ਗੁੰਟੂਪੱਲੀ ਗਰੁੱਪ ਆਫ਼ ਬੋਧੀ ਸਮਾਰਕ
ਗੁੰਟੂਪੱਲੀ ਗਰੁੱਪ ਆਫ਼ ਬੋਧੀ ਸਮਾਰਕ | |
---|---|
ਗੁੰਟੁਪੱਲੇ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਖੇ ਚੈਤਿਆ ਹਾਲ ਦਾ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ। | |
ਧਰਮ | |
ਮਾਨਤਾ | ਬੁੱਧ ਧਰਮ |
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ | ਅਮਰਾਵਤੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ |
ਟਿਕਾਣਾ | |
ਟਿਕਾਣਾ | ਗੁੰਟੁਪੱਲੀ |
ਰਾਜ | ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ |
ਦੇਸ਼ | ਭਾਰਤ |
ਗੁਣਕ | 17°01′08″N 81°07′50″E / 17.0188889°N 81.1305556°E |
ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ | |
ਸ਼ੈਲੀ | ਬੋਧੀ ਗੁਫਾਵਾਂ |
ਗੁੰਟੁਪੱਲੇ ਜਾਂ ਗੁੰਟੁਪੱਲੀ ਸਮੂਹ ਬੋਧੀ ਸਮਾਰਕ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Guntupalli Group of Buddhist Monuments) ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਕਮਵਾਰਪੁਕੋਟਾ, ਏਲੁਰੂ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਏਲੂਰੂ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 40 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ।[1] ਇਸ ਸਥਾਨ ਦੇ ਚੱਟਾਨ-ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਦੋ ਬੋਧੀ ਗੁਫਾਵਾਂ, ਇੱਕ ਚੈਤਿਆ ਹਾਲ ਅਤੇ ਸਟੂਪਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸਮੂਹ ਹੈ।[2] ਚੈਤਿਆ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੁਰਲੱਭ ਉੱਕਰੀ ਹੋਈ ਪੱਥਰ ਦੀ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ ਹੈ ਜੋ ਲੱਕੜ ਦੀ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਦੀ ਨਕਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਲੋਮਾਸ ਰਿਸ਼ੀ ਗੁਫਾ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਇੱਕ ਸਰਲ ਰੂਪ ਹੈ।
ਇੱਟਾਂ ਅਤੇ ਪੱਥਰ ਦੀਆਂ ਬਣੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਟਾਂ ਦੇ ਬਣੇ ਦੋ ਵਿਹਾਰਾਂ ਦੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦੋ ਪੱਧਰਾਂ 'ਤੇ ਖੁਦਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਗੁਫਾਵਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਸਾਧਾਰਨ ਢਾਂਚਾਗਤ ਚੈਤਿਆ ਹਾਲ (ਅਰਥਾਤ, ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਉੱਪਰ ਬਣਿਆ ਇੱਕ) ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮੂਲ ਪੱਥਰ ਦਾ ਸਟੂਪ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਦੁਆਲੇ ਇੱਕ ਬੰਦ ਰਸਤਾ ਹੈ ਜੋ ਰਸਮੀ ਪਰਿਕਰਮਾ (ਪਰਿਵਰਤਨ) ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ 200-0 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਦੇ ਹਨ, ਕੁਝ ਮੂਰਤੀਆਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜੋੜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਉੱਪਰ ਮੁੱਖ ਇਮਾਰਤ ਇੱਟਾਂ ਦੀ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਇੱਕ ਪੱਥਰ ਦੇ ਸਟੂਪਾ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ, ਇਸਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇੱਕ ਛੱਤ 'ਤੇ 30 ਤੋਂ ਵੱਧ ਛੋਟੇ ਸਟੂਪਾ ਹਨ। ਦੋ ਹੋਰ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੇ ਖੰਡਰ ਹਨ।
ਖੁਦਾਈ ਦੌਰਾਨ, ਤਿੰਨ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਤਾਬੂਤ ਮਿਲੇ।[2] ਤਾਬੂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਨਾ, ਚਾਂਦੀ, ਕ੍ਰਿਸਟਲ ਮਣਕੇ ਵਰਗੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੀਮਤੀ ਤੱਤ ਸਨ। ਪਦਮਪਾਣੀ ਦੀ ਕਾਂਸੀ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਇੱਕ ਤਾਬੂਤ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਤਾਬੂਤ ਉੱਤੇ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਸੀ ਜੋ 9ਵੀਂ ਤੋਂ 10ਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਤੱਕ ਦੇ ਸਾਲ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।[2]
ਗੈਲਰੀ
[ਸੋਧੋ]-
ਗੁੰਟੁਪੱਲੀ ਗੁਫਾ
-
ਇਸਦੀ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਤੂਪ
-
ਸਤੂਪ ਮੁੱਖ ਸਤੂਪ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
-
ਸਟੂਪਸ
-
ਸਟੂਪਸ
ਨੋਟਸ
[ਸੋਧੋ]ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- " ASI": ਬੋਧੀ ਸਮਾਰਕਾਂ ਦਾ ਸਮੂਹ, ਗੁੰਟੁਪੱਲੀ। ASI
- ਮਿਸ਼ੇਲ, ਜਾਰਜ, ਦ ਪੈਂਗੁਇਨ ਗਾਈਡ ਟੂ ਦ ਮੌਨੂਮੈਂਟਸ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ, ਖੰਡ 1: ਬੋਧੀ, ਜੈਨ, ਹਿੰਦੂ, 1989, ਪੈਂਗੁਇਨ ਬੁੱਕਸ,ISBN 0140081445