ਖੋਇਆ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਖੋਇਆ

ਖੋਇਆ ਜਾਂ ਖੋਆ ਦੁੱਧ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਇੱਕ ਠੋਸ ਪਦਾਰਥ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਮਠਿਆਈਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਕਵਾਨ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਗਰਮ ਕਰ ਕੇ ਉਸ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਜਲਾਕੇ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਖੋਆ ਇੱਕ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ, ਨੇਪਾਲ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਘੇਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੇ ਪਕਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਂ ਤਾਂ ਸੁੱਕੇ ਪੂਰੇ ਦੁੱਧ ਜਾਂ ਦੁੱਧ ਦੀ ਇੱਕ ਖੁੱਲੀ ਲੋਹੇ ਦੇ ਪੈਨ ਵਿੱਚ ਗਰਮ ਕਰਕੇ ਗਾੜ੍ਹੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਰੀਕੋਟਾ ਵਰਗੇ ਆਮ ਤਾਜ਼ੀ ਚੀਸਾਂ ਨਾਲੋਂ ਨਮੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[1]

ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਢੰਗ[ਸੋਧੋ]

  • ਖੋਆ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕੜਾਹੀ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਡੂੰਘੇ ਬਰਤਨ ਵਿੱਚ ਗਰਮ ਕਰਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹਨ। (ਕੜਾਹੀ ਲੋਹੇ ਦੀ ਹੋਵੇ ਅਜਿਹਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ)
  • ਹੌਲੀ - ਹੌਲੀ ਦੁੱਧ ਗਰਮ ਹੋਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਮੇ ਝੱਗ ਆਉਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ।
  • ਸਮਾਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਛੇਕ - ਦਾਰ ਚੱਮਚ ਜਾਣ ਖੁਰਚਨੇ ਨਾਲ ਹੌਲੀ - ਹੌਲੀ ਦੁੱਧ ਹਿਲਾਉਂਦੇ ਰਹੇ, ਤਾਂਕਿ ਉਸ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਥੱਲੇ ਨਾ ਲੱਗੇ।
  • ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਤਦ ਤੱਕ ਗਰਮ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਗਾੜਾ ਨਾ ਹੋ ਜਾਵੇ।

ਠੰਡਾ ਹੋ ਜਾਣ ਉੱਤੇ ਇਹ ਦਾਣੇਦਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਦ ਤੁਸੀ ਇਸਨ੍ਹੂੰ ਇਸਤੇਮਾਲ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਸਕਦੇ ਹੋ।

ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਖੋਆ ਵਿਕਰੇਤਾ

ਖੋਆ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਦੀ ਇਕ-ਪੰਜਵ ਵਾਲੀਅਮ ਦੀ ਗਾੜ੍ਹਾਪਣ ਆਮ ਹੈ। ਖੋਆ ਨੂੰ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਮਠਿਆਈਆਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਾਲਾਨਾ 600,000 ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਖੋਆ ਗਾਂ ਅਤੇ ਮੱਝ ਦੇ ਦੁੱਧ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਖੋਆ ਇੱਕ ਮੱਧਮ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਕਈਂ ਘੰਟਿਆਂ ਲਈ ਵੱਡੇ ਚਰਬੀ ਵਾਲੇ ਦੁੱਧ ਵਿੱਚ ਪੂਰੇ ਚਰਬੀ ਵਾਲੇ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਉਬਾਲ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਭਾਫ ਆਉਣ ਨਾਲ ਸਿਰਫ ਦੁੱਧ ਦੇ ਘੋਲ ਹੀ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ। ਝੁਲਸਣ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਆਦਰਸ਼ ਤਾਪਮਾਨ ਲਗਭਗ 80 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ (180 ° ਫ) ਹੈ। ਖੋਆ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਤੇਜ਼ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਕਿ ਪੂਰੇ ਚਰਬੀ ਵਾਲੇ ਦੁੱਧ ਦੇ ਪਾਊਡਰ ਨੂੰ ਸਕਿੱਮਡ ਕੀਤੇ ਦੁੱਧ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਉਣਾ ਅਤੇ ਮਿਕਸਿੰਗ ਅਤੇ ਗਰਮ ਕਰਨਾ ਉਦੋਂ ਤਕ ਸੰਘਣਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਹੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਜੋ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਣਾਏ ਗਏ ਖੋਆ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।[2]

ਖੋਆ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚਿੱਟਾ ਜਾਂ ਪੀਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਣ ਲਈ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਰਹਿਤ ਸਤ੍ਹਾ ਉੱਲੀ ਤੋਂ ਹਰੇ ਰੰਗ ਦਾ ਰੰਗ ਅਤੇ ਅਨਾਜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਹਰਿਆਲੀ (ਹਰਾ ਖੋਆ) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਪਕਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਥੇ ਖੋਆ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਕਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਗੁਲਾਬ ਜਾਮੁਨ।

ਕਿਸਮਾਂ[ਸੋਧੋ]

ਮੈਸੂਰ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਖੋਆ।

ਖੋਆ ਨੂੰ ਨਮੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਖੋਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

  • ਬੱਟੀ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ “ਚਟਾਨ”, ਭਾਰ ਅਨੁਸਾਰ 20% ਨਮੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਤਿੰਨ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਖਤ ਹੈ; ਇਸ ਨੂੰ ਪਨੀਰ ਵਾਂਗ ਪੀਸਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ. ਇਹ ਇੱਕ ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਵਿਲੱਖਣ ਖੁਸ਼ਬੂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬਾਹਰੀ ਸਤਹ ਵਿਕਸਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
  • ਚਿਕਨਾ ("ਤਿਲਕਣ ਵਾਲਾ" ਜਾਂ "ਸਕੁਸ਼ੀ") ਖੋਆ ਵਿੱਚ 50% ਨਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
  • ਦਾਣੇਦਾਰ ਇੱਕ ਦਾਣੇ ਦੀ ਕਿਸਮ ਹੈ. ਦੁੱਧ ਗਰਮ ਹੋਣ ਤੇ ਤੇਜ਼ਾਬ ਨਾਲ ਜੰਮ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਮੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ. ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਲਕੰਦ, ਲੌਕੀ ਬਰਫੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮਠਿਆਈ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
  • ਪਿੰਡੀ, ਸੁੱਕਾ ਖੋਇਆ, ਬਰਫ਼ੀ ਅਤੇ ਪੇਡਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
  • ਧਾਪ, ਇੱਕ ਘੱਟ ਸੁੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਸੰਸਕਰਣ, ਗੁਲਾਬ ਜਾਮੁਨ ਅਤੇ ਪੈਂਟੂਆ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[3]

ਵਰਤੋਂ[ਸੋਧੋ]

ਖੋਆ, ਬਦਾਮ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਨਾਲ ਬਣੀ ਬਰਫੀ ਦੀ ਵੰਡ।

ਖੋਆ ਕਈ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਮਠਿਆਈਆਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ:

  • ਪੇਡੇ ਨੂੰ ਮਿੱਠਾ ਮਿੱਠਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੇਸਰ ਅਤੇ / ਜਾਂ ਇਲਾਇਚੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
  • ਗੁਲਾਬ ਜਾਮੁਨ, ਇੱਕ ਗੋਲ ਗੇਂਦ ਦੀ ਮਿੱਠੀ ਵੀ ਜੋ ਖੋਆ ਤੋਂ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਡੂੰਘੀ ਤਲੇ ਅਤੇ ਗੁਲਾਬ ਜਲ ਦੇ ਸੁਆਦ ਵਾਲੀ ਚੀਨੀ ਜਾਂ ਸ਼ਹਿਦ ਦੀ ਸ਼ਰਬਤ ਵਿੱਚ ਭਿੱਜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਗੁਲਾਬ ਜਾਮੁਨ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਭਾਰਤੀ ਮਠਿਆਈ ਹੈ।
  • ਬਰਫੀ (ਜਾਂ ਬਰਫੀ) ਵੀ ਸੁਆਦਲਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਖੋਆ ਸਿਰਫ ਇਕੋ ਅੰਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ. ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਇੱਕ ਹੋਰ ਤੱਤ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੰਘਣੇ ਫਲਾਂ ਦੇ ਮਿੱਝ ਜਾਂ ਨਾਰੀਅਲ ਦੇ ਖੋਏ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹੌਲੀ ਪਕਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਦ ਤਕ ਨਮੀ ਵਾਜਬ ਹੋਣ ਦੀ ਇਕਸਾਰਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਦਿੰਦੀ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਸਮਤਲ ਅਤੇ ਆਇਤਾਕਾਰ, ਸਮਾਨਤਾਵੇ ਜਾਂ ਹੀਰੇ ਦੇ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਕੱਟਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
  • ਗੁਜਿਆ, ਮਿੱਠੀਆਂ ਮਿੱਠੀਆਂ ਖੋਆ ਨਾਲ ਭਰੀਆਂ।
  • ਹਲਵਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਣਕ ਦੇ ਸਟਾਰਚ ਜਾਂ ਕੌਰਨਸਟਾਰ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਦੀ ਸ਼ਰਬਤ ਵਿੱਚ ਡੇਅ-ਵਰਗਾ ਸਵਾਦ ਅਤੇ ਟੈਕਸਟ ਦੇਣ ਅਤੇ ਗਾੜ੍ਹਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਏਜੰਟ ਦੇ ਤੌਰ' ਤੇ ਖੋਆ ਮਿਲਾ ਕੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਲਵਾ ਪਕਵਾਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਖੋਆ ਨੂੰ ਛੱਡ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਸਿਰਫ ਸਟਾਰਚ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਗਿਰੀਦਾਰ, ਮਸਾਲੇ ਜਿਵੇਂ ਇਲਾਇਚੀ ਅਤੇ / ਜਾਂ ਕੇਸਰ, ਅਤੇ ਗੁਲਾਬ ਜਲ ਅਤੇ ਪੇਚ ਵਰਗੇ ਸੁਆਦਲੇ ਪਦਾਰਥ ਆਦਿ।
  • ਮੁੱਖ ਕੋਰਸ ਉੱਤਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਕਵਾਨ ਜਿਵੇਂ ਖੋਆ ਪਨੀਰ, ਮਖਮਾਲੀ ਕੋਫਟੇ, ਖੋਆ ਮਟਰ।[4]

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ[ਸੋਧੋ]

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. "Math for reducing milk". Archived from the original on 2007-10-12. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  2. "Making khoa mawa Recpie". Archived from the original on 2007-10-12. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  3. "Milk and milk product".
  4. "Khoya Recipes".