ਸ਼ਾਹਨਾਮਾ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
Charan Gill (ਗੱਲ-ਬਾਤ | ਯੋਗਦਾਨ) No edit summary |
Satdeepbot (ਗੱਲ-ਬਾਤ | ਯੋਗਦਾਨ) ਛੋ clean up ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ AWB |
||
| ਲਾਈਨ 1: | ਲਾਈਨ 1: | ||
[[ਤਸਵੀਰ:Persischer Meister 001.jpg|220px|thumb|ਸੋਲਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਇੱਕ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਹਨਾਮਾ ਦੇ ਇੱਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਹ ਸੁਲੈਮਾਨ ਨੂੰ ਵਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।]] |
[[ਤਸਵੀਰ:Persischer Meister 001.jpg|220px|thumb|ਸੋਲਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਇੱਕ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਹਨਾਮਾ ਦੇ ਇੱਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਹ ਸੁਲੈਮਾਨ ਨੂੰ ਵਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।]] |
||
'''ਸ਼ਾਹਨਾਮਾ''' ([[ਫਾਰਸੀ]]: شاهنامه |
'''ਸ਼ਾਹਨਾਮਾ''' ([[ਫਾਰਸੀ]]: شاهنامه, ਬਾਦਸਾਹਾਂ ਬਾਰੇ ਕਿਤਾਬ) [[ਫਾਰਸੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਦਾ ਇੱਕ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਲੇਖਕ [[ਫਿਰਦੌਸੀ]] ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਈਰਾਨ ਉੱਤੇ ਅਰਬੀ ਫਤਹਿ (636) ਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹਾਂ ਦਾ ਚਰਿਤਰ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਇਰਾਨ ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਮਾਜਾਂ ਦਾ 60,000 ਬੰਦਾਂ ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਹੈ।<ref name="ਸ਼ਾਹਨਾਮਾ">{{cite web | url=http://www.theismaili.org/cms/998/A-thousand-years-of-Firdawsis-Shahnama-is-celebrated | title=A thousand years of Firdawsi’s Shahnama is celebrated}}</ref> ਖੁਰਾਸਾਨ ਦੇ ਮਹਿਮੂਦ ਗਜਨੀ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਫਿਰਦੌਸੀ ਨੇ 30-35 ਸਾਲ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਦੇ ਨਾਲ (977 ਤੋਂ 1010 ਦੌਰਾਨ) ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੁਖ ਤੌਰ ਤੇ ਦੋਹੇ ਹਨ, ਜੋ ਦੋ ਮੁੱਖ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੇ ਹੋਏ ਹਨ:- ਮਿਥਕੀ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਇਰਾਨੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹਾਂ ਬਾਰੇ ਬਿਰਤਾਂਤ। |
||
ਇਹ ਲਿਖਤ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਮਹੱਤਵ ਦੀ ਧਾਰਨੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਹਿਤਕ ਸ਼ਾਹਕਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਜੋਕੇ ਇਰਾਨ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਤਾਜ਼ਿਕਸਤਾਨ ਦੇ ਨਸਲੀ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪਛਾਣ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਹੈ।<ref>{{cite web|last=Ashraf|first=Ahmad|title=Iranian Identity iii. Medieval Islamic Period|url=http://www.iranicaonline.org/articles/iranian-identity-iii-medieval-islamic-period|work=[[Encyclopædia Iranica]]|accessdate=April 2010|date=30 March 2012}}</ref> |
ਇਹ ਲਿਖਤ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਮਹੱਤਵ ਦੀ ਧਾਰਨੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਹਿਤਕ ਸ਼ਾਹਕਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਜੋਕੇ ਇਰਾਨ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਤਾਜ਼ਿਕਸਤਾਨ ਦੇ ਨਸਲੀ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪਛਾਣ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਹੈ।<ref>{{cite web|last=Ashraf|first=Ahmad|title=Iranian Identity iii. Medieval Islamic Period|url=http://www.iranicaonline.org/articles/iranian-identity-iii-medieval-islamic-period|work=[[Encyclopædia Iranica]]|accessdate=April 2010|date=30 March 2012}}</ref> |
||
ਸ਼ਾਹਨਾਮਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਥੀਮ ਇਰਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੜ੍ਹਤ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਫਿਰਦੌਸੀ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਭਾਗਾਂ |
ਸ਼ਾਹਨਾਮਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਥੀਮ ਇਰਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੜ੍ਹਤ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਫਿਰਦੌਸੀ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਹੈ। |
||
==ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਯੁੱਗ== |
==ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਯੁੱਗ== |
||
| ਲਾਈਨ 10: | ਲਾਈਨ 10: | ||
==ਸੂਰਮਿਆਂ ਦਾ ਯੁੱਗ== |
==ਸੂਰਮਿਆਂ ਦਾ ਯੁੱਗ== |
||
ਦੂਸਰੇ ਭਾਗ |
ਦੂਸਰੇ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਯੋਧਿਆਂ, ਪਹਿਲਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੂਰਬੀਰਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸ਼ਾਹਨਾਮਾ ਦਾ ਲਗਭਗ ਦੋ-ਤਿਹਾਈ ਹਿੱਸਾ, ਸੂਰਮਿਆਂ ਦਾ ਯੁੱਗ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਨੂਚੇਹਰ ਦੇ ਰਾਜ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਿਕੰਦਰ ਮਹਾਨ ਦੀ ਜਿੱਤ ਤੱਕ ਦਾ ਵਰਣਨ ਹੈ। ਇਸ ਅਰਸੇ ਦੀ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਸਾਕਾ ਜਾਂ ਸਿਸਤਾਨੀ ਸੂਰਮਿਆਂ ਵਲੋਂ ਨਿਭਾਈ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਹੈ ਜੋ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਪੇਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। |
||
==ਹਵਾਲੇ== |
==ਹਵਾਲੇ== |
||
15:52, 16 ਸਤੰਬਰ 2020 ਦਾ ਦੁਹਰਾਅ
ਸ਼ਾਹਨਾਮਾ (ਫਾਰਸੀ: شاهنامه, ਬਾਦਸਾਹਾਂ ਬਾਰੇ ਕਿਤਾਬ) ਫਾਰਸੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਲੇਖਕ ਫਿਰਦੌਸੀ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਈਰਾਨ ਉੱਤੇ ਅਰਬੀ ਫਤਹਿ (636) ਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹਾਂ ਦਾ ਚਰਿਤਰ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਇਰਾਨ ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਮਾਜਾਂ ਦਾ 60,000 ਬੰਦਾਂ ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਹੈ।[1] ਖੁਰਾਸਾਨ ਦੇ ਮਹਿਮੂਦ ਗਜਨੀ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਫਿਰਦੌਸੀ ਨੇ 30-35 ਸਾਲ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਦੇ ਨਾਲ (977 ਤੋਂ 1010 ਦੌਰਾਨ) ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੁਖ ਤੌਰ ਤੇ ਦੋਹੇ ਹਨ, ਜੋ ਦੋ ਮੁੱਖ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੇ ਹੋਏ ਹਨ:- ਮਿਥਕੀ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਇਰਾਨੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹਾਂ ਬਾਰੇ ਬਿਰਤਾਂਤ।
ਇਹ ਲਿਖਤ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਮਹੱਤਵ ਦੀ ਧਾਰਨੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਹਿਤਕ ਸ਼ਾਹਕਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਜੋਕੇ ਇਰਾਨ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਤਾਜ਼ਿਕਸਤਾਨ ਦੇ ਨਸਲੀ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪਛਾਣ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਹੈ।[2]
ਸ਼ਾਹਨਾਮਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਥੀਮ ਇਰਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੜ੍ਹਤ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਫਿਰਦੌਸੀ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਹੈ।
ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਯੁੱਗ
ਸ਼ਾਹਨਾਮਾ ਦਾ ਇਹ ਪਹਿਲਾ ਭਾਗ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਛੋਟਾ ਹੈ, ਲਗਪਗ 2,100 ਸ਼ੇਅਰ ਹਨ ਜਾਂ ਸਾਰੀ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਚਾਰ ਫੀਸਦੀ ਹਿੱਸਾ। ਇਹ ਸਾਦਗੀ, ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਰਚਨਾ ਵਾਲੀ ਫੁਰਤੀ ਨਾਲ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਵਰਨਨ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਖੁਦਾ ਦੀ ਸਿਫਤ ਸਲਾਹ ਅਤੇ ਫਿਰ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੇ ਆਰੰਭ ਬਾਰੇ ਜਾਣ ਪਛਾਣ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਯੁੱਗ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਆਦਮੀ ਅਤੇ ਪਹਿਲੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਕੈਊਮਰਸ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਉਸ ਦੇ ਪੋਤਰੇ ਹੈਸੰਗ ਦੁਆਰਾ ਅਚਾਨਕ ਅੱਗ ਦੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਉਸਤਤ ਵਿੱਚ ਜਸ਼ਨ ਏ ਸਦਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਤਹਿਮੂਰਸ, ਜਮਸ਼ੀਦ ਅਤੇ ਜ਼ਹਾਕ, ਕਾਵਾ, ਫ਼ੇਰੇਇਦੁਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪੁੱਤਰਾਂ ਸਲੈਮ, ਤੂਰ, ਅਤੇ ਇਰਾਜ, ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪੋਤੇ ਮਨੂਚੇਹਰ ਆਦਿ ਦੇ ਬਿਰਤਾਂਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਸੂਰਮਿਆਂ ਦਾ ਯੁੱਗ
ਦੂਸਰੇ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਯੋਧਿਆਂ, ਪਹਿਲਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੂਰਬੀਰਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸ਼ਾਹਨਾਮਾ ਦਾ ਲਗਭਗ ਦੋ-ਤਿਹਾਈ ਹਿੱਸਾ, ਸੂਰਮਿਆਂ ਦਾ ਯੁੱਗ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਨੂਚੇਹਰ ਦੇ ਰਾਜ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਿਕੰਦਰ ਮਹਾਨ ਦੀ ਜਿੱਤ ਤੱਕ ਦਾ ਵਰਣਨ ਹੈ। ਇਸ ਅਰਸੇ ਦੀ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਸਾਕਾ ਜਾਂ ਸਿਸਤਾਨੀ ਸੂਰਮਿਆਂ ਵਲੋਂ ਨਿਭਾਈ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਹੈ ਜੋ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਪੇਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਹਵਾਲੇ
- ↑ "A thousand years of Firdawsi's Shahnama is celebrated".
- ↑ Ashraf, Ahmad (30 March 2012). "Iranian Identity iii. Medieval Islamic Period". Encyclopædia Iranica. Retrieved April 2010.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=(help)
 | ਇਹ ਲੇਖ ਅਧਾਰ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਵਧਾਕੇ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਦੀ ਮੱਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। |