ਖੋਸੇ ਏਚੇਗਰਾਏ
ਖੋਸੇ ਏਚੇਗਰਾਏ ਯ ਈਜ਼ਾਗਿਏਰ | |
|---|---|
 | |
| ਜਨਮ | 19 ਅਪ੍ਰੈਲ 1832 ਮੈਡਰਿਡ, ਸਪੇਨ |
| ਮੌਤ | 14 ਸਤੰਬਰ 1916 (ਉਮਰ 84) ਮੈਡਰਿਡ, ਸਪੇਨ |
| ਕਿੱਤਾ | ਨਾਟਕਕਾਰ, ਸਿਵਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਅਤੇ ਗਣਿਤ-ਸ਼ਾਸਤਰੀ |
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ | ਸਪੇਨੀ |
| ਸ਼ੈਲੀ | drama |
| ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਵਾਰਡ | ਸਾਹਿਤ ਲਈ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ 1904 |
ਖੋਸੇ ਏਚੇਗਰਾਏ ਯ ਈਜ਼ਾਗਿਏਰ (19 ਅਪ੍ਰੈਲ 1832 – 4 ਸਤੰਬਰ 1916)[1] ਇੱਕ ਸਪੇਨੀ ਸਿਵਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰ, ਹਿਸਾਬਦਾਨ, ਸਿਆਸਤਦਾਨ, ਅਤੇ 19 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਆਖਰੀ ਤਿਮਾਹੀ ਦੇ ਮੋਹਰੀ ਸਪੇਨੀ ਨਾਟਕਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ 1904 ਦੇ ਸਾਹਿਤ ਲਈ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ "ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਰਚਨਾਵਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਅਤੇ ਮੌਲਿਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਸਪੇਨੀ ਡਰਾਮੇ ਦੀਆਂ ਮਹਾਨ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕੀਤਾ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਵਜੋਂ", ਸਨਮਾਨਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਜੀਵਨੀ[ਸੋਧੋ]
ਉਹ ਮੈਡਰਿਡ ਵਿੱਚ 19 ਅਪ੍ਰੈਲ 1832 ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਡਾਕਟਰ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਉਸ ਦਾ ਪਿਤਾ ਅਰਾਗੋਨ ਤੋਂ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਨਵਾਰਾ ਤੋਂ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਬਚਪਨ ਮੁਰਸੀਆ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਇਆ ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਐਲੀਮੈਂਟਰੀ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਉੱਥੇ ਮੁਰਸੀਆ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਗਣਿਤ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਸਕੂਲ ਆਫ ਚੈਨਲਜ਼ ਅਤੇ ਪੋਰਟਸ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਣ ਲਈ, ਉਹ 14 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਮੈਡਰਿਡ ਚਲੇ ਗਿਆ,[2] ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਨਵੇਂ ਬਣੇ ਟੀਚਿੰਗ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਸੈਨ ਈਸੀਡਰੋ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ। ਵੀਹ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ, ਉਸ ਨੇ ਸਿਵਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਡਿਗਰੀ ਪੂਰੀ ਕਰਕੇ ਮੈਡ੍ਰਿਡ ਸਕੂਲ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਡਿਗਰੀ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਨੌਕਰੀ ਲਈ ਅਲਮੇਰੀਆ ਅਤੇ ਗ੍ਰੇਨਾਡਾ ਜਾਣਾ ਪਿਆ।
ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੋਇਥੇ, ਹੋਮਰ ਅਤੇ ਬਾਲਜਾਕ ਪੜ੍ਹੇ ਜੋ ਗੌਸ, ਲਿਜੇਂਡਰ ਅਤੇ ਲਾਗਰਾਂਜ ਵਰਗੇ ਗਣਿਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵਾਰੋ ਵਾਰੀ ਪੜ੍ਹਦਾ ਸੀ।
ਖੋਸੇ ਏਚੇਗਰਾਏ ਨੇ 14 ਸਤੰਬਰ 1916 ਨੂੰ ਮੈਡਰਿਡ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤਕ ਲਗਾਤਾਰ ਸਰਗਰਮ ਰਿਹਾ। ਉਸ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਸਰਗਰਮੀ ਉਸ ਦੇ ਬੁਢਾਪੇ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਨਾਲ ਰੁਕੀ ਨਹੀਂ ਸੀ: ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਆਖਰੀ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ 25 ਜਾਂ 30 ਗਣਿਤਕ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਜਿਲਦਾਂ ਲਿਖੀਆਂ। 83 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਟਿੱਪਣੀ ਕੀਤੀ:
ਮੈਂ ਮਰ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਜੇ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਗਣਿਤ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਐਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ ਲਿਖਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ 25 ਹੋਰ ਸਾਲ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨੀ[ਸੋਧੋ]
1854 ਵਿਚ, ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਪਾਥਸ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਲਾਸ ਪੜ੍ਹਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਉੱਥੇ ਇੱਕ ਸਕੱਤਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਵੀ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਉਸ ਸਾਲ ਤੋਂ 1868 ਤੱਕ ਉਸ ਗਣਿਤ, ਸਟੀਰੀਓਟਮੀ, ਹਾਈਡ੍ਰੌਲਿਕਸ, ਵਰਨਣ-ਮੂਲਿਕ ਜੁਮੈਟਰੀ ਅਤੇ ਡਿਫਰੈਂਸੀਅਲ ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਕੈਲਕੂਲਸ ਪੜ੍ਹਾਈ। 1858 ਤੋਂ 1860 ਤੱਕ ਉਹ ਸਹਾਇਕਾਂ ਦੇ ਪਬਲਿਕ ਵਰਕਸ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਵੀ ਰਿਹਾ।
ਸ਼ੁਰੂ ਦਾ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]
ਖੋਸੇ ਡੇ ਏਚੇਗਰਾਏ ਦਾ ਜਨਮ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਪਰਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦਾਪਿਤਾ ਯੂਨਾਨੀ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸੀ। ਏਚੇਗਰਾਏ ਨੇ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡਿਗਰੀ ਵੀ ਕੀਤੀ। .[3]
ਸਰਕਾਰੀ ਸਰਵਿਸ[ਸੋਧੋ]
ਏਚੇਗਰਾਏ ਬਾਅਦ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਕੈਰੀਅਰ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣਿਆ, ਉਸਨੂੰ ਕਰਮਵਾਰ ਪਬਲਿਕ ਵਰਕਸ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਸਾਹਿਤਕ ਕੈਰੀਅਰ [ਸੋਧੋ]
ਪ੍ਰੋਵੇਂਸਲ ਕਵੀ ਫਰੇਦੇਰਿਕ ਮਿਸਤਰਾਲ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਲ 1904 ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਲਈ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਉਸ ਸਾਲ ਰਾਇਲ ਸਪੈਨਿਸ਼ ਅਕੈਡਮੀ ਦੇ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ ਨੇ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਹ ਇਨਾਮ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਸਪੇਨੀ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ। [4] ਉਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਨਾਟਕ ਏਲ ਗ੍ਰਾਨ ਗਲੇਓਟੋ ਹੈ, ਜੋ 19 ਵੀਂ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਮੈਲੋਡਰਾਮਾ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਨਾਟਕ ਹੈ। ਇਹ ਉਸ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਾਰੇ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਅਧਖੜ ਉਮਰ ਦੇ ਆਦਮੀ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਤੇ ਨਿਰਾਧਾਰ ਚੁਗਲੀ ਦਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਈਚੇਗਰੇ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਸਥਾਰਪੂਰਵਕ ਸਟੇਜ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਹੁਣ 19 ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਹੀ ਇੱਕ ਭੜਕੀਲੀ ਸ਼ੈਲੀ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨੀ ਹੈ। ਪੈਰਾਮਾਉਂਟ ਪਿਕਚਰ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਮੂਕ ਫਿਲਮ ਬਣਾਇਆ ਟਾਈਟਲ ਦੇ ਬਦਲ ਕੇ ਵਿਸ਼ਵ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹਨ 'ਸੇਂਟ ਜਾਂ ਮੈਡਮ?' (O locura o santidad, 1877); ਮਾਰੀਆਨਾ (1892); ਐਲ ਐਸਟਿਗਮਾ (1895); ਕੈਲੁਮ (La duda, 1898); ਅਤੇ ਐਲ ਲੋਕੋ ਡੀਓਸ (ਰੱਬ, ਮੂਰਖ, 1900) ਹਨ। [ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ https://www.britannica.com/biography/Jose-Echegaray-y-Eizaguirre
- ↑ "Alicia Delibes - José Echegaray". Libertad Digital. Retrieved 2016-12-03.
{{cite news}}: Cite has empty unknown parameter:|dead-url=(help) - ↑ "The Nobel Prize in Literature 1904:Frédéric Mistral, José Echegaray". Elsevier Publishing Company. Retrieved 7 February 2013.
- ↑ https://www.nobelprize.org/nomination/archive/show.php?id=6761