਬਾਂ ਨੇ ਕਰਮੂ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਨੂੰ ਮਿਰਜ਼ੇ ਦੀ ਦੋਸਤੀ ਦਾ ਵਾਸਤਾ ਦੇ ਕੇ ਦਾਨਾਬਾਦ ਜਾਣ ਲਈ ਰਾਜੀ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਹਥ ਸੁਨੇਹਾ ਭੇਜਿਆ ਕਿ ਉਹ ਆਕੇ ਉਸ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਕੌਲ ਨਿਭਾਏ। ਉਸ ਦਿਨ ਘਰ ਵਿੱਚ ਬਿੰਜਲ ਦੀ ਧੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਰਚਿਆ ਸੀ। ਭੈਣ ਦੀ ਵਿਦਾਈ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਿਰਜ਼ਾ ਨੇ ਜਾਣ ਦੀ ਠਾਣ ਲਈ ਤਾਂ ਸਾਰਾ ਘਰ ਇਕੱਠਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਮਾਂ ਅਤੇ ਭੈਣ ਨੇ ਵਾਸਤੇ ਪਾਏ ਅਤੇ ਇਤਹਾਸ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਵੀ ਦਿੱਤੇ। ਮਗਰ ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਰੀਤ ਅਨੁਸਾਰ ਮਿਰਜ਼ਾ ਨਾ ਟਲਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਬੱਕੀ ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਖੀਵਿਆਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਜਾ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਬੀਬੋ ਤੋਂ ਮਦਦ ਮੰਗੀ ਜਿਸਨੇ ਰੱਸੀ ਦੀ ਪੌੜੀ ਬਣਾਈ ਅਤੇ ਸਾਹਿਬਾਂ, ਸਖੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਬੱਕੀ ਦੀ ਪਿੱਠ ਤੇ ਆ ਟਿੱਕੀ।<ref>http://urdu.dawn.com/news/77604/mirza-aur-saheban-hassan-miraj-aq</ref> ਮਿਰਜ਼ਾ ਸਾਹਿਬਾਂ ਨੂੰ ਕਢ ਕੇ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਉਹ ਇੱਕ ਜੰਡ ਦੀ ਛਾਵੇਂ ਆਰਾਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਮਿਰਜ਼ਾ ਸੌਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਹਿਬਾਂ ਨੂੰ ਪਿੱਛਾ ਕਰ ਰਹੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਖੂਨ ਖਰਾਬੇ ਤੋਂ ਬਚਾ ਕਰਨ ਦੇ ਮੰਤਵ ਨਾਲ ਮਿਰਜ਼ੇ ਦੀਆਂ ਕਾਨੀਆਂ ਤੋੜ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਜਾਣਦੀ ਸੀ ਕਿ ਮਿਰਜ਼ੇ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਖਾਲੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਮਿਰਜ਼ਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਲਾਵੇਗਾ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਭਰਾ ਹੀ ਫੁੰਡਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ<ref>ਕਿੱਸਾ ਮਿਰਜ਼ਾ ਸਾਹਿਬਾਂ,ਪੀਲੂ ,ਸੰਪਾਦਕ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਗੁਮਟਾਲਾ,ਪੰਜਾਬੀ ਰਾਇਟਰਜ ਕੋਆਪ੍ਰਟਿਵ ਸੋਸਾਇਟੀ ਲਿਮਿਟਿਡ ,ਲੁਧਿਆਨਾ ,੧੯੯੭</ref> ਨਾਲ ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਭਰਮ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੇ ਮਿੰਨਤ ਤਰਲੇ ਸੁਣ ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਮਿਰਜ਼ੇ ਤੇ ਤਰਸ ਖਾ ਲੈਣਗੇ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮੁਆਫ਼ ਕਰ ਦੇਣਗੇ। ਲੇਕਿਨ ਉਸਦੀ ਸੋਚ ਦੇ ਉਲਟ ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਮਿਰਜ਼ੇ ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਾਹਿਬਾਂ ਇਹ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ ਅਤੇ ਤਲਵਾਰ ਲੈ ਕੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ।
ਕੁੱਝ ਰਵਾਇਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮਿਰਜ਼ੇ ਦੀ ਮਾਂ ਮਾਹਨੀ ਖ਼ਾਨ ਦੀ ਭੈਣ ਦੱਸੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਬਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਮਿਰਜ਼ੇ ਦੀ ਖ਼ਾਲਾ। ਖੈਰ ਨੇੜਲਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਮਿਰਜ਼ੇ ਨੂੰ ਸਾਹਿਬਾਂ ਦੇ ਘਰ ਰਹਿਣ ਦੀ ਗ਼ਰਜ਼ ਨਾਲ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੋਨੋਂ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਇਕਠੇ ਖੇਡਦੇ ਪੜ੍ਹਦੇ ਵੱਡੇ ਹੋਏ। ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਖੋਹ ਗਏ। ਮਿਰਜ਼ਾ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਵਾਪਸ ਦਾਨਾਬਾਦ ਚਲਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸਾਹਿਬਾਂ ਦੀ ਮੰਗਣੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਜਗ੍ਹਾ ਤੈਅ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।ਲੇਕਿਨ ਜਦੋਂ ਸਾਹਿਬਾਂ ਨੂੰ ਤਾਹਿਰ ਖ਼ਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਆਹਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਿਆ ਤਾਂ ਸਾਹਿਬਾਂ ਨੇ ਕਰਮੂ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਨੂੰ ਮਿਰਜ਼ੇ ਦੀ ਦੋਸਤੀ ਦਾ ਵਾਸਤਾ ਦੇ ਕੇ ਦਾਨਾਬਾਦ ਜਾਣ ਲਈ ਰਾਜੀ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਹਥ ਸੁਨੇਹਾ ਭੇਜਿਆ ਕਿ ਉਹ ਆਕੇ ਉਸ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਕੌਲ ਨਿਭਾਏ। ਉਸ ਦਿਨ ਘਰ ਵਿੱਚ ਬਿੰਜਲ ਦੀ ਧੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਰਚਿਆ ਸੀ। ਭੈਣ ਦੀ ਵਿਦਾਈ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਿਰਜ਼ਾ ਨੇ ਜਾਣ ਦੀ ਠਾਣ ਲਈ ਤਾਂ ਸਾਰਾ ਘਰ ਇਕੱਠਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਮਾਂ ਅਤੇ ਭੈਣ ਨੇ ਵਾਸਤੇ ਪਾਏ ਅਤੇ ਇਤਹਾਸ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਵੀ ਦਿੱਤੇ। ਮਗਰ ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਰੀਤ ਅਨੁਸਾਰ ਮਿਰਜ਼ਾ ਨਾ ਟਲਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਬੱਕੀ ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਖੀਵਿਆਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਜਾ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਬੀਬੋ ਤੋਂ ਮਦਦ ਮੰਗੀ ਜਿਸਨੇ ਰੱਸੀ ਦੀ ਪੌੜੀ ਬਣਾਈ ਅਤੇ ਸਾਹਿਬਾਂ, ਸਖੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਬੱਕੀ ਦੀ ਪਿੱਠ ਤੇ ਆ ਟਿੱਕੀ।<ref>http://urdu.dawn.com/news/77604/mirza-aur-saheban-hassan-miraj-aq</ref> ਮਿਰਜ਼ਾ ਸਾਹਿਬਾਂ ਨੂੰ ਕਢ ਕੇ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਉਹ ਇੱਕ ਜੰਡ ਦੀ ਛਾਵੇਂ ਆਰਾਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਮਿਰਜ਼ਾ ਸੌਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਹਿਬਾਂ ਨੂੰ ਪਿੱਛਾ ਕਰ ਰਹੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਖੂਨ ਖਰਾਬੇ ਤੋਂ ਬਚਾ ਕਰਨ ਦੇ ਮੰਤਵ ਨਾਲ ਮਿਰਜ਼ੇ ਦੀਆਂ ਕਾਨੀਆਂ ਤੋੜ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਜਾਣਦੀ ਸੀ ਕਿ ਮਿਰਜ਼ੇ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਖਾਲੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਮਿਰਜ਼ਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਲਾਵੇਗਾ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਭਰਾ ਹੀ ਫੁੰਡਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ<ref>ਕਿੱਸਾ ਮਿਰਜ਼ਾ ਸਾਹਿਬਾਂ,ਪੀਲੂ,ਸੰਪਾਦਕ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਗੁਮਟਾਲਾ,ਪੰਜਾਬੀ ਰਾਇਟਰਜ ਕੋਆਪ੍ਰਟਿਵ ਸੋਸਾਇਟੀ ਲਿਮਿਟਿਡ,ਲੁਧਿਆਨਾ,1997</ref> ਨਾਲ ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਭਰਮ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੇ ਮਿੰਨਤ ਤਰਲੇ ਸੁਣ ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਮਿਰਜ਼ੇ ਤੇ ਤਰਸ ਖਾ ਲੈਣਗੇ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮੁਆਫ਼ ਕਰ ਦੇਣਗੇ। ਲੇਕਿਨ ਉਸਦੀ ਸੋਚ ਦੇ ਉਲਟ ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਮਿਰਜ਼ੇ ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਾਹਿਬਾਂ ਇਹ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ ਅਤੇ ਤਲਵਾਰ ਲੈ ਕੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ।


==ਹਵਾਲੇ==
==ਹਵਾਲੇ==

15:41, 5 ਮਈ 2019 ਦਾ ਦੁਹਰਾਅ

ਮਿਰਜ਼ਾ ਸਾਹਿਬਾਂ (ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ ਪੰਜਾਬੀ:مرزا صاحباں, mirzā sāhibāṁ) ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਪ੍ਰਸਿਧ ਪ੍ਰੀਤ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ ਹੀਰ ਰਾਂਝਾ, ਸੱਸੀ ਪੁੰਨੁੰ ਅਤੇ ਸੋਹਣੀ ਮਹੀਵਾਲ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਹਨ। ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਤੇ ਅਨੇਕ ਕਿੱਸੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਲਿਖੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਲੇਕਿਨ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪੀਲੂ ਦਾ ਕਿੱਸਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਸਾਰ

ਮਿਰਜ਼ਾ ਖ਼ਾਨ ਦਾਨਾਬਾਦ ਦੇ ਖਰਲ ਸਰਦਾਰ ਬਿੰਜਲ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ ਅਤੇ ਸਾਹਿਬਾਂ ਖੀਵਾ ਸਰਦਾਰ ਮਾਹਨੀ ਖ਼ਾਨ ਦੀ ਧੀ ਮਿਰਜ਼ੇ ਦੇ ਹਾਣ ਦੀ ਸੀ। ਕੁੱਝ ਰਵਾਇਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮਿਰਜ਼ੇ ਦੀ ਮਾਂ ਮਾਹਨੀ ਖ਼ਾਨ ਦੀ ਭੈਣ ਦੱਸੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਬਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਮਿਰਜ਼ੇ ਦੀ ਖ਼ਾਲਾ। ਖੈਰ ਨੇੜਲਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਮਿਰਜ਼ੇ ਨੂੰ ਸਾਹਿਬਾਂ ਦੇ ਘਰ ਰਹਿਣ ਦੀ ਗ਼ਰਜ਼ ਨਾਲ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੋਨੋਂ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਇਕਠੇ ਖੇਡਦੇ ਪੜ੍ਹਦੇ ਵੱਡੇ ਹੋਏ। ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਖੋਹ ਗਏ। ਮਿਰਜ਼ਾ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਵਾਪਸ ਦਾਨਾਬਾਦ ਚਲਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸਾਹਿਬਾਂ ਦੀ ਮੰਗਣੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਜਗ੍ਹਾ ਤੈਅ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।ਲੇਕਿਨ ਜਦੋਂ ਸਾਹਿਬਾਂ ਨੂੰ ਤਾਹਿਰ ਖ਼ਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਆਹਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਿਆ ਤਾਂ ਸਾਹਿਬਾਂ ਨੇ ਕਰਮੂ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਨੂੰ ਮਿਰਜ਼ੇ ਦੀ ਦੋਸਤੀ ਦਾ ਵਾਸਤਾ ਦੇ ਕੇ ਦਾਨਾਬਾਦ ਜਾਣ ਲਈ ਰਾਜੀ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਹਥ ਸੁਨੇਹਾ ਭੇਜਿਆ ਕਿ ਉਹ ਆਕੇ ਉਸ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਕੌਲ ਨਿਭਾਏ। ਉਸ ਦਿਨ ਘਰ ਵਿੱਚ ਬਿੰਜਲ ਦੀ ਧੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਰਚਿਆ ਸੀ। ਭੈਣ ਦੀ ਵਿਦਾਈ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਿਰਜ਼ਾ ਨੇ ਜਾਣ ਦੀ ਠਾਣ ਲਈ ਤਾਂ ਸਾਰਾ ਘਰ ਇਕੱਠਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਮਾਂ ਅਤੇ ਭੈਣ ਨੇ ਵਾਸਤੇ ਪਾਏ ਅਤੇ ਇਤਹਾਸ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਵੀ ਦਿੱਤੇ। ਮਗਰ ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਰੀਤ ਅਨੁਸਾਰ ਮਿਰਜ਼ਾ ਨਾ ਟਲਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਬੱਕੀ ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਖੀਵਿਆਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਜਾ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਬੀਬੋ ਤੋਂ ਮਦਦ ਮੰਗੀ ਜਿਸਨੇ ਰੱਸੀ ਦੀ ਪੌੜੀ ਬਣਾਈ ਅਤੇ ਸਾਹਿਬਾਂ, ਸਖੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਬੱਕੀ ਦੀ ਪਿੱਠ ਤੇ ਆ ਟਿੱਕੀ।[1] ਮਿਰਜ਼ਾ ਸਾਹਿਬਾਂ ਨੂੰ ਕਢ ਕੇ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਉਹ ਇੱਕ ਜੰਡ ਦੀ ਛਾਵੇਂ ਆਰਾਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਮਿਰਜ਼ਾ ਸੌਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਹਿਬਾਂ ਨੂੰ ਪਿੱਛਾ ਕਰ ਰਹੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਖੂਨ ਖਰਾਬੇ ਤੋਂ ਬਚਾ ਕਰਨ ਦੇ ਮੰਤਵ ਨਾਲ ਮਿਰਜ਼ੇ ਦੀਆਂ ਕਾਨੀਆਂ ਤੋੜ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਜਾਣਦੀ ਸੀ ਕਿ ਮਿਰਜ਼ੇ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਖਾਲੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਮਿਰਜ਼ਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਲਾਵੇਗਾ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਭਰਾ ਹੀ ਫੁੰਡਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ[2] ਨਾਲ ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਭਰਮ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੇ ਮਿੰਨਤ ਤਰਲੇ ਸੁਣ ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਮਿਰਜ਼ੇ ਤੇ ਤਰਸ ਖਾ ਲੈਣਗੇ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮੁਆਫ਼ ਕਰ ਦੇਣਗੇ। ਲੇਕਿਨ ਉਸਦੀ ਸੋਚ ਦੇ ਉਲਟ ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਮਿਰਜ਼ੇ ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਾਹਿਬਾਂ ਇਹ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ ਅਤੇ ਤਲਵਾਰ ਲੈ ਕੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ।

ਹਵਾਲੇ

  1. http://urdu.dawn.com/news/77604/mirza-aur-saheban-hassan-miraj-aq
  2. ਕਿੱਸਾ ਮਿਰਜ਼ਾ ਸਾਹਿਬਾਂ,ਪੀਲੂ,ਸੰਪਾਦਕ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਗੁਮਟਾਲਾ,ਪੰਜਾਬੀ ਰਾਇਟਰਜ ਕੋਆਪ੍ਰਟਿਵ ਸੋਸਾਇਟੀ ਲਿਮਿਟਿਡ,ਲੁਧਿਆਨਾ,1997