ਗਾਥਾ (ਭਾਰਤ)
ਗਾਥਾ 'ਗੀਤ' ਜਾਂ 'ਕਵਿਤਾ' ਲਈ ਇੱਕ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਾਵਿਕ ਮੀਟਰ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਜੋ ਕਿ ਕਥਾਵਾਂ ਜਾਂ ਲੋਕ ਕਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਵੇਦ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਸੰਸਕ੍ਰਿਪਤ ਜਾਂ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਲਈ ਵਿਲੱਖਣ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ/ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਮੂਲ ਗਾਈ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ 'ਬੋਲਣਾ, ਗਾਉਣਾ, ਪਾਠ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕਰਨਾ', ਜੋ ਅਵੇਸਤਾਨ ਸ਼ਬਦ ਗਾਥਾ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ।[1]
ਅਰਧਮਗਡ਼ੀ, ਸੌਰਸੇਨੀ ਅਤੇ ਪਾਲੀ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਪੰਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਸ਼ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਸੂਤਰ ਅਤੇ ਅਪਭ੍ਰਮਸ਼ ਦੇ ਦੋਹਾਂ ਦੇ ਉਲਟ ਗਾਥਾ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਗਏ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਜੈਨ ਅਤੇ ਬੋਧੀ ਗ੍ਰੰਥ ਗਾਥਾਂ (ਜਾਂ ਛੰਦਾਂ/ਪੰਕਤੀਆਂ) ਨਾਲ ਬਣੇ ਹਨ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਗਾਥਾ ਦਾ ਅਰਥ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਪਾਲੀ ਛੰਦਾਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਉੱਪਰ ਪਾਲੀ ਕੈਨਨ (ਥੇਰਵਾਦ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੇ ਟਿਪਿਤਕਾ) ਦੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਆਰੀਆ ਮੀਟਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਉੰਤੇ ਗਾਥਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[2]
ਸਮਕਾਲੀ ਬੋਧੀ ਅਭਿਆਸ ਵਿੱਚ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪ੍ਰਸਿੱਧ (ਅਤੇ ਜ਼ੇਨ ਮਾਸਟਰ ਥਿਚ ਨਹਤ ਹਾਨਹ ਦੁਆਰਾ ਜ਼ੇਨ ਅਤੇ ਥੇਰਾਵਦੀਨ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਇੱਕ ਗਾਥਾ ਇੱਕ ਕਵਿਤਾ ਹੈ (ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ' ਤੇ, ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ, ਜਾਂ ਧਿਆਨ ਜਾਂ ਧਿਆਨ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ, ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਅਭਿਆਸ ਦੇ ਹਿੱਸਾ ਵਜੋਂ ਸਾਹ ਨਾਲ ਤਾਲ ਵਿੱਚ ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ।[3]
- ਧੰਮਪਦ
- ਮੁਢਲੇ ਬੋਧੀ ਗ੍ਰੰਥ
- ਗੰਧਾਰਨ ਬੋਧੀ ਗ੍ਰੰਥ
- ਗਾਥਾ ਸਪਤਸ਼ਤੀ
- ਜੈਨ ਆਗਮ
- ਜੈਨ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ
- ਪਾਲੀ ਕੈਨਨ
- ਵੈਦਿਕ ਮੀਟਰ
- ↑ Amaresh Datta (1988) Encyclopaedia of Indian literature vol. 2 Chennai: Sahitya Academy ISBN 81-260-1194-7 p. 1373
- ↑ Amaresh Datta (1988) Encyclopaedia of Indian literature vol. 2 Chennai: Sahitya Academy ISBN 81-260-1194-7 p. 1374
- ↑ The Blooming of a Lotus: Guided Meditation Exercises for Healing and Transformation, by Thich Nhat Hanh, (Beacon Press, Boston, MA USA 1993) ISBN 0-8070-1222-X