ਦਿੱਲੀ ਬੁੱਕ

ਦਿੱਲੀ ਬੁੱਕ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Delhi Book) ਜਾਂ ਦਿੱਲੀ ਬੁੱਕ ਜਿਸਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਹੈ ਰਿਮਿਨਿਸੈਂਸ ਆਫ਼ ਇੰਪੀਰੀਅਲ ਦਿੱਲੀ, ਕੰਪਨੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਸਰ ਥਾਮਸ ਮੈਟਕਾਫ਼ ਨੇ 1844 ਵਿੱਚ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ 120 ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਗਲ ਚਿੱਤਰਕਾਰ, ਮਜ਼ਹਰ ਅਲੀ ਖਾਨ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।^[1] ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਲੰਡਨ ਦੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਨੇ ਖਰੀਦੀ ਸੀ।^[2]

ਇਤਿਹਾਸ

ਇਸਨੂੰ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਬਹਾਦਰ ਸ਼ਾਹ ਜ਼ਫਰ ਦੇ ਸ਼ਾਹੀ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਗਵਰਨਰ-ਜਨਰਲ ਦੇ ਏਜੰਟ ਸਰ ਥਾਮਸ ਮੈਟਕਾਫ਼ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੁਗਲ ਚਿੱਤਰਕਾਰ, ਮਜ਼ਹਰ ਅਲੀ ਖਾਨ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਗਏ ਇਹ ਪੇਂਟਿੰਗ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਆਖਰੀ ਮੁਗਲ ਦੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਵਾਲੀ ਕਿਤਾਬ ਮੈਟਕਾਫ਼ ਦੀ ਧੀ, ਐਮਿਲੀ ਲਈ ਇੰਗਲੈਂਡ ਭੇਜੀ ਗਈ ਸੀ।

ਕਿਤਾਬ

ਦਿੱਲੀ ਬੁੱਕ ਇੱਕ ਐਲਬਮ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 89 ਫੋਲੀਓ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਗਭਗ 130 ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਹਨ। ਇਹ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਮੁਗਲ ਅਤੇ ਮੁਗਲ-ਪੂਰਵ ਸਮਾਰਕਾਂ, ਮੂਲ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਮਕਾਲੀ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਮੈਟਕਾਫ਼ ਨੇ ਲਗਭਗ ਸਾਰੀਆਂ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਵਰਣਨ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਇਹ ਐਲਬਮ ਆਪਣੀ ਧੀ ਐਮਿਲੀ ਲਈ ਤੋਹਫ਼ੇ ਵਜੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ 1844 ਵਿੱਚ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ।^[2] ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਰੋਹ ਦੌਰਾਨ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਘੇਰੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਨ। ਵਿਦਰੋਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਢਾਹ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ, ਭੰਨਤੋੜ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਾਂ ਅਣਗਹਿਲੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਈਆਂ।

1843 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਮੈਟਕਾਫ਼ ਹਾਊਸ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦ੍ਰਿਸ਼, ਜਿੱਥੇ ਹੁਣ ਲੇਜ਼ਰ ਸਾਇੰਸ ਐਂਡ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਸੈਂਟਰ ( DRDO ) ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਸੇਂਟ ਜੇਮਜ਼ ਚਰਚ, ਦਿੱਲੀ
1843 ਵਿੱਚ ਈਦ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਬਹਾਦਰ ਸ਼ਾਹ ਜ਼ਫਰ ਦੂਜੇ ਦੇ ਜਲੂਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ 12 ਤਹਿਆਂ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਪੈਨੋਰਾਮਾ।
ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸੇਂਟ ਜੇਮਜ਼ ਚਰਚ ਵਿਖੇ ਕਰਨਲ ਜੇਮਜ਼ ਸਕਿਨਰ ਸੀਬੀ ਦੇ ਮਕਬਰੇ ਦਾ ਵੇਰਵਾ, ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗਵਰਨਰ-ਜਨਰਲ ਦੇ ਏਜੰਟ ਵਜੋਂ ਮੈਟਕਾਫ਼ ਦੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿੱਚ ਸਟਾਈਲ ਅਤੇ ਸਿਰਲੇਖ (ਸੱਜਾ ਪੰਨਾ)
22 ਮਾਰਚ 1835 ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗਵਰਨਰ-ਜਨਰਲ ਦੇ ਏਜੰਟ ਵਿਲੀਅਮ ਫਰੇਜ਼ਰ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਦਾ ਵੇਰਵਾ।
ਇੱਕ ਸ਼ਾਹੀ ਜਲੂਸ ਅਤੇ ਸਕਿਨਰ ਦੀ ਘੋੜਸਵਾਰ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਦੀ ਇੱਕ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼।