ਪਾਵੁਰੱਲਾਕੋਂਡਾ

ਪਾਵੁਰੱਲਾਕੋਂਡਾ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Pavurallakonda) ਜਾਂ ਪਾਵੁਰਲਾਬੋਡੂ ਇੱਕ ਪਹਾੜੀ ਹੈ ਜੋ ਨਰਸਿਮਹਾਸਵਾਮੀ ਕੋਂਡਾ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਭੀਮੁਨੀਪਟਨਮ ਦੇ ਨੇੜੇ, ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 25 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।

ਪਾਵੁਰਲਕੋਂਡਾ ਇੱਕ ਖੰਡਰ ਪਹਾੜੀ ਉੱਤੇ ਬਣਿਆ ਬੋਧੀ ਮੱਠ ਕੰਪਲੈਕਸ ਹੈ ਜੋ ਤੀਜੀ ਸਦੀ ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਸਦੀ ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੱਕ ਕਿਤੇ ਵੀ ਮਨੁੱਖੀ ਨਿਵਾਸ ਦਾ ਗਵਾਹ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਉੱਤਰੀ ਤੱਟਵਰਤੀ ਆਂਧਰਾ ਖੇਤਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਬੋਧੀ ਮੱਠਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਸ ਪਹਾੜੀ ਦੀ ਚੋਟੀ 'ਤੇ ਹੀਨਯਾਨ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਸਥਾਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਖੁਦਾਈ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਮਿਲੇ ਹਨ।^[1] ਖੰਡਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਬ੍ਰਹਮੀ ਲੇਬਲ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ, ਵਿਹਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਨੀਂਹਾਂ, ਗੋਲਾਕਾਰ ਚੈਤਯ, ਪੂਜਾ ਸਟੂਪ ਅਤੇ ਹਾਲ ਹਨ। ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਅਤੇ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਸਿੱਕੇ, ਪਾਲਿਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਭਾਂਡੇ,^[2] ਮਣਕੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਾਈਟ ਤੋਂ ਬਰਾਮਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।^[3] ਮੀਂਹ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪਹਾੜੀ ਉੱਤੇ ਲਗਭਗ ਸੋਲਾਂ ਪੱਥਰਾਂ ਨਾਲ ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਟੋਏ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਪਾਵੁਰਲਕੋਂਡਾ ਵਿਖੇ ਖੁਦਾਈ ਅਤੇ ਬਹਾਲੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ।

ਗੋਸਥਾਨੀ ਨਦੀ ਇਸ ਸਥਾਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਵਗਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਦੋ ਬੋਧੀ ਸਥਾਨਾਂ, ਬਾਵੀਕੋਂਡਾ ਅਤੇ ਥੋਟਲਕੋਂਡਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ।^[4]

ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੁਆਰਾ ਬਾਵੀਕੋਂਡਾ, ਥੋਟਲਕੋਂਡਾ, ਪਾਵੁਰਲਕੋਂਡਾ ਅਤੇ ਬੋਜਨਾਕੋਂਡਾ ਨੂੰ ਵਿਰਾਸਤੀ ਸਥਾਨਾਂ ਵਜੋਂ ਮਨੋਨੀਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਟਰੱਸਟ ਫਾਰ ਆਰਟਸ ਐਂਡ ਕਲਚਰਲ ਹੈਰੀਟੇਜ (INTACH) ਨੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬੋਧੀ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਬਿਹਤਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ।^[5]^[6]

ਨਾਮ ਦੀ ਉਤਪਤੀ

ਪਾਵੁਰਲਕੋਂਡਾ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ 'ਕਬੂਤਰਾਂ ਦੀ ਪਹਾੜੀ' (ਤੇਲਗੂ ਵਿੱਚ ਪਾਵੁਰਲੂ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਬੂਤਰ, ਅਤੇ ਕੋਂਡਾ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਪਹਾੜੀ)। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕੁਝ ਅਧਿਐਨਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸਨੂੰ ਪਹਾੜੀ 'ਤੇ ਚਿੱਟੇ ਪੱਥਰਾਂ ( ਪਾਵਰਾਲੂ ਦਾ ਅਰਥ ਸਥਾਨਕ ਤੌਰ 'ਤੇ "ਚਿੱਟੇ ਪੱਥਰ" ਹੈ) ਦੇ ਕਾਰਨ ਪਾਵਰਾਲਕੋਂਡਾ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।