ਪਰਮਵੀਰ ਚੱਕਰ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ

ਪਰਮਵੀਰ ਚੱਕਰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਮਿਲਟਰੀ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਹੈ। ਇਸ ਸਨਮਾਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 26 ਜਨਵਰੀ 1950 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ 15 ਅਗਸਤ 1947 ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਕੁਲ 21 ਸਨਮਾਨ 'ਚ 14 ਮਰਨਉਪਰੰਤ ਮਿਲੇ ਹਨ।ਇਸ ਸਨਮਾਨ ਨੂੰ ਮਿਲਟਰੀ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਫੋਜਾਂ 'ਚ ਦਿਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਦੁਜਾ ਵੱਡਾ ਸਨਮਾਨ ਹੈ। ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਮਿਲਦਾ ਸਨਮਾਨ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਕਰੋਸ ਦਾ ਬਦਲ ਹੈ। ਇਸ ਸਨਮਾਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਤਾ ਜਾਂ ਮਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦੀ ਵਿਧਵਾ ਨੂੰ ਨਾਲ ਨਗਦ ਰਾਸ਼ੀ ਜੋ ਕਿ 1500 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਵੀ ਦਿਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਡਿਜ਼ਾਇਨ[ਸੋਧੋ]

ਇਸ ਸਨਮਾਨ ਦਾ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਸਵਿਤਰੀ ਖਾਨੋਲਕਰ ਨੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਅਫਸਰ ਸ੍ਰੀ ਵਿਕਰਮ ਖਾਨੋਲਕਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਹ ਸਨਮਾਨ ਗੋਲ ਅਕਾਰ ਦਾ ਜਿਸ ਦਾ ਵਿਆਸ 1.375 ਇੰਚ ਜਾਂ 3.49 ਸਮ ਦਾ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੇਸ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਲ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਹੈ ਜੋ ਵੇਦਿਕ ਕਾਲ ਸਮੇਂ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਸੂਚਕ ਸੀ। ਸ਼ਬਦ ਪਰਮਵੀਰ ਚੱਕਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ 'ਚ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਾਮਨੀ ਰੰਗ ਦਾ ਰਿਬਨ 32 mm ਜਾਂ 1.3 ਇੰਚ ਲੰਮਾ ਨਾਲ ਇਸ ਨੂੰ ਲਟਕਾਇਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਤਾ[ਸੋਧੋ]

ਨੰ: ਨਾਮ ਰੈਜਮੈਂਟ ਮਿਤੀ ਥਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼
IC-521 ਮੇਜ਼ਰ ਸੋਮ ਨਾਥ ਸਰਮਾ ਚੋਥੀ ਬਟਾਲੀਅਨ ਕਮਾਉਨ ਰੈਜਮੈਂਟ 3 ਨਵੰਬਰ, 1947 ਬੈਡਗਮ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਮਰਨਉਪਰੰਤ
IC-22356 ਲਾਸ ਨਾਇਖ ਕਰਮ ਸਿੰਘ ਪਹਿਲੀ ਸਿੱਖ ਰੈਜਮੈਂਟ 13 ਅਕਤੂਬਰ, 1948 ਤਿਥਵਾਲ, ਕਸ਼ਮੀਰ
SS-14246 ਸੈਕਿੰਗ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਰਾਮਾ ਰਘੋਬਾ ਰਾਣਾ ਭਾਰਤੀ ਇੰਜਨੀਅਰਿਗ ਕਾਰਪਸ 8 ਅਪਰੈਲ, 1948 ਨੋਸਿਹਰਾ ਕਸ਼ਮੀਰ
27373 ਨਾਇਕ ਜਾਦੂ ਨਾਥ ਸਿੰਘ ਪਹਿਲੀ ਰਾਜਪੂਟ ਰੈਜਮੈਂਟ ਫਰਵਰੀ 1948 ਨੋਸਿਹਰਾ ਕਸ਼ਮੀਰ ਮਰਨਉਪਰੰਤ
2831592 ਕੰਪਨੀ ਹਵਲਦਾਰ ਮੇਜਰ ਪੀਰੂ ਸਿੰਘ ਸੇਖਾਵਤ ਛੇਵੀਂ ਰਾਜਪੁਤਾਨਾ ਰਾਈਫਲ ਬਟਾਲੀਅਨ 17 ਜੁਲਾਈ 1948 -18 ਜੁਲਾਈ 1948 ਟਿਥਵਾਲ ਕਸ਼ਮੀਰ ਮਰਨਉਪਰੰਤ
IC-8947 ਕੈਪਟਨ ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਸਲਰੀਆ ਤੀਜੀ ਬਟਾਲੀਅਨ, ਪਹਿਲੀ ਗੋਰਖਾ ਰਾਈਫਲ 5 ਦਸੰਬਰ,1961 ਲੁਬੁੰਬਸ਼ੀ ਕੋਗੋ ਮਰਨਉਪਰੰਤ
IC-7990 ਮੇਜਰ ਧੰਨ ਸਿੰਘ ਥਾਪਾ ਅੱਠਵੀ ਗੋਰਖਾ ਰਾਈਫਲਜ਼ 20 ਅਕਤੂਬਰ,1962 ਲਦਾਖ, ਭਾਰਤ
JC-4547 ਸੁਬੇਦਾਰ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪਹਿਲੀ ਸਿੱਖ ਰੈਜਮੈਂਟ ਬਟਾਲੀਅਨ 23 ਅਕਤੂਬਰ,1962 ਟੋਗਪੈਨ ਲਾ ਭਾਰਤ ਮਰਨਉਪਰੰਤ
IC-7990 ਮੇਜਰ ਸ਼ੈਤਾਨ ਸਿੰਘ ਕੁਮਾਉਨ ਰੈਜਮੈਂਟ ਤੇਰਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ 18 ਨਵੰਬਰ,1962 ਰੈਜ਼ੰਗ ਲਾ ਮਰਨਉਪਰੰਤ
2639885 ਕੰਪਨੀ ਕੁਆਟਰ ਮਾਸਟਰ ਹਵਲਦਾਰ ਅਬਦੁਲ ਹਮੀਦ ਚੋਥੀ ਬਟਾਲੀਅਨ ਗਰਨੇਡਜ਼ 10 ਸਤੰਬਰ,1965 ਖੇਮ ਕਰਨ ਸੈਕਟਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਮਰਨਉਪਰੰਤ
IC-5565 ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਅਰਦੇਸ਼ਿਰ ਬੁਰਜ਼ੋਰਜੀ ਤਾਰਾਪੋਰੇ ਸਤਾਰਵੀ ਪੂਨਾ ਘੋੜਸਵਾਰ 15 ਅਕਤੂਬਰ,1965 ਫਿਲੋਰਅ ਸਿਆਲਕੋਟ ਸੈਕਟਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਮਰਨਉਪਰੰਤ
4239746 ਲਾਂਸ ਨਾਈਕ ਅਲਵਰਟ ਇੱਕਾ ਚੋਥਵੀਂ ਬਰੀਗੇਡ ਆਫ ਗਾਰਡਗ਼ ਬਟਾਲੀਅਨ 3 ਦਸੰਬਰ,1971 ਗੰਗਾਸਾਗਰ ਅਗਰਤਲਾ ਸੈਕਟਰ ਮਰਨਉਪਰੰਤ
10877 F(P) ਫਲਾਈਇੰਗ ਅਫਸਰ ਨਿਰਮਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸੈਖੋਂ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਫੋਜ਼ ਨੰ 18 ਸਕੁਅਡਰਨ 14 ਦਸੰਬਰ,1971 ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਕਸ਼ਮੀਰ ਮਰਨਉਪਰੰਤ
IC-25067 ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਅਰੂਨ ਖੇਤਰਪਾਲ ਸਤਾਰਵੀਂ ਪੂਨਾ ਘੋੜਸਵਾਰ 16 ਦਸੰਬਰ, 1971 ਜਰਪਲ ਸ਼ਕਰਗੜ੍ਹ ਸੈਕਟਰ ਮਰਨਉਪਰੰਤ
IC-14608 ਮੇਜਰ ਹੋਸ਼ਿਆਰ ਸਿੰਘ ਤੀਜਾ ਬਟਾਲੀਅਨ ਗਰਨੇਡੀਅਰਜ਼ 17 ਦਸੰਬਰ,1971 ਬਸੰਤਰ ਦਰਿਆ
JC-155825 ਨਾਇਬ ਸੁਬੇਦਾਰ ਬਾਨਾ ਸਿੰਘ ਅੱਠਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਲਾਈਟ ਇਨਫੇਨਟਰੀ 23 ਜੂਨ,1987 ਸਾਈਚਨ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ
IC-32907 ਮੇਜਰ ਰਾਮਾਸਵਾਮੀ ਪ੍ਰਮੇਸ਼ਵਰਨ ਅੱਠਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ ਮੇਹਰ ਰੈਜਮੈਂਟ 25 ਨਵੰਬਰ,1987 ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ ਮਰਨਉਪਰੰਤ
IC-56959 ਕੈਪਟਨ ਮਨੋਜ ਕੁਮਾਰ ਪਾਂਡੇ ਪਹਿਲੀ ਬਟਾਲੀਅਨ ਗਿਆਰਵੀ ਗੋਰਖਾ ਰਾਈਫਲਜ਼ 3 ਜੁਲਾਈ,1999 ਬਟਾਲਿਕ ਸੈਕਟਰ ਕਾਰਗਿਲ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਮਰਨਉਪਰੰਤ
2690572 ਗਰਨੇਡੀਅਰ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ ਅਠਾਰਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ ਗਰਨੇਡੀਅਰ 4 ਜੁਲਾਈ,1999 ਟਾਈਗਰ ਹਿਲ ਕਾਰਗਿਲ
13760533 ਰਾਈਫਲ ਮੈਨ ਸੰਜੇ ਕੁਮਾਰ ਤੇਰਵੀ ਬਟਾਲੀਅਨ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਰਾਈਫਲਜ਼ 5 ਜੁਲਾਈ,1999 ਕਾਰਗਿਲ
IC-57556 ਕੈਪਟਨ ਵਿਕਰਮ ਬਤਰਾ ਤੇਰਵੀ ਬਟਾਲੀਅਨ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਰਾਈਫਲਜ਼ 6 ਜੁਲਾਈ,1999 5140,ਅਤੇ 4875 ਪਉਟ ਕਾਰਗਿਲ ਮਰਨਉਪਰੰਤ

ਰੈਜਮੈਂਟ[ਸੋਧੋ]

Members of the Indian Army at the India Gate war memorial in Delhi.

ਕੁੱਲ 21 ਸਨਮਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆ 'ਚ 20 ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਅਤੇ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ। ਗਰਨੇਡਗ਼ ਰੈਜਮੈਂਟ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਨਮਾਨ ਜੋ ਕਿ 3 ਸਨਮਾਨ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਜੰਗ 1965 ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 1965 ਜੰਗ ਅਤੇ ਕਾਰਗਿਲ ਜੰਗ ਨੂੰ ਇੱਕ ਇੱਕ ਸਨਮਾਨ ਮਿਲਿਆ। ਗੋਰਖਾ ਰਾਈਫਲ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਸਨਮਾਨ ਮਿਲੇ ਹਨ।