ਅਲਬਾਨੀਆ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਜੋੜ ਸੋਧੋ
ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
Browse history interactively
← ਪੁਰਾਣੀ ਤਬਦੀਲੀਅਗਲੀ ਸੋਧ →
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
VisualWikitext
ਛੋ Babanwalia moved page ਅਲਬੇਨੀਆ to ਅਲਬਾਨੀਆ
No edit summary
ਲਾਈਨ 1: ਲਾਈਨ 1:
{{Infobox country
[[ਤਸਵੀਰ:Flag of Albania.svg|thumb|250px| right|ਅਲਬਾਨਿਆ ਦਾ ਝੰਡਾ]]
| native_name = Republika e Shqipërisë (ਅਲਬਾਨੀ)
ਅਲਬਾਨਿਆ ਲੋਕ-ਰਾਜ ( ਅਲਬਾਨਿਆਈ : Republika e Shqipërisë ) ਉੱਤਰਪੂਰਵੀ ਯੂਰੋਪ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਹੈ । ਇਸਦੀਭੂਸੀਮਾਵਾਂਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਕੋਸੋਵੋ , ਉੱਤਰਪਸ਼ਚਿਮ ਵਿੱਚ ਮੋਂਟੇਨੇਗਰੋ , ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਭੂਤਪੂਰਵ ਯੂਗੋਸਲਾਵਿਆ , ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਨ ਵਲੋਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ । ਕਿਨਾਰੀ ਸੀਮਾਵਾਂ ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਆਡਰਿਆਟਿਕ ਸਾਗਰ ਅਤੇ ਆਯੋਨਿਅਨ ਸਾਗਰ ਵਲੋਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ । <br />
| conventional_long_name = ਅਲਬਾਨੀਆ ਦਾ ਗਣਰਾਜ
| common_name = ਅਲਬਾਨੀਆ
| national_motto = <br />''"Ti, Shqipëri, më jep nder, më jep emrin Shqiptar"''<br /><small>{{Sq icon}}<br />"You, Albania give me honor, give me the name Albanian"</small>
| national_anthem = {{lang|sq|[[Himni i Flamurit]]}}{{Spaces|2}}<br /><small>{{Sq icon}}<br />"Hymn to the Flag"</small><br />[[File:Hymni i Flamurit instrumental.ogg]]
| image_flag = Flag of Albania.svg
| image_coat = Albania state emblem.svg
| symbol_type = Coat of arms
| image_map = Europe-Albania.svg
| map_caption = {{map caption|location_color=green|region=Europe|region_color=dark grey|legend=Location Albania Europe.png}}
| official_languages = [[ਅਲਬਾਨੀ]]<sup>1</sup>
| capital = [[ਤੀਰਾਨਾ]]
| latd = 41
| latm = 20
| latNS = N
| longd = 19
| longm = 48
| longEW = E
| largest_city = capital
| government_type = ਇੱਕਾਤਮਕ ਸੰਸਦੀ ਗਣਰਾਜ
| ethnic_groups = ੯੫% [[ਅਲਬਾਨੀ]],<ref name=cia/></br> ੩–੬% [[ਯੂਨਾਨੀ]],<ref name=cia/><ref name='JP'>[http://books.google.com/books?lr=&hl=el&id=OU1oAAAAMAAJ&dq=Pettifer+The+Greeks%3A+The+Land+and+the+People+since+the+War&q=200000&pgis=1#search_anchor The Greeks: the land and people since the war.] James Pettifer. Penguin, 2000. ISBN 978-0-14-028899-5</ref></br><br/> ੨% ਹੋਰ<ref name=cia/>
| leader_title1 = [[ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ]]
| leader_name1 = [[ਬੁਜਰ ਨਿਸ਼ਾਨੀ]]
| leader_title2 = [[ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]]
| leader_name2 = [[ਸਾਲੀ ਬੇਰੀਸ਼ਾ]]
| legislature = [[ਸੰਸਦ]]
| area_rank = ੧੪੩ਵਾਂ
| area_magnitude = 1 E10
| area_km2 = 28748
| area_sq_mi = 11100 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
| percent_water = ੪.੭
| population_estimate = 2,831,741
| population_estimate_year = ਜੁਲਾਈ ੨੦੧੨
| population_estimate_rank = ੧੩੭ਵਾਂ
| population_census = 2,831,741
| population_census_year = ੨੦੧੧
| population_density_km2 = ੯੮.੫
| population_density_sq_mi = 251.11 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
| population_density_rank = ੬੩
| GDP_PPP_year = ੨੦੧੧
| GDP_PPP = $੨੪.੯੧੦&nbsp;ਬਿਲੀਅਨ<ref name=imf2>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/01/weodata/weorept.aspx?sy=2009&ey=2012&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=914&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=90&pr.y=2|title=Albania|publisher=International Monetary Fund|accessdate=17 April 2012}}</ref>
| GDP_PPP_rank =
| GDP_PPP_per_capita = $੭,੭੪੧<ref name=imf2/>
| GDP_PPP_per_capita_rank =
| GDP_nominal_year = ੨੦੧੧
| GDP_nominal = $੧੨.੮੪੭&nbsp;ਬਿਲੀਅਨ<ref name=imf2/>
| GDP_nominal_rank =
| GDP_nominal_per_capita = $੩,੯੯੨<ref name=imf2/>
| GDP_nominal_per_capita_rank =
| Gini = ੨੬.੭<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html|title=Distribution of family income – Gini index|work=The World Factbook|publisher=CIA|accessdate=1 September 2009| archiveurl = http://www.webcitation.org/5rRcwIiYs | archivedate = 23 July 2010| deadurl=no}}</ref>
| Gini_year = ੨੦੦੫
| Gini_category = low
| HDI_year = ੨੦੧੧
| HDI = {{increase}} ੦.੭੩੯<ref name="HDI">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2010_EN_Table1.pdf|title=Human Development Report 2010|year=2010|publisher=United Nations|accessdate=5 November 2010}}</ref>
| HDI_rank = ੭੦ਵਾਂ
| HDI_category = high
| sovereignty_type = [[ਨਿਰਮਾਣ]]
| established_event1 = [[ਆਰਬਰ ਦੀ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ]]
| established_date1 = ੧੧੯੦
| established_event2 = [[ਲਜ਼ੈ ਦੀ ਲੀਗ]]
| established_date2 = ੨ ਮਾਰਚ ੧੪੪੪
| established_event3 = [[ਔਟੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ]] ਤੋਂ ਅਜ਼ਾਦੀ
| established_date3 = ੨੮ ਨਵੰਬਰ ੧੯੧੨
| established_event4 = [[ਮਹਾਨ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਮਾਨਤਾ]]
| established_date4 = ੨੯ ਜੁਲਾਈ ੧੯੧੩
| established_event5 = [[ਵਰਤਮਾਨ ਸੰਵਿਧਾਨ]]
| established_date5 = ੨੮ ਨਵੰਬਰ ੧੯੯੮
| currency = [[Albanian lek|Lek]]
| currency_code = ALL
| country_code = AL
| time_zone = [[Central European Time|CET]]
| utc_offset = +੧
| time_zone_DST = [[Central European Summer Time|CEST]]
| utc_offset_DST = +੨
| demonym = ਅਲਬਾਨੀ
| drives_on = ਸੱਜੇ
| cctld = .al
| calling_code = 355
| date_format = dd/mm/yyyy
| footnote1 = [[Vlach language|Vlach]], [[Greek language|Greek]], [[Macedonian language|Macedonian]], and other regional languages, are government-recognized minority languages.
}}


ਅਲਬਾਨਿਆ ਇੱਕ ਸੰਸਦੀ ਲੋਕਤੰਤਰ ਅਤੇ ਅਵਸਥਾਂਤਰ ਮਾਲੀ ਹਾਲਤ ਹੈ । ਅਲਬਾਨਿਆ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ , ਤੀਰਾਨਾ , ਲੱਗਭੱਗ ੮ , ੯੫ , ੦੦੦ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਵਾਲਾ ਨਗਰ ਹੈ ਜੋ ਦੇਸ਼ ਦੀ ੩੬ ਲੱਖ ਦੀ ਜਨਸੰਖਿਆ ਦਾ ਚੌਥਾਈ ਭਾਗ ਹੈ , ਅਤੇ ਇਹ ਨਗਰ ਅਲਬਾਨਿਆ ਦਾ ਵਿੱਤੀ ਕੇਂਦਰ ਵੀ ਹੈ । ਅਜ਼ਾਦ ਬਾਜ਼ਾਰ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਅਰਥਵਿਅਸਥਾ ਖੋਲ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਮੁੱਖਤ: ਊਰਜਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ ਆਧਾਰਭੂਤ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ । <br />


ਅਲਬਾਨੀਆ ਲੋਕ-ਰਾਜ ( ਅਲਬਾਨਿਆਈ : Republika e Shqipërisë ) ਉੱਤਰਪੂਰਬੀ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਸਥਿੱਤ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਹੈ । ਇਸਦੀਆਂ ਭੂ-ਸੀਮਾਵਾਂ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ [[ਕੋਸੋਵੋ]], ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ [[ਮਾਂਟੇਨੇਗਰੋ]], ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਪੂਰਵਲੇ [[ਯੂਗੋਸਲਾਵਿਆ]] ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ [[ਯੂਨਾਨ]] ਨਾਲ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਟਵਰਤੀ ਸੀਮਾਵਾਂ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ [[ਆਡਰਿਆਟਿਕ ਸਾਗਰ]] ਅਤੇ [[ਆਏਓਨਿਅਨ ਸਾਗਰ]] ਨਾਲ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ । <br/>
ਅਲਬਾਨਿਆ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ , ਨਾਟੋ , ਯੂਰੋਪੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਸੰਗਠਨ , ਯੂਰੋਪੀ ਪਰਿਸ਼ਦ , ਸੰਸਾਰ ਵਪਾਰ ਸੰਗਠਨ , ਇਸਲਾਮੀਕ ਸਮੇਲਨ ਸੰਗਠਨ ਇਤਆਦਿ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ ਅਤੇ ਭੂਮਧਿਅ ਖੇਤਰ ਸੰਘ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੈਬਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ । ਅਲਬਾਨਿਆ ਜਨਵਰੀ ੨੦੦੩ ਵਲੋਂ ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਵਿੱਚ ਵਿਲਾ ਲਈ ਇੱਕ ਸੰਭਾਵਿਕ ਪ੍ਰਤਿਆਸ਼ੀ ਰਿਹਾ ਹੈ , ਅਤੇ ਇਸਨੇ ਰਸਮੀ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ੨੮ ਅਪ੍ਰੈਲ , ੨੦੦੯ ਨੂੰ ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਦੀ ਮੈਂਬਰੀ ਲਈ ਆਵੇਦਨ ਕੀਤਾ । <br />


ਅਲਬਾਨੀਆ ਇੱਕ ਪਰਿਵਰਤੀ ਅਰਥਚਾਰਾ ਵਾਲਾ ਸੰਸਦੀ ਲੋਕਤੰਤਰ ਹੈ । ਇਸਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਤੀਰਾਨਾ, ਲਗਭਗ ੮,੯੫,੦੦੦ ਦੀ ਅਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਨਗਰ ਹੈ ਜੋ ਦੇਸ਼ ਦੀ ੩੬ ਲੱਖ ਦੀ ਜਨਸੰਖਿਆ ਦਾ ਚੌਥਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਨਗਰ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਵਿੱਤੀ ਕੇਂਦਰ ਵੀ ਹੈ। ਅਜ਼ਾਦ ਬਾਜ਼ਾਰ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਅਰਥਵਿਅਸਥਾ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਊਰਜਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ ਅਧਾਰਭੂਤ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ। <br/>
== ਇਤਹਾਸ ==


ਅਲਬਾਨੀਆ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ, ਨਾਟੋ, ਯੂਰਪੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਸੰਗਠਨ, ਯੂਰੋਪੀ ਪਰਿਸ਼ਦ, ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਸੰਗਠਨ, ਇਸਲਾਮੀ ਸਹਿਕਾਰਤਾ ਸੰਗਠਨ ਆਦਿ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ ਅਤੇ ਭੂ-ਮੱਧ ਖੇਤਰ ਸੰਘ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੈਬਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਅਲਬਾਨੀਆ ਜਨਵਰੀ ੨੦੦੩ ਤੋਂ ਹੀ ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ ਦੀ ਸਦੱਸਤਾ ਦਾ ਸੰਭਾਵੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੇ ਰਸਮੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ੨੮ ਅਪ੍ਰੈਲ, ੨੦੦੯ ਨੂੰ ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ ਦੀ ਸਦੱਸਤਾ ਲਈ ਦਰਖ਼ਾਸਤ ਦਿੱਤੀ। <br/>
ਦੂਜੀ ਵਲੋਂ ਚੌਥੀ ਸਦੀ ਤੱਕ ਇਹ ਖੇਤਰ ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਭਾਗ ਸੀ । ਇਸਦੇ ਅਗਲੇ ੧੦੦੦ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਇਹ ਯੂਨਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਓਸਟਰੋਮੀਰਿਜ ਦਾ ਭਾਗ ਸੀ । ਸਕਾਂਦਰਬਰਗ , ਜਿਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਅਲਬਾਨਿਆ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀਏ ਨਾਇਕ ਹੋਣ ਦਾ ਗੌਰਵ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ , ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਤੁਰਕਾਂ ਨੂੰ ਅਲਬਾਨਿਆ ਵਲੋਂ ਖਦੇੜੇ ਰੱਖਿਆ । ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਲੱਗਭੱਗ ੫੦੦ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਤੁਰਕ ਆਧਿਪਤਿਅ ਕਾਲ ਆਇਆ , ਜਿਸਦਾ ਅਖੀਰ ਬਾਲਕਨ ਲੜਾਈ ਦੇ ਬਾਅਦ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਅਲਬਾਨਿਆ ੧੯੧੨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਵਤੰਤਰ ਦੇਸ਼ ਬਣਾ । <br />


== ਇਤਿਹਾਸ ==
ਪਹਿਲਾਂ ਬਾਲਕਨ ਲੜਾਈ ਦੇ ਬਾਅਦ ਅਲਬਾਨਿਆ ਨੇ ਆਟੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਵਲੋਂ ਆਪਣੀ ਸਵਤੰਤਰਤਾ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ । ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਾਲਤ ਹੁਣੇ ਵੀ ਬੇਚੈਨ ਸੀ । ਦੂਸਰਾ ਸੰਸਾਰ ਯੁਦਘ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਇਟਲੀ ਨੇ ਇਸ ਉੱਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ , ਲੇਕਿਨ ਇਸਦਾ ਲਗਾਤਾਰ ਏੰਵਰ ਹੋਕਜਾ ਦੇ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਸਾੰਮਿਅਵਾਦੀ ਵਿਰੋਧ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ , ਅਤੇ ਇਤਾਲਵੀਆਂ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਛੱਡਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਸਾੰਮਿਅਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਸੱਤਾ ਸੰਭਾਲੀ ।
੧੯੯੦ ਵਿੱਚ ਏੰਵਰ ਹੋਕਜਾ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਤੱਕ , ਅਲਬਾਨਿਆ ਇੱਕ ਪ੍ਰਥੱਕ੍ਰਿਤ ਦੇਸ਼ ਸੀ । <br />


ਦੂਜੀ ਤੋਂ ਚੌਥੀ ਸਦੀ ਤੱਕ ਇਹ ਖੇਤਰ ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਭਾਗ ਸੀ। ਅਗਲੇ ੧੦੦੦ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਇਹ ਯੂਨਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਓਸਟਰੋਮੀਰਿਜ ਦਾ ਭਾਗ ਸੀ । ਸਕਾਂਦਰਬਰਗ, ਜਿਹਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਅਲਬਾਨੀਆ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਨਾਇਕ ਹੋਣ ਦਾ ਮਾਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ, ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਤੁਰਕਾਂ ਨੂੰ ਅਲਬਾਨੀਆ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖਿਆ । ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਲਗਭਗ ੫੦੦ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਤੁਰਕ ਆਧਿਪਤਿਅ ਕਾਲ ਆਇਆ , ਜਿਸਦਾ ਅਖੀਰ ਬਾਲਕਨ ਲੜਾਈ ਦੇ ਬਾਅਦ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਅਲਬਾਨੀਆ ੧੯੧੨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਦੇਸ਼ ਬਣਿਆ । <br />
ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਹੁਦਲੀਏ ਵਿਅਸਥਾ ਨੂੰ ਸੁਦ੍ਰੜ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ , ਲੇਕਿਨ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੁਣੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸੀ ਆਰਥਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਬਣੀ ਹੋਈਆਂ ਹਨ , ਜਿਵੇਂ ਨਿਵੇਸ਼ ਦੀ ਕਮੀ ਅਤੇ ਆਧਾਰਭੂਤ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਕਮੀ ਅਤੇ ਥੋੜਾ ਬਿਜਲੀ ਆਪੂਰਤੀ । ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ ਇੱਥੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ , ਕਾਲੀ ਅਰਥਵਿਅਸਥਾ ਅਤੇ ਸੰਗਠਿਤ ਦੋਸ਼ ਦੀ ਵੀ ਭਾਰੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ । ੨੦੦੫ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਮਾਧਾਨ ਕਰਣ ਲਈ ਪਹਿਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਲੇਕਿਨ ਉਸਤੋਂ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਉਤਸਾਹਵਰਧਕ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲੇ । <br />

ਪਹਿਲਾਂ ਬਾਲਕਨ ਲੜਾਈ ਦੇ ਬਾਅਦ ਅਲਬਾਨੀਆ ਨੇ ਆਟੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਤੋ ਆਪਣੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਾਲਤ ਅਜੇ ਵੀ ਬੇਚੈਨ ਸੀ । ਦੂਸਰੇ ਵਿਸ਼ਵ-ਯੁੱਧ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਇਟਲੀ ਨੇ ਇਸ ਉੱਤੇ ਕਬਜਾ ਕਰ ਲਿਆ, ਪਰ ਇਸਦਾ ਲਗਾਤਾਰ ਏਂਵਰ ਹੋਕਜਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਸਾਮਵਾਦੀ ਵਿਰੋਧ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਇਤਾਲਵੀਆਂ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਮਅਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਸੱਤਾ ਸੰਭਾਲੀ।
੧੯੯੦ ਵਿੱਚ ਏੰਵਰ ਹੋਕਜਾ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਤੱਕ ਅਲਬਾਨਿਆ ਇੱਕ ਨਾਸਤਕ ਦੇਸ਼ ਸੀ। <br />

ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਹੁਦਲੀ ਵਿਅਸਥਾ ਨੂੰ ਮਜਬੂਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਅਜੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਆਰਥਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਬਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਨਿਵੇਸ਼ ਦੀ ਕਮੀ ਅਤੇ ਧਾਰਭੂਤ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਕਮੀ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਬਿਜਲੀ ਅਪੂਰਤੀ । ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ ਇੱਥੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ , ਕਾਲੀ ਅਰਥਵਿਅਸਥਾ ਅਤੇ ਸੰਗਠਿਤ ਦੋਸ਼ ਦੀ ਵੀ ਭਾਰੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ । ੨੦੦੫ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਮਾਧਾਨ ਕਰਣ ਲਈ ਪਹਿਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਲੇਕਿਨ ਉਸਤੋਂ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਉਤਸਾਹਵਰਧਕ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲੇ । <br />


੧੯੯੭ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਸਤਰਬੰਦ ਬਗ਼ਾਵਤ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਹਥਿਆਰ ਲੁੱਟ ਲਈ ਗਏ । ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪੈਸਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ ਉਹ ਢਹਿ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਅਲਬਾਨਿਆਈਯੋਂ ਦਾ ਪੈਸਾ ਡੁੱਬ ਗਿਆ । ਇਟਲੀ ਦੇ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਨਾਟੋ ਸੈਨਾਵਾਂ ਇੱਥੇ ਤੈਨਾਤ ਦੀਆਂ ਗਈਆਂ ਤਾਕੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਕਨੂੰਨ ਵਿਅਸਥਾ ਬਣੀ ਰਹੇ । ਸੱਤਾਰੂਢ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸਾਲੀ ਬੇਰਿਸ਼ਾ ਨੂੰ ਅਪਦਸਤ ਹੋਣ ਲਈ ਬਾਧਯ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਨੇਤਾ ਫਾਤੋਸ ਨਾਨਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡਿਆ ਗਿਆ । ਸੰਸਦੀ ਚੁਨਾਵਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਏ । <br />
੧੯੯੭ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਸਤਰਬੰਦ ਬਗ਼ਾਵਤ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਹਥਿਆਰ ਲੁੱਟ ਲਈ ਗਏ । ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪੈਸਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ ਉਹ ਢਹਿ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਅਲਬਾਨਿਆਈਯੋਂ ਦਾ ਪੈਸਾ ਡੁੱਬ ਗਿਆ । ਇਟਲੀ ਦੇ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਨਾਟੋ ਸੈਨਾਵਾਂ ਇੱਥੇ ਤੈਨਾਤ ਦੀਆਂ ਗਈਆਂ ਤਾਕੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਕਨੂੰਨ ਵਿਅਸਥਾ ਬਣੀ ਰਹੇ । ਸੱਤਾਰੂਢ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸਾਲੀ ਬੇਰਿਸ਼ਾ ਨੂੰ ਅਪਦਸਤ ਹੋਣ ਲਈ ਬਾਧਯ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਨੇਤਾ ਫਾਤੋਸ ਨਾਨਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡਿਆ ਗਿਆ । ਸੰਸਦੀ ਚੁਨਾਵਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਏ । <br />
ਲਾਈਨ 40: ਲਾਈਨ 123:


== ਭਾਗ ==
== ਭਾਗ ==
ਅਲਬਾਨਿਆ ਨੂੰ ਬਾਰਾਂ [[ਕਾਉਂਟੀ|ਕਾਉਂਟੀਆਂ]] ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗਹਾਂ ਜਿਲੇਆਂ 'ਚ ਵੰਡਿਆ ਹੈ । ਅਲਬੇਨਿਆ ਦੇ ੩੬ ਜਿਲੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਲਬਾਨਿਆ ਵਿੱਚ ਰੇਥੇ ( rrethe ) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਰਾਜਧਾਨੀ ਤੀਰਾਨਾ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ । ਇਹ ਭਾਗ ਹਨ :
ਅਲਬਾਨੀਆ ਨੂੰ ਬਾਰਾਂ [[ਕਾਊਂਟੀ|ਕਾਊਂਟੀਆਂ]] ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਗਾਂਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ 'ਚ ਵੰਡਿਆ ਹੈ । ਅਲਬਾਨੀਆ ਦੇ ੩੬ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਲਬਾਨੀਆ ਵਿੱਚ ਰੇਥੇ (rrethe) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਜਧਾਨੀ ਤੀਰਾਨਾ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਗ ਹਨ :


[[ਤਸਵੀਰ:AlbaniaNumberedPrefectures.svg|right|400px|ਅਲਬੇਨਿਆ ਦਿਆਂ ਕਾਉਂਟੀਆਂ]]
[[ਤਸਵੀਰ:AlbaniaNumberedPrefectures.svg|right|400px|ਅਲਬੇਨਿਆ ਦਿਆਂ ਕਾਉਂਟੀਆਂ]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|-
|-
! !! [[ਅਲਬਾਨੀਆ ਦੀਆਂ ਕਾਊਂਟੀਆਂ|ਕਾਊਂਟੀ]]
! !! [[ਅਲਬੇਨੀਆ ਦਿਆਂ ਕਾਉਂਟੀਆਂ|ਕਾਉਂਟੀ]]
! ਰਾਜਧਾਨੀ
! ਰਾਜਧਾਨੀ
! [[ਅਲਬੇਨੀਆ ਦੇ ਜ਼ਿਲੇ|ਜ਼ਿਲੇ]]
! [[ਅਲਬਾਨੀਆ ਦੇ ਜ਼ਿਲੇ|ਜ਼ਿਲੇ]]
! [[ਅਲਬੇਨੀਆ ਦੇ ਨਗਰ ਪਾਲਿਕਾ|ਨਗਰ ਪਾਲਿਕਾ]]
! [[ਅਲਬਾਨੀਆ ਦੇ ਨਗਰ ਪਾਲਿਕਾ|ਨਗਰ ਪਾਲਿਕਾ]]
! [[ਅਲਬੇਨੀਆ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ|ਸ਼ਹਿਰ]]
! [[ਅਲਬਾਨੀਆ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ|ਸ਼ਹਿਰ]]
! [[ਅਲਬੇਨੀਆ ਦੇ ਪਿੰਡ|ਪਿੰਡ]]
! [[ਅਲਬਾਨੀਆ ਦੇ ਪਿੰਡ|ਪਿੰਡ]]
|-
|-
| 1 || [[ਬੇਰਾਤ ਕਾਉਂਟੀ|ਬੇਰਾਤ]]
| 1 || [[ਬੇਰਾਤ ਕਾਉਂਟੀ|ਬੇਰਾਤ]]

08:28, 22 ਸਤੰਬਰ 2012 ਦਾ ਦੁਹਰਾਅ

ਅਲਬਾਨੀਆ ਦਾ ਗਣਰਾਜ
Republika e Shqipërisë (ਅਲਬਾਨੀ)
Flag of ਅਲਬਾਨੀਆ
Coat of arms of ਅਲਬਾਨੀਆ
ਝੰਡਾ Coat of arms
ਮਾਟੋ: 
"Ti, Shqipëri, më jep nder, më jep emrin Shqiptar"
(ਅਲਬਾਨੀਆਈ)
"You, Albania give me honor, give me the name Albanian"
ਐਨਥਮ: Himni i Flamurit  
(ਅਲਬਾਨੀਆਈ)
"Hymn to the Flag"
Location of ਅਲਬਾਨੀਆ (green) in Europe (dark grey)  –  [Legend]
Location of ਅਲਬਾਨੀਆ (green)

in Europe (dark grey)  –  [Legend]

ਰਾਜਧਾਨੀ
ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ
ਤੀਰਾਨਾ
ਅਧਿਕਾਰਤ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂਅਲਬਾਨੀ1
ਨਸਲੀ ਸਮੂਹ
੯੫% ਅਲਬਾਨੀ,[1]
੩–੬% ਯੂਨਾਨੀ,[1][2]

੨% ਹੋਰ[1]
ਵਸਨੀਕੀ ਨਾਮਅਲਬਾਨੀ
ਸਰਕਾਰਇੱਕਾਤਮਕ ਸੰਸਦੀ ਗਣਰਾਜ
ਬੁਜਰ ਨਿਸ਼ਾਨੀ
ਸਾਲੀ ਬੇਰੀਸ਼ਾ
ਵਿਧਾਨਪਾਲਿਕਾਸੰਸਦ
 ਨਿਰਮਾਣ
੧੧੯੦
੨ ਮਾਰਚ ੧੪੪੪
• ਔਟੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਤੋਂ ਅਜ਼ਾਦੀ
੨੮ ਨਵੰਬਰ ੧੯੧੨
੨੯ ਜੁਲਾਈ ੧੯੧੩
੨੮ ਨਵੰਬਰ ੧੯੯੮
ਖੇਤਰ
• ਕੁੱਲ
28,748 km2 (11,100 sq mi) (੧੪੩ਵਾਂ)
• ਜਲ (%)
੪.੭
ਆਬਾਦੀ
• ਜੁਲਾਈ ੨੦੧੨ ਅਨੁਮਾਨ
2,831,741 (੧੩੭ਵਾਂ)
• ੨੦੧੧ ਜਨਗਣਨਾ
2,831,741
• ਘਣਤਾ
[convert: invalid number] (੬੩)
ਜੀਡੀਪੀ (ਪੀਪੀਪੀ)੨੦੧੧ ਅਨੁਮਾਨ
• ਕੁੱਲ
$੨੪.੯੧੦ ਬਿਲੀਅਨ[3]
• ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ
$੭,੭੪੧[3]
ਜੀਡੀਪੀ (ਨਾਮਾਤਰ)੨੦੧੧ ਅਨੁਮਾਨ
• ਕੁੱਲ
$੧੨.੮੪੭ ਬਿਲੀਅਨ[3]
• ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ
$੩,੯੯੨[3]
ਗਿਨੀ (੨੦੦੫)੨੬.੭[4]
Error: Invalid Gini value
ਐੱਚਡੀਆਈ (੨੦੧੧)Increase ੦.੭੩੯[5]
Error: Invalid HDI value · ੭੦ਵਾਂ
ਮੁਦਰਾLek (ALL)
ਸਮਾਂ ਖੇਤਰUTC+੧ (CET)
• ਗਰਮੀਆਂ (DST)
UTC+੨ (CEST)
ਮਿਤੀ ਫਾਰਮੈਟdd/mm/yyyy
ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਸਾਈਡਸੱਜੇ
ਕਾਲਿੰਗ ਕੋਡ355
ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਟੀਐਲਡੀ.al
  1. Vlach, Greek, Macedonian, and other regional languages, are government-recognized minority languages.


ਅਲਬਾਨੀਆ ਲੋਕ-ਰਾਜ ( ਅਲਬਾਨਿਆਈ : Republika e Shqipërisë ) ਉੱਤਰਪੂਰਬੀ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਸਥਿੱਤ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਹੈ । ਇਸਦੀਆਂ ਭੂ-ਸੀਮਾਵਾਂ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਕੋਸੋਵੋ, ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਮਾਂਟੇਨੇਗਰੋ, ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਪੂਰਵਲੇ ਯੂਗੋਸਲਾਵਿਆ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਨ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਟਵਰਤੀ ਸੀਮਾਵਾਂ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਆਡਰਿਆਟਿਕ ਸਾਗਰ ਅਤੇ ਆਏਓਨਿਅਨ ਸਾਗਰ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਅਲਬਾਨੀਆ ਇੱਕ ਪਰਿਵਰਤੀ ਅਰਥਚਾਰਾ ਵਾਲਾ ਸੰਸਦੀ ਲੋਕਤੰਤਰ ਹੈ । ਇਸਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਤੀਰਾਨਾ, ਲਗਭਗ ੮,੯੫,੦੦੦ ਦੀ ਅਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਨਗਰ ਹੈ ਜੋ ਦੇਸ਼ ਦੀ ੩੬ ਲੱਖ ਦੀ ਜਨਸੰਖਿਆ ਦਾ ਚੌਥਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਨਗਰ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਵਿੱਤੀ ਕੇਂਦਰ ਵੀ ਹੈ। ਅਜ਼ਾਦ ਬਾਜ਼ਾਰ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਅਰਥਵਿਅਸਥਾ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਊਰਜਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ ਅਧਾਰਭੂਤ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ।

ਅਲਬਾਨੀਆ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ, ਨਾਟੋ, ਯੂਰਪੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਸੰਗਠਨ, ਯੂਰੋਪੀ ਪਰਿਸ਼ਦ, ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਸੰਗਠਨ, ਇਸਲਾਮੀ ਸਹਿਕਾਰਤਾ ਸੰਗਠਨ ਆਦਿ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ ਅਤੇ ਭੂ-ਮੱਧ ਖੇਤਰ ਸੰਘ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੈਬਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਅਲਬਾਨੀਆ ਜਨਵਰੀ ੨੦੦੩ ਤੋਂ ਹੀ ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ ਦੀ ਸਦੱਸਤਾ ਦਾ ਸੰਭਾਵੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੇ ਰਸਮੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ੨੮ ਅਪ੍ਰੈਲ, ੨੦੦੯ ਨੂੰ ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ ਦੀ ਸਦੱਸਤਾ ਲਈ ਦਰਖ਼ਾਸਤ ਦਿੱਤੀ।

ਇਤਿਹਾਸ

ਦੂਜੀ ਤੋਂ ਚੌਥੀ ਸਦੀ ਤੱਕ ਇਹ ਖੇਤਰ ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਭਾਗ ਸੀ। ਅਗਲੇ ੧੦੦੦ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਇਹ ਯੂਨਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਓਸਟਰੋਮੀਰਿਜ ਦਾ ਭਾਗ ਸੀ । ਸਕਾਂਦਰਬਰਗ, ਜਿਹਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਅਲਬਾਨੀਆ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਨਾਇਕ ਹੋਣ ਦਾ ਮਾਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ, ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਤੁਰਕਾਂ ਨੂੰ ਅਲਬਾਨੀਆ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖਿਆ । ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਲਗਭਗ ੫੦੦ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਤੁਰਕ ਆਧਿਪਤਿਅ ਕਾਲ ਆਇਆ , ਜਿਸਦਾ ਅਖੀਰ ਬਾਲਕਨ ਲੜਾਈ ਦੇ ਬਾਅਦ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਅਲਬਾਨੀਆ ੧੯੧੨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਦੇਸ਼ ਬਣਿਆ ।

ਪਹਿਲਾਂ ਬਾਲਕਨ ਲੜਾਈ ਦੇ ਬਾਅਦ ਅਲਬਾਨੀਆ ਨੇ ਆਟੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਤੋ ਆਪਣੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਾਲਤ ਅਜੇ ਵੀ ਬੇਚੈਨ ਸੀ । ਦੂਸਰੇ ਵਿਸ਼ਵ-ਯੁੱਧ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਇਟਲੀ ਨੇ ਇਸ ਉੱਤੇ ਕਬਜਾ ਕਰ ਲਿਆ, ਪਰ ਇਸਦਾ ਲਗਾਤਾਰ ਏਂਵਰ ਹੋਕਜਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਸਾਮਵਾਦੀ ਵਿਰੋਧ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਇਤਾਲਵੀਆਂ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਮਅਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਸੱਤਾ ਸੰਭਾਲੀ। ੧੯੯੦ ਵਿੱਚ ਏੰਵਰ ਹੋਕਜਾ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਤੱਕ ਅਲਬਾਨਿਆ ਇੱਕ ਨਾਸਤਕ ਦੇਸ਼ ਸੀ।

ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਹੁਦਲੀ ਵਿਅਸਥਾ ਨੂੰ ਮਜਬੂਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਅਜੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਆਰਥਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਬਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਨਿਵੇਸ਼ ਦੀ ਕਮੀ ਅਤੇ ਧਾਰਭੂਤ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਕਮੀ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਬਿਜਲੀ ਅਪੂਰਤੀ । ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ ਇੱਥੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ , ਕਾਲੀ ਅਰਥਵਿਅਸਥਾ ਅਤੇ ਸੰਗਠਿਤ ਦੋਸ਼ ਦੀ ਵੀ ਭਾਰੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ । ੨੦੦੫ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਮਾਧਾਨ ਕਰਣ ਲਈ ਪਹਿਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਲੇਕਿਨ ਉਸਤੋਂ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਉਤਸਾਹਵਰਧਕ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲੇ ।

੧੯੯੭ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਸਤਰਬੰਦ ਬਗ਼ਾਵਤ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਹਥਿਆਰ ਲੁੱਟ ਲਈ ਗਏ । ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪੈਸਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ ਉਹ ਢਹਿ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਅਲਬਾਨਿਆਈਯੋਂ ਦਾ ਪੈਸਾ ਡੁੱਬ ਗਿਆ । ਇਟਲੀ ਦੇ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਨਾਟੋ ਸੈਨਾਵਾਂ ਇੱਥੇ ਤੈਨਾਤ ਦੀਆਂ ਗਈਆਂ ਤਾਕੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਕਨੂੰਨ ਵਿਅਸਥਾ ਬਣੀ ਰਹੇ । ਸੱਤਾਰੂਢ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸਾਲੀ ਬੇਰਿਸ਼ਾ ਨੂੰ ਅਪਦਸਤ ਹੋਣ ਲਈ ਬਾਧਯ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਨੇਤਾ ਫਾਤੋਸ ਨਾਨਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡਿਆ ਗਿਆ । ਸੰਸਦੀ ਚੁਨਾਵਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਏ ।

ਸਿਤੰਬਰ ੧੯੯੮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨੇਤਾ ਆਜੇਮ ਹਜਦਾਰੀ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਿਸਦੇ ਬਾਅਦ ਦੰਗੇ ਭੜਕ ਉੱਠੇ । ਫਾਤੋਸ ਨਾਨਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਭਾਗ ਗਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਨੇਤਾ ਪਾਂਦੇਲੀ ਮਾਜਕੋ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਏ ।

ਅਲਬਾਨਿਆ ਨਾਟੋ ਅਤੇ ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਬਨਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਈਰਾਕ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਫੌਜ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਹੈ । ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ , ਸੰਸਾਰ ਬੈਂਕ ਇਤਆਦਿ ਨੇ ਅਲਬਾਨਿਆ ਦੀਆਂ ਸਮਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇਸਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ , ਲੇਕਿਨ ਪਿਛਲੇ ਕੁੱਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਵਿਕਾਸ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਬਾਅਦ ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਨੇ ਅਲਬਾਨਿਆ ਦੇ ਨਾਲ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਹਾਲਤ ਦੇ ਉਲਟ ਜਿਆਦਾ ਸਹਿਯੋਗ ਕੀਤਾ ਹੈ ।

ਹੋਕਜਾ ਦੀ ਸੱਤਾ ਢਹਿਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵਲੋਂ ਅਲਬਾਨਿਆ ਉੱਤੇ ਸਾਲੀ ਬੇਰਿਸ਼ਾ ਦੇ ਅਧੀਨ ਲੋਕਤੰਤਰਵਾਦੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ਾਸਨ ਹੈ । ੨੦੦੫ ਦੇ ਆਮ ਚੁਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਵਾਦੀਆਂ ਦੀ ਹਾਰ ਹੋਈ ਅਤੇ ਲੋਕਤੰਤਰਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਫੇਰ ਸੱਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ਅਤੇ ਇਸ ਹਾਰ ਦੇ ਬਾਅਦ ਫਾਤੋਸ ਨਾਨਾਂ ਨੇ ਪਾਰਟੀ ਚੇਇਰਮੈਨ ਦਾ ਪਦ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਤੀਰਾਨਾ ਦੇ ਮੇਅਰ ਏਦਿ ਰਾਮਿਆ ਨਵੇਂ ਚੇਇਰਮੈਨ ਬਣੇ ।

ਰਾਜਨੀਤੀ

ਅਲਬਾਨਿਆ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ , ਜਿਸਦਾ ਚੋਣ ਕੁਵੇਂਦੀ ਪਾਪੁੱਲਰ ਜਾਂ ਵਿਧਾਨਸਭਾ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਵਿਧਾਨਸਭਾ ਦੇ ੧੫੫ ਮੈਬਰਾਂ ਦਾ ਚੋਣ ਪ੍ਰਤੀ ਪੰਜ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਚੁਨਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦਾ ਚੋਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੁਖੀ ਅਲਬਾਨਿਆ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।

ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਸ਼ਾਖਾ

  • ਰਾਸ਼ਟਰ ਪ੍ਰਮੁਖ: ਦੇਸ਼ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ
  • ਸਰਕਾਰ ਪ੍ਰਮੁਖ: ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ
  • ਮੰਤਰੀਪਰਿਸ਼ਦ: ਮੰਤਰੀਪਰਿਸ਼ਦ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਦੁਆਰਾ ਸੁਝਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ , ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਨਾਮਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ , ਅਤੇ ਸੰਸਦ ਦੁਆਰਾ ਮੰਜੂਰ ਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।

ਵਿਧਾਨ ਸ਼ਾਖਾ

ਏਕਵਿਧਾਈ ਵਿਧਾਨਸਭਾ ਜਾਂ ਕੁਵੇਂਦੀ ( Kuvendi ) ( ੧੪੦ ਸੀਟਾਂ ; ੧੦੦ ਮੈਂਬਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰਾ ਮਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਅਤੇ ੪੦ ਮੈਂਬਰ ਆਨੁਪਾਤੀਕ ਮਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚੁਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ੪ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਚੁਨਾਵ: ਪਿਛਲੇ ਚੋਣ ੩ ਜੁਲਾਈ , ੨੦੦੫ ਨੂੰ ਹੋਏ ਸਨ , ਅਗਲੇ ੨੦੦੯ ਵਿੱਚ ।

ਕਾਨੂੰਨੀ ਸ਼ਾਖਾ

ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਅਦਾਲਤ , ਉੱਚਤਮ ਅਦਾਲਤ ( ਚੇਇਰਮੈਨ ਦਾ ਚੋਣ ਵਿਅਕਤੀ ਸਭਾ ਦੁਆਰਾ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦਾ ਮਿਆਦ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ) ਅਤੇ ਵੱਖਰਾ ਜਿਲਾ ਪੱਧਰ ਅਦਾਲਤ ।

ਭਾਗ

ਅਲਬਾਨੀਆ ਨੂੰ ਬਾਰਾਂ ਕਾਊਂਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਗਾਂਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ 'ਚ ਵੰਡਿਆ ਹੈ । ਅਲਬਾਨੀਆ ਦੇ ੩੬ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਲਬਾਨੀਆ ਵਿੱਚ ਰੇਥੇ (rrethe) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਜਧਾਨੀ ਤੀਰਾਨਾ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਗ ਹਨ :

ਅਲਬੇਨਿਆ ਦਿਆਂ ਕਾਉਂਟੀਆਂ
ਅਲਬੇਨਿਆ ਦਿਆਂ ਕਾਉਂਟੀਆਂ
ਕਾਊਂਟੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਜ਼ਿਲੇ ਨਗਰ ਪਾਲਿਕਾ ਸ਼ਹਿਰ ਪਿੰਡ
1 ਬੇਰਾਤ ਬੇਰਾਤ ਬੇਰਾਤ (Berat)
ਕੂਸੋਵੇ (Kuçovë)
ਸਕਰਾਪਰ (Skrapar) 		10
2
8 		2
1
2 		122
18
105
2 ਡਿਬਰ ਪੇਸ਼ਕੋਪੀ (Peshkopi) ਬੁਲਕੀਜ (Bulqizë)
ਡਿਬਰ (Dibër)
ਮੱਟ (Mat) 		7
14
10 		1
1
2 		63
141
76
3 ਡੂਰੇਸ ਡੂਰੇਸ ਡੂਰੇਸ (Durrës)
ਕਰੂਜੇ (Krujë) 		6
4 		4
2 		62
44
4 ਇਲਬਾਸਨ ਇਲਬਾਸਨ ਇਲਬਾਸਨ (Elbasan)
ਗਰਾੰਸ਼ (Gramsh)
ਲਿਬਰਾਝਡ (Librazhd)
ਪੀਕਿਨ (Peqin) 		20
9
9
5 		3
1
2
1 		177
95
75
49
5 ਫੀਏਰ ਫੀਏਰ ਫੀਏਰ (Fier)
ਲੂਸ਼ੰਜੇ (Lushnjë)
ਮੱਲਾਕਾਸਤਰ (Mallakastër) 		14
14
8 		3
2
1 		117
121
40
6 ਜਿਰੋਕਾਸਤਰ ਜਿਰੋਕਾਸਤਰ ਜਿਰੋਕਾਸਤਰ (Gjirokastër)
ਪੇਰਮੇਤ (Përmet)
ਤੇਪੇਲੀਨ (Tepelenë) 		11
7
8 		2
2
2 		96
98
77
7 ਕੋਰਸੇ ਕੋਰਸੇ ਦੇਵੋਲ (Devoll)
ਕੋਲੋਂਜੇ (Kolonjë)
ਕੋਰਸੇ (Korçë)
ਪੋਗਰਾਡੇਕ (Pogradec) 		4
6
14
7 		1
2
2
1 		44
76
153
72
8 ਕੂਕੇਸ ਕੂਕੇਸ ਹਸ (Has)
ਕੂਕੇਸ (Kukës)
ਤਰੋਪੋਜੇ (Tropojë) 		3
14
7 		1
1
1 		30
89
68
9 ਲੇਝੇ ਲੇਝੇ ਕੂਰਬਿਨ (Kurbin)
ਲੇਝੇ (Lezhë)
ਮਿਰਦਿਤ (Mirditë) 		2
9
5 		2
1
2 		26
62
80
10 ਸ਼ਕੋਦਰ ਸ਼ਕੋਦਰ ਮਾਲੇਸਿ ਈ ਮਾਧੇ (Malësi e Madhe)
ਪੂਕੇ (Pukë)
ਸ਼ਕੋਦਰ (Shkodër) 		5
8
15 		1
2
2 		56
75
141
11 ਤੀਰਾਨਾ ਤੀਰਾਨਾ ਕਾਵਾਜੇ (Kavajë)
ਤੀਰਾਨਾ (Tirana) 		8
16 		2
3 		66
167
12 ਵਲੋਰੇ ਵਲੋਰੇ ਡੇਲਵਾਇਨ (Delvinë)
ਸਾਰਾਂਦੇ (Sarandë)
ਵਲੋਰੇ (Vlorë) 		3
7
9 		1
2
4 		38
62
99

ਭੂਗੋਲ

ਅਲਬਾਨਿਆ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ ੨੮ , ੭੪੮ ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ । ਇਸਦੀ ਤਟਰੇਖਾ ੩੬੨ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਮੀ ਹੈ ਅਤੇ ਏਡਰਿਆਟਿਕ ਅਤੇ ਆਯੋਨਿਅਨ ਸਾਗਰਾਂ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਹੋਈ ਹੈ । ਪੱਛਮ ਦੀ ਨਿੰਨਭੂਮਿ ਏਡਰਿਆਟਿਕ ਸਾਗਰ ਦੇ ਵੱਲ ਮੁਖਾਤੀਬ ਹੈ । ਦੇਸ਼ ਦਾ ੭੦ % ਭੂਪਰਿਦ੍ਰਸ਼ਿਅ ਪਹਾੜ ਸਬੰਧੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਵਲੋਂ ਅਭਿਗਮਨ ਅਕਸਰ ਦੁਰਗਮ ਹੈ । ਸਭਤੋਂ ਉੱਚਾ ਪਹਾੜ ਕੋਰਾਬ ਪਹਾੜ , ਦਿਬਰਾ ਜਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ , ਅਤੇ ੨ , ੭੫੩ ਮੀਟਰ ( ੯ , ੦੩੦ ਫੁੱਟ ) ਉੱਚਾ ਹੈ । ਦੇਸ਼ ਦੀ ਉੱਚੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਠੰਡੀ ਸਰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜਲਵਾਯੂ ਮਹਾਦਵੀਪੀਏ ਹੈ । ਰਾਜਧਾਨੀ ਤੀਰਾਨਾ ਦੇ ਇਲਾਵਾ , ਜਿਸਦੀ ਜਨਸੰਖਿਆ ੮ , ੦੦ , ੦੦੦ ਹੈ , ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨਗਰ ਹਨ ਡੂਰੇਸ ( Durrës ) , ਕੋਰਸੇ ( Korçë ) , ਇਲਬਾਸਨ ( Elbasan ) , ਸ਼ਕੋਦਰ ( Shkodër ) , ਜਿਰੋਕਾਸਤਰ ( Gjirokastër ) , ਵਲੋਰੇ ( Vlorë ) , ਅਤੇ ਕੂਕੇਸ ( Kukës ) ਹਨ ।

ਬਾਲਕਨ ਪ੍ਰਾਯਦੀਪ ਦੀ ਤਿੰਨ ਸਭਤੋਂ ਵਿਸ਼ਾਲ ਅਤੇ ਡੂੰਘਾ ਟੇਕਟੋਨਿਕ ਝੀਲਾਂ ਭੋਰਾਕੁ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਅਲਬਾਨਿਆ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਦੇਸ਼ ਦੇ ਉੱਤਰਪਸ਼ਚਿਮ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਸ਼ਕੋਦੇਰ ਝੀਲ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ੩੭੦ ਕਿਮੀ੨ ਵਲੋਂ ੫੩੦ ਕਿਮੀ੨ ਤੱਕ ਹੈ , ਜਿਸ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਅਲਬਾਨਿਆ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਮੋਂਟੇਨੇਗਰੋ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ । ਝੀਲ ਵਲੋਂ ਲੱਗਦਾ ਅਲਬਾਨਿਆਈ ਤਟ ੫੭ ਕਿਮੀ ਦਾ ਹੈ । ਆਰਚਿਡ ਝੀਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੱਖਣ - ਪਸ਼ਚਮ ਵਿੱਚ ਹੈ ਇਹ ਅਲਬਾਨਿਆ ਅਤੇ ਮੈਸਿਡੋਨਿਆ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਹੈ । ਇਸਦੀ ਅਧਿਕਤਮ ਗਹਿਰਾਈ ੨੮੯ ਮੀਟਰ ਹੈ ਇੱਥੇ ਵੱਖਰਾ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਅਨੂਠੇ ਬਨਸਪਤੀ ਅਤੇ ਜੀਵ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹੈ , ਜਿਵੇਂ ਜਿੰਦਾ ਜੀਵਾਸ਼ਮ ਅਤੇ ਕਈ ਵਿਲੁਪਤ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ । ਆਪਣੇ ਕੁਦਰਤੀ ਅਤੇ ਏਤੀਹਾਸਿਕ ਮਹੱਤਵ ਦੇ ਕਾਰਨ ਆਰਚਿਡ ਝੀਲ ਯੂਨੇਸਕੋ ਦੇ ਹਿਫਾਜ਼ਤ ਵਿੱਚ ਹੈ ।

ਮਾਲੀ ਹਾਲਤ

ਅਲਬਾਨਿਆ , ਪੂਰਵੀ ਯੂਰੋਪੀ ਮਾਨਕਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਨਿਰਧਨ ਦੇਸ਼ ਹੈ । ਸਾਲ ੨੦੦੮ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਸਕਲ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦ ( ਪੀ ਪੀ ਏਸ ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤ - ਖ਼ਰਚ ਸ਼ਕਤੀ ਮਾਣਕ ) ਯੂਰੋਪੀ ਸੰਘ ਦੇ ਔਸਤ ਦਾ ੨੫ ਫ਼ੀਸਦੀ ਸੀ । ਫਿਰ ਵੀ , ਅਲਬਾਨਿਆ ਨੇ ਆਰਥਕ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿਖਾਈ ਹੈ , ਜਦੋਂ ਤੋ ਜਿਆਦਾ ਵਲੋਂ ਜਿਆਦਾ ਵਪਾਰ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਠਾਨ ਇੱਥੇ ਮੁੰਤਕਿਲ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਸੰਸਾਰਿਕ ਲਾਗਤ - ਕਟੌਤੀ ਦੇ ਚਲਦੇ ਖਪਤਕਾਰਵਸਤੁਵਾਂਉਭੱਰਦੇ ਬਜਾਰੂ ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਇੱਥੇ ਉਪਲੱਬਧ ਕਰਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹਨ । ਯੂਰੋਪ ਵਿੱਚ ਕੇਵਲ ਅਲਬਾਨਿਆ ਅਤੇ ਸਾਇਪ੍ਰਸ ਹੀ ਅਜਿਹੇ ਦੋ ਦੇਸ਼ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ੨੦੦੯ ਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਤੀਮਾਹੀ ਵਿੱਚ ਆਰਥਕ ਵਿਕਾਸ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਹੈ ।

ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਤੇਲ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਦੇ ਕੁੱਝ ਭੰਡਾਰ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ , ਲੇਕਿਨ ਤੇਲ ਉਤਪਾਦਨ ਕੇਵਲ ੬ , ੪੨੫ ਬੈਰਲ ਨਿੱਤ ਹੈ । ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ , ਜੋ ਲੱਗਭੱਗ ੩ ਕਰੋਡ਼ ਘਨ ਮੀਟਰ ਹੈ , ਘਰੇਲੂ ਮੰਗ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਣ ਲਈ ਸਮਰੱਥ ਹੈ । ਹੋਰ ਕੁਦਰਤੀ ਸੰਸਾਧਨ ਹਨ ਕੋਲਾ , ਬਾਕਸਾਇਟ , ਤਾਂਬਾ , ਅਤੇ ਅਲੌਹ ਅਇਸਕ ।

ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੇਤਰ ਸਭਤੋਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹੈ , ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ੫੮ % ਕਾਰਿਆਸ਼ਕਤੀ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਤੋਂ ਸਕਲ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦ ਦਾ ੨੧ % ਭਾਗ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਅਲਬਾਨਿਆ ਸਮਰੱਥ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਕਣਕ , ਮੱਕਾਮ ਤੰਮਾਕੂ , ਮੱਛੀ ( ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ੧੩ ਉਹ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ) , ਅਤੇ ਜੈਤੂਨ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ।

ਜਨਸਾਂਖਿਾਇਕੀ

ਅਲਬਾਨਿਆ ਇੱਕ ਸਜਾਤੀ ਦੇਸ਼ ਹੈ : ੯੪ % ਲੋਕ ਮੂਲ ਅਲਬਾਨਿਆਈਆਂ ਹਨ , ਜੋ ਦੋ ਮੁੱਖ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਟੇ ਹਨ - ਘੇਸ ( ਜਵਾਬ ) ਅਤੇ ਤੋਸਕ ( ਦੱਖਣ ) , ਅਤੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਸ਼ਕੁੰਬਿਨ ਨਦੀ ਇਸ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕਰਦੀ ਹੈ । ਹੋਰ ਜਾਤੀ ਸਮੂਹ ਹਨ ਯੂਨਾਨੀ ( ੨ % ) , ਆਰਮੇਨਿਆਈ ( ੩ % ) , ਜਿਪਸੀ , ਸਰਬ ਅਤੇ ਮੈਸਿਡੋਨਿਆਈ ( ੧ % ) ।

੧੯੧੩ ਦੇ ਹੋਏ ਬਿਭਾਜਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵਲੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਲਬਾਨਿਆਈ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ੋ ਜਿਵੇਂ ਕੋਸੋਵੋ , ਮੈਸਿਡੋਨਿਆ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ , ਉੱਤਰੀ ਯੂਨਾਨ ਇਤਆਦਿ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ । ੧੯੧੨ - ੧੩ ਵਿੱਚ ਲੰਦਨ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਰਾਜਦੂਤ ਸਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੰਧਿ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅਲਬਾਨਿਆ ਦੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅਲਬਾਨਿਆ ਦਾ ੪੦ % ਭੂਭਾਗ ਅਤੇ ਜਨਸੰਖਿਆ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ।

ਯੂਰੋਪ ਵਿੱਚ ਅਲਬਾਨਿਆ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਸਨ ਦਰ ਸਬਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਹੈ , ਲੱਗਭੱਗ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਅਲਬਾਨਿਆਈ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ , ੨੦੦੬ ਵਿੱਚ ਲੱਗਭੱਗ ੯ , ੦੦ , ੦੦੦ , ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਾਰਾ ਮੁੱਖਤ: ਦੋ ਸੀਮਾਈ ਦੇਸ਼ਾਂ - ਇਟਲੀ ਅਤੇ ਯੂਨਾਨ ਵਿੱਚ ਬਸੇ ਹੋਏ ਹਨ । ਇਸਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਅਲਬਾਨਿਆ ਦਾ ਬਾਕੀ ਯੂਰੋਪ ਦੀ ਤੁਲਣਾ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ ਪੱਧਰ ਘੱਟ ਹੋਣਾ ਹੈ । ਨਤੀਜਾ ਸਵਰੂਪ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਕੁਲ ਜਨਸੰਖਿਆ ਵਿੱਚ ਵੀ ੧੯੯੧ ਅਤੇ ੨੦੦੧ ਦੇ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਦਰ ਦੇ ਸੰਤੁਲਿਤ ਰਹਿਣ ਦੇ ਬਾਦ ਵੀ ੧ , ੦੦ , ੦੦੦ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ । ਹੁਣੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵਾਸਨ ਜਾਰੀ ਹੈ ਭਲੇ ਹੀ ਆਧਿਕਾਰਿਕ ਆਂਕੜੋ ਵਿੱਚ ਇਸਵਿੱਚ ਕਮੀ ਦਰਸ਼ਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੋ ।

ਧਰਮ

ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਅਲਬਾਨਿਆਈ ਲੋਕ ਜਾਂ ਤਾਂ ਨਾਸਤਿਕ ਹਨ ਜਾਂ ਅਗਿਅੇਇਵਾਦੀ । ਸਰਕਾਰੀ ਆਂਕੜੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ , ਅਲਬਾਨਿਆ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਕਾਰਿਆਕਲਾਪੋਂ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਫ਼ੀਸਦੀ ੨੫ ਵਲੋਂ ੪੦ ਦੇ ਵਿੱਚ ਹੈ , ਅਰਥਾਤ ੬੦ % ਵਲੋਂ ੭੫ % ਤੱਕ ਅਲਬਾਨਿਆਈ ਅਧਰਮੀ ਹਨ ( ਜਾਂ ਘੱਟ ਵਲੋਂ ਘੱਟ ਸਾਰਵਜਨਿਕ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਧਾਰਮਿਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹਨ ) । ; ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਲਬਾਨਿਆਈ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਧਾਰਮਿਕ ਨਹੀਂ ਹਨ , ਲੇਕਿਨ ਲੱਗਭੱਗ ੭੦ % ਲੋਕ ਸਾਂਸਕ੍ਰਿਤੀਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹੈ , ਅਲਬਾਨਿਆਈ ਆਰਥਡਾਕਸ ੨੦ % ਅਤੇ ਕੈਥਲਿਕ ੧੦ % ਹਨ ।

ਅਜੋਕੇ ਅਲਬਾਨਿਆ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਬਣਾਵਟ ਦੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਭੂਮਿਕਾ ਹੈ , ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮਾਂ ਵਲੋਂ ਇੱਥੇ ਈਸਾਈ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਣ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਰਹਿੰਦੇ ਆਏ ਹਨ ।

ਭਾਸ਼ਾ

ਅਲਬਾਨਿਆ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ ਅਲਬਾਨਿਆਈ , ਜੋ ਇੱਕ ਹਿੰਦ ਯੂਰੋਪੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ । ਇਹ ਅਲਬਾਨਿਆ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਮੈਸਿਡੋਨਿਆ , ਮੋਂਟੇਨੇਗਰੋ , ਕੋਸੋਵੋ , ਅਤੇ ਇਟਲੀ ਦੇ ਅਰਬੇਰੇਸ਼ ( Arbëresh ) ਅਤੇ ਯੂਨਾਨ ਦੇ ਅਰਵਾਨਿਤੇਸ ( Arvanites ) ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਇਸਦੀ ਦੋ ਮੁੱਖ ਬੋਲੀਆਂ ਹਨ :

  • ਘੇਗ , ਜੋ ਸ਼ਕੁੰਬਿਨ ਨਦੀ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ
  • ਤੋਸਕ , ਜੋ ਦੱਖਣ ਅਲਬਾਨਿਆ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ , ਸ਼ਕੁੰਬਿਨ ਨਦੀ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ

੧੯੦੯ ਵਿੱਚ ਇਸ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਲਾਤੀਨ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਜਾਣ ਲਗਾ , ਅਤੇ ਦੂਸਰਾ ਸੰਸਾਰ ਲੜਾਈ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਲੋਂ ਲੈ ਕੇ ੧੯੬੮ ਤੱਕ ਕੋਸੋਵੋ , ਮੈਸਿਡੋਨਿਆ ਅਤੇ ਮੋਂਟੇਨੇਗਰੋ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਅਲਬਾਨਿਆਈਯੋਂ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਆਧਿਕਾਰਿਕ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਪ੍ਰਿਉਕਤ ਕੀਤਾ । ੧੯੭੨ ਵਿੱਚ ਸਾਮਵਾਦ ਦੇ ਉੱੱਥਾਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵਲੋਂ ਇਸ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਅਤੇ ਰਫ਼ਤਾਰ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਇਹ ਅੱਜ ਅਲਬਾਨਿਆ ਦੀ ਆਧਿਕਾਰਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ ।

ak:Albania

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named cia
  2. ↑ The Greeks: the land and people since the war. James Pettifer. Penguin, 2000. ISBN 978-0-14-028899-5
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 "Albania". International Monetary Fund. Retrieved 17 April 2012.
  4. ↑ "Distribution of family income – Gini index". The World Factbook. CIA. Archived from the original on 23 July 2010. Retrieved 1 September 2009. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
  5. ↑ "Human Development Report 2010" (PDF). United Nations. 2010. Retrieved 5 November 2010.
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਅਲਬਾਨੀਆ&oldid=83650" ਤੋਂ ਲਿਆ