ਗੋਪੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ (ਡਾਂਸਰ)
Gopi Krishna | |
|---|---|
| ਤਸਵੀਰ:Gopi Krishna dancer.jpg | |
| ਜਨਮ | 22 ਅਗਸਤ 1935 |
| ਮੌਤ | 18 ਫਰਵਰੀ 1994 (ਉਮਰ 58) Bombay, Maharashtra, India |
| ਪੇਸ਼ਾ | Dancer, actor, choreographer |
| ਖਿਤਾਬ | Nataraj, Nritya Samrat |
ਗੋਪੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ (ਜਨਮ 22 ਅਗਸਤ 1935-ਦੇਹਾਂਤ 18 ਫਰਵਰੀ 1994) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਥਕ ਡਾਂਸਰ, ਅਦਾਕਾਰ ਅਤੇ ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫਰ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ ਦਾ ਵੀ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਸੀ । ਸੰਨ 1952 ਵਿੱਚ ਸਤਾਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਗੋਪੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਏ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡਾਂਸ ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫ ਕਰਨ ਲਈ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਕੈਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਗੋਪੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦਾ ਜਨਮ ਕਥਕ ਨ੍ਰਿਤਕਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਨਾਨਾ ਪੰਡਿਤ ਸੁਖਦੇਵ ਮਹਾਰਾਜ ਕਥਕ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਸਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਚਾਚੀ ਸਿਤਾਰਾ ਦੇਵੀ ਇੱਕ ਕਥਕ ਡਾਂਸਰ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਹ 11 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ, ਗੋਪੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਤੋਂ ਡਾਂਸ ਦੀ ਤਾਲੀਮ ਲੈਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ਼ੰਭੂ ਮਹਾਰਾਜ ਤੋਂ ਵੀ ਸਿੱਖਿਆ। ਕਥਕ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਗੋਪੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਮਹਾਲਿੰਗਮ ਪਿਲਾਈ ਅਤੇ ਗੋਵਿੰਦ ਰਾਜ ਪਿਲਾਈ ਤੋਂ ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ ਵੀ ਸਿੱਖਿਆ।[1] ਗੰਭੀਰ ਦਮੇ ਤੋਂ ਪੀਡ਼ਤ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਚ ਦੇ ਭੰਡਾਰ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ, 15 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਆਲ ਬੰਗਾਲ ਸੰਗੀਤ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ "ਨਟਰਾਜ" (ਡਾਂਸਰਾਂ ਦਾ ਰਾਜਾ) ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।
ਸੰਨ 1952 ਵਿੱਚ, 17 ਸਾਲਾ ਗੋਪੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮ 'ਸਾਕੀ' ਵਿੱਚ ਮਧੂਬਾਲਾ ਲਈ ਡਾਂਸ ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫ ਕਰਨ ਲਈ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੰਨ 1955 ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਫ਼ਿਲਮ 'ਝਨਕ ਝਨਕ ਪਾਇਲ ਬਾਜੇ "ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਏ। ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਗਿਰਧਰ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ, ਇੱਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਨੌਜਵਾਨ ਡਾਂਸਰ ਜਿਸ ਦਾ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਲਈ ਪਿਆਰ ਉਸ ਦੇ ਡਾਂਸ ਕੈਰੀਅਰ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਫ਼ਿਲਮ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਨੈਨ ਸੋ ਨੈਨ ਨਹੀਂ ਮਿਲਾਓ ਵਰਗੇ ਗੀਤਾਂ ਕਾਰਨ ਸਫਲ ਰਹੀ ਅਤੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਡਾਂਸ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨੂੰ ਮੁਡ਼ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇਸ ਫਿਲਮ ਨੇ ਕਾਫੀ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਈ ਫਿਲਮਾਂ ਜਿਵੇਂ 'ਗ੍ਰਹਿਸਥੀ' (1963) 'ਹਮਰਾਜ਼','ਦਾਸਤਾਨ', 'ਮਹਿਬੂਬ', 'ਉਮਰਾਓ ਜਾਨ', 'ਨਾਚੇ ਮਯੂਰੀ' (1986) ਅਤੇ 'ਦ ਪਰਫੈਕਟ ਮਰਡਰ' ਦੀ ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫੀ ਵੀ ਕੀਤੀ। 1960 ਅਤੇ 70 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਸੁਨੀਲ ਦੱਤ ਦੀ ਅਜੰਤਾ ਆਰਟਸ ਕਲਚਰਲ ਟ੍ਰੂਪ ਨਾਲ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦਾ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਸਰਹੱਦੀ ਚੌਕੀਆਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ।[2] ਗੋਪੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਖਾਰ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਨਟੇਸ਼ਵਰ ਭਵਨ ਡਾਂਸ ਅਕੈਡਮੀ ਅਤੇ ਨਟੇਸ਼ਵਰ ਨ੍ਰਿਤਿਆ ਕਲਾ ਮੰਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।[2] ਸੰਨ 1975 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਚੌਥੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ 9 ਘੰਟੇ ਅਤੇ 20 ਮਿੰਟ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੇ ਨਿਰੰਤਰ ਕਥਕ ਨਾਚ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਇਆ।[2] ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੀ. ਆਰ. ਚੋਪਡ਼ਾ ਦੀ ਫਿਲਮ ਹਮਰਾਜ਼ ਵਿੱਚ 'ਨਾ ਮੂੰਹ ਛੁਪਾ ਕੇ ਜੀਯੋ' ਅਤੇ ਅਸਿਤ ਸੇਨ ਦੀ ਫਿਲਮ ਅੰਨਦਾਤਾ ਲਈ 'ਚੰਪਾਵਤੀ ਤੂ ਆਜਾ' ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਡਾਂਸਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਦੋਵੇਂ ਵਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਈ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਡਾਂਸ ਸਾਥੀ ਮਧੂਮਤੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1985 ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ੀ ਕਪੂਰ ਅਤੇ ਰਾਜੇਸ਼ ਖੰਨਾ ਦੀ ਫਿਲਮ 'ਜ਼ਮਾਨਾ "ਵਿੱਚ ਲੱਤੂਰਾਮ, ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ। ਉਹ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਟੀ. ਵੀ. ਲਡ਼ੀਵਾਰ ਮਹਾਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਆਏ।
ਜਨਮ ਅਤੇ ਮੌਤ
[ਸੋਧੋ]ਗੋਪੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦਾ ਜਨਮ 22 ਅਗਸਤ 1935 ਨੂੰ ਕਲਕੱਤਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ 18 ਫਰਵਰੀ 1994 ਨੂੰ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਬੰਬਈ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।[3]
ਸਟਾਈਲ
[ਸੋਧੋ]ਗੋਪੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਬਨਾਰਸ ਘਰਾਣੇ ਦੀ ਕਥਕ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਇੱਕ ਨੁਮਾਇੰਦਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਚ ਵਿੱਚ ਕਥਕਲੀ ਅਤੇ ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਕਈ ਤੱਤ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਸਨ।
ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਗੋਪੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ 1964 ਵਿੱਚ ਕਥਕ ਡਾਂਸਰ ਸਾਵਿਤ੍ਰੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੋਦ ਲਈ ਧੀ ਸ਼ੰਪਾ ਸੋਨਥਾਲੀਆ ਦਾ ਜਨਮ 1980 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫਰ ਅਤੇ ਡਾਂਸਰ ਵੀ ਬਣ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਝਲਕ ਦਿਖਲਾ ਜਾ ਦੇ 5 ਵੇਂ ਅਤੇ 7 ਵੇਂ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਜੇਤੂ ਵਜੋਂ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਅਦਾਕਾਰ ਗੁਰਮੀਤ ਚੌਧਰੀ ਅਤੇ ਆਸ਼ੀਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[4]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs nameddance - ↑ 2.0 2.1 2.2 ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedtoi - ↑ "Obituaries". Sruti (112). February 1994.
- ↑ Aastha Atray Banan (4 June 2011). "Goodbye Sheila, Munni and the deadly jhatkas". Tehelka Magazine. 8 (22). Archived from the original on 24 August 2011. Retrieved 25 July 2011.