ਟੋਟੋ ਕੂਪਮੈਨ
Toto Koopman | |
---|---|
ਜਨਮ | Catharina Koopman 28 October 1908 |
ਮੌਤ | 27 August 1991 (aged 82) London, England |
ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ | Dutch |
ਪੇਸ਼ਾ | Model |
ਸਾਥੀ | Erica Brausen (1945–1991) |
ਕੈਥਰੀਨਾ "ਟੋਟੋ" ਕੂਪਮੈਨ (28 ਅਕਤੂਬਰ 1908 – 27 ਅਗਸਤ 1991) ਇੱਕ ਡੱਚ-ਜਾਵਾਨੀਸ ਮਾਡਲ ਸੀ, ਜੋ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਇਟਾਲੀਅਨ ਟਾਕਰੇ ਲਈ ਜਾਸੂਸ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਉਸਨੂੰ ਰੈਵੇਨਸਬਰੂਕ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਕਲਾ ਗੈਲਰੀ ਵਜੋਂ ਹੈਨੋਵਰ ਗੈਲਰੀ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।[1]
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਕੈਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]1908 ਵਿੱਚ ਜਾਵਾ ਵਿੱਚ ਜਨਮੀ ਕੂਪਮੈਨ ਡੱਚ ਅਤੇ ਜਾਵਾਨੀਸ ਮੂਲ ਦੀ ਡੱਚ ਘੋੜਸਵਾਰ ਅਫ਼ਸਰ ਜਾਨ ਜੋਰਜ ਕੂਪਮੈਨ ਅਤੇ ਕੈਥਰੀਨਾ ਜੋਹਾਨਾ ਵੈਸਟ੍ਰਿਕ ਦੀ ਧੀ ਸੀ।[1] ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਕੈਥਰੀਨਾ ਸੀ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਮਨਪਸੰਦ ਘੋੜੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਚਪਨ ਦਾ ਉਪਨਾਮ, ਟੋਟੋ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ।[2] ਉਸਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਭਰਾ ਓਡੀ ਕੋਪਮੈਨ (1902–1949) ਜਿਸਦਾ ਉਪਨਾਮ ਹੈਨਰੀ ਸੀ, ਇੱਕ ਸਫਲ ਟੈਨਿਸ ਖਿਡਾਰੀ ਬਣ ਗਿਆ। ਕੋਪਮੈਨ ਨੇ 1920 ਵਿੱਚ ਜਾਵਾ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਨੀਦਰਲੈਂਡਜ਼ ਦੇ ਬੋਰਡਿੰਗ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਚਲੀ ਗਈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ, ਫ੍ਰੈਂਚ, ਜਰਮਨ ਅਤੇ ਇਤਾਲਵੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਪੁੰਨਤਾ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ। ਇੰਗਲਿਸ਼ ਫਾਈਨਿੰਗ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਉਹ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਪੈਰਿਸ ਚਲੀ ਗਈ।[3]
ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਕੋਪਮੈਨ ਨੇ ਕੋਕੋ ਚੈੱਨਲ ਲਈ ਇੱਕ ਹਾਊਸ ਮਾਡਲ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਪਰ ਸਿਰਫ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਡਿਜ਼ਾਇਨਰ ਰੋਚਸ, ਮੈਨਬੋਚਰ ਅਤੇ ਮੈਡਲੇਨ ਵਿਓਨੱਟ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਵੋਗ ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਐਡਵਰਡ ਸਟੀਚੈਨ ਅਤੇ ਜਾਰਜ ਹੋਈਇੰਗਨ-ਹੁਏਨ ਵੱਲੋਂ ਲਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।[3][4]
ਕੂਪਮੈਨ ਨੇ ਫ਼ਿਲਮ ' ਦ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਾਈਫ ਆਫ ਡੌਨ ਜੁਆਨ' ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ, ਫਿਰ ਵੀ ਉਹ ਫ਼ਿਲਮ ਦੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਵਿੱਚ ਟੱਲੂਲਾਹ ਬੈਂਕਹੈੱਡ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਲਾਰਡ ਬੀਵਰਬਰੂਕ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਬੀਵਰਬਰੂਕ ਵਿਆਹਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਤੀਹ ਸਾਲ ਉਸਦਾ ਸੀਨੀਅਰ ਸੀ, ਉਸਦਾ ਅਤੇ ਕੋਪਮੈਨ ਦਾ 1934 ਵਿੱਚ ਆਪਸੀ ਚੱਕਰ ਚਲਿਆ, ਜੋ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤਕ ਚਲਿਆ। ਉਹ 1930 ਵਿਆਂ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪ ਭਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਕੇ ਖੁਸ਼ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਅਕਸਰ ਜਰਮਨੀ ਅਤੇ ਇਟਲੀ ਵਿੱਚ ਓਪੇਰਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀ ਸੀ।[2] ਜਦੋਂ ਬੀਵਰਬਰੂਕ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਕੂਪਮੈਨ ਦਾ ਉਸਦੇ ਬੇਟੇ ਮੈਕਸ ਆਈਟਕੇਨ ਨਾਲ ਵੀ ਸੰਬੰਧ 'ਚ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਕਹਾਣੀਆਂ ਭਰੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਡੇਲੀ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਅਤੇ ਲੰਡਨ ਈਵਿਨੰਗ ਸਟੈਂਡਰਡ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਕੋਪਮੈਨ ਨੂੰ ਲੰਡਨ ਦੇ ਉੱਚ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚੋ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ। ਕੂਪਮੈਨ ਅਤੇ ਛੋਟਾ ਐਟਕਨ ਚਾਰ ਸਾਲ ਇਕੱਠੇ ਰਹੇ ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਉਸ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਰਿਸ਼ਤਾ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਦਰਅਸਲ ਕੋਪਮੈਨ ਨੇ ਬੀਵਰਬਰੂਕ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਸਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਉਮਰ ਕੈਦ ਦੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਬਸ਼ਰਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਨਾ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ।
ਦੂਜਾ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ
[ਸੋਧੋ]ਕੋਪਮੈਨ ਨੇ ਇਟਲੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਲਈ 1939 ਵਿੱਚ ਲੰਡਨ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਥੇ ਉਸਨੇ ਮੁਸੋਲਿਨੀ ਵਿਰੋਧੀ ਧੀਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਨਾਲ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਜਦੋਂ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਆਰੰਭ ਹੋਇਆ, ਤਾਂ ਉਹ ਇਟਾਲੀਅਨ ਟਾਕਰੇ ਲਈ ਜਾਸੂਸੀ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸੰਪਰਕਾਂ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀਆਂ ਕੁਸ਼ਲਤਾਵਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸਨੇ ਬਲੈਕ ਸ਼ਰਟਸ ਦੀਆਂ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਘੁਸਪੈਠ ਕੀਤੀ ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਫੜ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਮਿਲਾਨ ਅਤੇ ਲਾਜ਼ੀਓ ਦੀਆਂ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਭੇਜਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਮੱਸਾ ਮਾਰਟਿਨਾ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਪਰ ਉਹ ਬਚ ਗਈ ਅਤੇ ਪੇਰੂਜੀਆ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਛੁਪ ਗਈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਵਿਰੋਧੀ ਸਮੂਹ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਗਿਆ, ਪਰ ਉਹ ਤੁਰੰਤ ਬਚ ਨਿਕਲੀ ਅਤੇ ਵੈਨਿਸ ਪਹੁੰਚ ਗਈ।[3] ਉਥੇ ਹੀ ਅਕਤੂਬਰ 1944 ਵਿੱਚ ਕੂਪਮੈਨ ਡੇਨੀਅਲ ਹੋਟਲ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਜਰਮਨ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਜਾਸੂਸੀ ਕਰਦਿਆਂ ਫੜੀ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਰਾਵੇਨਸਬਰੁਕ ਤਸ਼ੱਦਦ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਅਪ੍ਰੈਲ 1945 ਵਿੱਚ ਕੈਂਪ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਣ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਜ਼ੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਕੋਪਮੈਨ ਸਣੇ ਕਈ ਸੌ ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਸਵੀਡਨ ਵਿੱਚ ਰੈਡ ਕਰਾਸ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਲਈ ਰਿਹਾ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਸਾਬਕਾ ਬੁਆਏਫ੍ਰੈਂਡ, ਰੈਂਡੋਲਫ ਚਰਚਿਲ ਗੋਥਨਬਰਗ ਗਿਆ ਅਤੇ ਵਿਅੰਗਮਈ ਕੋਪਮੈਨ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਕਪੜੇ, ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਪਾਸਪੋਰਟ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਿੱਗ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ।
ਆਖ਼ਰੀ ਸਾਲ ਅਤੇ ਮੌਤ
[ਸੋਧੋ]1945 ਵਿੱਚ ਅਸਕੋਨਾ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤਯਾਬ ਹੁੰਦਿਆਂ, ਕੂਪਮੈਨ ਨੇ ਆਰਟ ਡੀਲਰ ਐਰਿਕਾ ਬ੍ਰਾਉਸਨ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ। ਦੋਵੇਂ ਪ੍ਰੇਮੀ ਬਣ ਗਏ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਤੱਕ ਇਕੱਠੇ ਰਹੇ। ਬ੍ਰਾਉਸਨ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਇੱਕ ਵਪਾਰਕ ਗੈਲਰੀ ਖੋਲ੍ਹਣ ਵਾਲੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੋਵੇਂ ਔਰਤਾਂ ਹਨੋਵਰ ਗੈਲਰੀ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਸਹੀ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਹਨੋਵਰ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਗੈਲਰੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਈ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਫ੍ਰਾਂਸਿਸ ਬੇਕਨ (ਕਲਾਕਾਰ) ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਕੈਰੀਅਰ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਕਾਰਨ। 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ ਕੋਪਮੈਨ ਨੇ ਲੰਦਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕਈ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਖੁਦਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ।[5] ਉਸਨੇ ਲੰਡਨ ਦੇ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੂੰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ।[6] 1959 ਵਿੱਚ ਕੂਪਮੈਨ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਉਸਨ ਨੇ ਟਾਪੂ 'ਤੇ ਕੁਝ ਜਾਇਦਾਦ ਖਰੀਦੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਛੇ ਵਿਲਾ ਬਣਾਇਆ। ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਬ੍ਰਾਉਸਨ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ 18 ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਅਗਸਤ 1991 ਵਿੱਚ ਕੂਪਮੈਨ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਣ ਤਕ ਇਕੱਠੇ ਰਹੇ।[7]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 Victor Laurentius, Koopman, Catharina, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland, 27 November 2017 (In Dutch)
- ↑ 2.0 2.1 Nisha Lilia Diu (1 September 2013). "Toto Koopman:model, muse, mistress - and spy". The Telegraph. Retrieved 15 October 2014.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 Kate Baker (9 March 2013). "Tinker, Tailor, Model, Spy". The Daily Beast. Retrieved 18 November 2014.
- ↑ William Meyers (2 July 2011). "Revering Icons and Youthful Times". The Wall Street Journal. Retrieved 21 November 2014.
- ↑ Lorna Koski (28 August 2013). "Model Turned Spy Toto Koopman's Story Rediscovered in New Tome". Women's Wear Daily. Retrieved 15 October 2014.
- ↑ "The Institute of Archaeology Library 1937-1986: Collections, Communities and Networks", Katie Meheux, Archaeology International, No. 18 (2015), pp. 67-83.
- ↑ Robin Muir (24 September 2010). "Vogue's earliest celebrity models". FT Magazine. Retrieved 24 November 2014.
ਹੋਰ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ
[ਸੋਧੋ]- Jean-Noël Liaut: The Many Lives of Miss K, Rizzoli Ex Libris, New York 2013, ISBN 978-0-8478-4129-5