ਜਹਾਂਰਾ ਬੇਗਮ
| ਜਹਾਂਰਾ ਬੇਗਮ | |
|---|---|
| ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਸ਼ਹਿਜ਼ਾਦੀ ਪਾਦਸ਼ਾਹ ਬੇਗਮ
| |
| |
| ਘਰਾਣਾ | ਤਿਮੁਰਿਦ |
| ਪਿਤਾ | ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂ |
| ਮਾਂ | ਮੁਮਤਾਜ਼ ਮਹਲ |
| ਜਨਮ | 23 ਮਾਰਚ 1614[1] ਅਜਮੇਰ, ਰਾਜਸਥਾਨ, ਭਾਰਤ |
| ਮੌਤ | 16 ਸਤੰਬਰ 1681 (ਉਮਰ 67) ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ |
| ਦਫ਼ਨ | ਨਿਜ਼ਾਮੂਦੀਨ ਦਰਗਾਹ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ |
| ਧਰਮ | ਇਸਲਾਮ |
ਜਹਾਂਰਾ ਬੇਗਮ ਸਾਹਿਬ (23 ਮਾਰਚ 1614 – 16 ਸਤੰਬਰ 1681) ਇੱਕ ਮੁਗਲ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸਮਰਾਟ ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਮੁਮਤਾਜ਼ ਮਹਲ ਦੀ ਵੱਡੀ ਧੀ ਸੀ।[2] ਉਹ ਕ੍ਰਾਊਨ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਦਾਰਾ ਸ਼ਿਕੋਹ ਅਤੇ ਸਮਰਾਟ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਸੀ।
1631 ਵਿੱਚ ਮੁਮਤਾਜ਼ ਮਹਲ ਦੀ ਮੌਤ ਉਸਦੇ ਚੌਦ੍ਹਵੇਂ ਬੱਚੇ, ਗੌਹਰਾਰਾ ਬੇਗ਼ਮ, ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਣ ਸਮੇਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਹਾਂਰਾ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ (ਪਾਦਸ਼ਾਹ ਬੇਗਮ) ਸੀ, ਇਸ ਤੱਥ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕਿ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਪਤਨੀਆਂ ਸੀ।
ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ[ਸੋਧੋ]
ਜਹਾਂਰਾ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸਤੀ ਅਲ-ਨਿਸਾ ਖਾਨਮ, ਜਹਾਂਗੀਰ ਦੇ ਵਿਜੇਤਾ ਕਵੀ, ਤਾਲਿਬ ਅਮੁਲੀ, ਦੀ ਭੈਣ, ਨੂੰ ਸੌਂਪੀ ਗਈ ਸੀ। ਸਤੀ ਅਲ-ਨਿਸਾ ਖਾਨਮ ਨੂੰ ਕੁਰਾਨ ਅਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਗਿਆਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸ਼ਿਸ਼ਟਤਾ, ਹਾਊਸਕੀਪਿੰਗ ਅਤੇ ਦਵਾਈ ਦੇ ਗਿਆਨ ਲਈ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। [3]
ਸੂਫ਼ੀਵਾਦ[ਸੋਧੋ]
ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਦਾਰਾ ਸ਼ਿਕੋਹ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ, ਉਹ 1641 ਵਿੱਚ ਮੁਦਰਾ ਸ਼ਾਹ ਬਦਾਖਸ਼ੀ ਦਾ ਚੇਲਾ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਕਾਦਿਰਯਿਯਾ ਸੁਫੀ ਸਿਲਸਲੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਸੀ।ਜਹਾਂਰਾ ਬੇਗਮ ਨੇ ਸੂਫੀ ਰਸਤੇ 'ਤੇ ਅਜਿਹੀ ਤਰੱਕੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਮੁੱਲਾ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਕਾਦਿਰਯਿਯਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਦਾ ਨਾਂ ਰੱਖਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਸਿਲਸਲੇ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ।
ਸਾਹਿਤ[ਸੋਧੋ]
- Eraly, Abraham (2004). The Mughal Throne (paperback) (First ed.). London: Phoenix. pp. 555 pages. ISBN 978-0-7538-1758-2.
- Preston, Diana & Michael (2007). A Teardrop on the Cheek of Time (Hardback) (First ed.). London: Doubleday. pp. 354 pages. ISBN 978-0-385-60947-0.
- Lasky, Kathryn (2002). The Royal Diaries: Jahanara, Princess Of Princesses (Hardback) (First ed.). New York: Scholastic Corporation. pp. 186 pages. ISBN 978-0439223508.
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Lal, K.S. (1988). The Mughal harem. New Delhi: Aditya Prakashan. p. 90. ISBN 9788185179032.
- ↑ "Begum, Jahan Ara (1613-1683)". Web.archive.org. 2009-04-10. Archived from the original on April 10, 2009. Retrieved 2016-01-11.
- ↑ Nicoll, Fergus (2009). Shah Jahan. London: Haus Publishing. p. 88.