ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਦਾਸਕਾਠੀਆ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਦਸਕਾਠੀਆ

ਦਸਕਾਠੀਆ ਇੱਕ ਰਵਾਇਤੀ ਓਡੀਆ ਲੋਕ ਕਲਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਲਾ ਹੈ ਜੋ ਓਡੀਸ਼ਾ ਰਾਜ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਥਾਨਕ ਜਾਂ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ਤੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਇਹ ਓਡੀਆ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ, ਕਲਾਕਾਰ ਸੰਗੀਤ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਲੱਕੜ ਦੇ ਸਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਜੋੜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਦੋ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਜੋ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਗਹਾਨਾ/ਗਾਇਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਲਾਕਾਰ ਉਸ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਾਲੀਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਗਾਉਣ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਗਾਇਕਰਤਨ ਬੈਦਿਆਨਾਥ ਸ਼ਰਮਾ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਲਾਕਾਰ ਹੈ।[1] ਦਸਕਾਠੀਆ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਸੰਗੀਤ ਰਵਾਇਤੀ ਓਡੀਸੀ ਸੰਗੀਤ ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹੈ।

ਉਤਪਤੀ

[ਸੋਧੋ]

'ਦਾਸ' ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਭਗਤ ਅਤੇ 'ਕਾਠੀਆ' ਇੱਕ ਸਾਜ਼ ਹੈ ਜੋ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਦਸਕਾਠੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕਲਾਕਾਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਭਗਤ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਗਾਉਣ ਦੇ ਰੁਟੀਨ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਮੂਲ

[ਸੋਧੋ]

ਇਹ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦਸਕਾਠੀਆ ਓਡੀਸ਼ਾ ਦੇ ਗੰਜਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਖੰਡਾਰਾ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।[2]

ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ

[ਸੋਧੋ]

  ਦਸਕਾਠੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਬਾਰੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੇਵਤਿਆਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੱਸਦੇ ਹਨ। ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਕਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਪਿਆਰ, ਰੋਮਾਂਸ, ਭੱਜਣ, ਧੋਖਾਧੜੀ ਅਤੇ ਵਿਆਹ 'ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਹਿਲੂ ਵਿਅੰਗ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸੰਦੇਸ਼ ਹੈ, ਕਲਾਕਾਰ ਗਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਲੱਕੜ ਦੇ ਟੁਕੜਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਜੋੜੀ ਨਾਲ ਬਣਿਆ ਇੱਕ ਤਾਲਵਾਦਕ ਸਾਜ਼ ਕਾਠੀਆ ਵਜਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਈ ਜਨਤਕ ਸੇਵਾ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਦਸਕਾਠੀਆ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ

[ਸੋਧੋ]

ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੇ ਹੋਰ ਸਾਧਨਾਂ ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਦਸਕਾਠੀਆ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਗੁਆ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਗੈਰ ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਨਾਲ ਕਲਾ ਦੇ ਰੂਪ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਦੇ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।[3]

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. "Citation of Baidyanath Sharma". Sangeet Natak Akademi. Retrieved 2020-07-20.
  2. "The last dance: Dasakathia's fight for survival in Odisha". ThePrint. 2022-05-03. Retrieved 2022-06-06.
  3. Patnaik, Sunil (2010-10-15). "Folk artistes get new lease of life". Telegraph India. Retrieved 2020-07-20.