ਘਟੋਤਕਚ ਗੁਫਾਵਾਂ
ਘਟੋਤਕਚ ਗੁਫਾਵਾਂ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Ghatotkach Caves) ਅਜੰਥਾ ਤੋਂ 18 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ, ਜਿੰਜਾਲਾ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਹਨ।[1] ਗੁਫਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਬੋਧੀ ਗੁਫਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਇੱਕ ਚੈਤਯ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋ ਵਿਹਾਰ ਹਨ। ਇਹ ਗੁਫਾਵਾਂ 6ਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਖੁਦਾਈ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਅਤੇ ਮਹਾਯਾਨ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸਨ।[1]
ਗੁਫਾਵਾਂ 'ਤੇ ਰਾਜਾ ਹਰੀਸ਼ੇਨ (ਸ਼ਾਸਨਕਾਲ 475 - 500 ਈਸਵੀ) ਦੇ ਅਧੀਨ ਵਾਕਟਕ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਵਰਾਹਦੇਵ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਹੈ। ਵਰਾਹਦੇਵ ਨੂੰ ਅਜੰਤਾ ਦੀਆਂ ਗੁਫਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਫਾ 16 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਜਾਵਟੀ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਲਈ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਬੋਧੀ ਧਰਮ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣੀ ਸ਼ਰਧਾ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦਾ ਹੈ: "ਪਵਿੱਤਰ ਕਾਨੂੰਨ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਇਕਲੌਤਾ ਸਾਥੀ ਮੰਨਦੇ ਹੋਏ, (ਉਹ) ਬੁੱਧ ਪ੍ਰਤੀ ਬਹੁਤ ਸਮਰਪਿਤ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਗੁਰੂ ਹੈ"।
ਘਟੋਟਕਚ ਗੁਫਾ ਵਿਖੇ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਬੁੱਧ, ਧੰਮ ਅਤੇ ਸੰਘ ਬਾਰੇ ਹੈ।[1] ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਵਰਾਹਦੇਵ ਮਾਣ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਹਿੰਦੂ ਵਿਰਾਸਤ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਵਿੱਚ ਦਾਨੀ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਇੱਕ ਲੰਬੀ ਵੰਸ਼ਾਵਲੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸੋਮ ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ, ਜਿਸਦੀਆਂ ਖੱਤਰੀ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪਤਨੀਆਂ ਵੀ ਸਨ।
ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਗੁਫਾਵਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਸਾਹਸੀ ਯਾਤਰੀਆਂ ਲਈ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਪਹੁੰਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ।[2]
.jpg){kind=spacer}