ਪੋਪ ਰਾਜ
ਪੋਪ ਰਾਜ Italian: Stato Pontificio | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
756–1870 | |||||||||||
ਸਥਿਤੀ | ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਰਾਜ | ||||||||||
ਰਾਜਧਾਨੀ | ਰੋਮ | ||||||||||
ਆਮ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ | ਲਾਤੀਨੀ, ਇਟਾਲਵੀ | ||||||||||
ਧਰਮ | ਰੋਮਨ ਕੈਥੋਲਿਕ ਧਰਮ | ||||||||||
ਸਰਕਾਰ | ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ | ||||||||||
ਪੋਪ | |||||||||||
ਵਿਧਾਨਪਾਲਿਕਾ | ਪੋਪ ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਸੰਸਦ | ||||||||||
ਇਤਿਹਾਸ | |||||||||||
• ਪੇਪਿਨ ਦਾ ਦਾਨ | 756 756 | ||||||||||
• ਇਟਲੀ ਦਾ ਏਕੀਕਰਨ | 1860 | ||||||||||
• ਰੋਮ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ | 20 ਸਤੰਬਰ1870 1870 | ||||||||||
ਮੁਦਰਾ | रोमन स्कूडो पेपल लीरा | ||||||||||
| |||||||||||
ਅੱਜ ਹਿੱਸਾ ਹੈ | ਫਰਮਾ:Country data इटली ਫਰਮਾ:Country data वेटिकन सिटी |
ਪੋਪ ਰਾਜ (ਇਤਾਲਵੀ: Stato Pontificio, ਲਾਤੀਨੀ: Status Pontificius) ਇਤਾਲਵੀ ਪ੍ਰਾਇਦੀਪ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਰਾਜ ਸੀ, ਜੋ 756 ਤੋਂ 1870 ਤੱਕ ਪੋਪ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਸ਼ਾਸਨ ਅਧੀਨ ਮੌਜੂਦ ਸੀ। ਇਹ ਰਾਜ ਮੱਧਯੁਗੀ ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਪੁਨਰਜਾਗਰਣ ਦੌਰਾਨ ਇਟਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।
ਉਤਪਤੀ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਵਿਕਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਪੋਪ ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 8ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਫ੍ਰੈਂਕਸ ਦੇ ਰਾਜਾ ਪੇਪਿਨ ਦ ਸ਼ਾਰਟ ਨੇ 756 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਪੋਪ ਸਟੀਫਨ II ਨੂੰ ਕੁਝ ਇਲਾਕਾ ਦਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਰੋਮ ਦੇ ਬਿਸ਼ਪ (ਪੋਪ) ਕੋਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕੁਝ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਸਨ, ਪਰ ਇਸ ਤੋਹਫ਼ੇ ਨੇ ਪੋਪ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਸ਼ਾਸਕ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਪੋਪਾਂ ਨੇ ਬਿਜ਼ੰਤੀਨੀ ਸਮਰਾਟਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ।[1]
ਪੁਨਰਜਾਗਰਣ
[ਸੋਧੋ]ਪੁਨਰਜਾਗਰਣ (14ਵੀਂ ਤੋਂ 17ਵੀਂ ਸਦੀ) ਦੌਰਾਨ, ਪੋਪ ਰਾਜਾਂ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਹੋਇਆ, ਅਤੇ ਪੋਪ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਮੁਖੀ ਬਣ ਗਿਆ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸ਼ਾਸਕ ਵੀ ਬਣ ਗਿਆ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਪੋਪ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ VI ਅਤੇ ਪੋਪ ਜੂਲੀਅਸ II ਨੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫੌਜੀ ਅਤੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਫਲਤਾਵਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ।
ਇਟਲੀ ਦਾ ਏਕੀਕਰਨ ਅਤੇ ਪੋਪ ਰਾਜਾਂ ਦਾ ਪਤਨ
[ਸੋਧੋ]19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਇਟਲੀ ਦੇ ਏਕੀਕਰਨ (1859–1870) ਦੌਰਾਨ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪੋਪ ਰਾਜ ਇਟਲੀ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਰਲ ਗਏ। 1870 ਵਿੱਚ ਰੋਮ ਨੂੰ ਵੀ ਇਤਾਲਵੀ ਫੌਜ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੋਪ ਰਾਜਾਂ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪੋਪ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ "ਵੈਟੀਕਨ ਦਾ ਕੈਦੀ" ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ 1929 ਵਿੱਚ ਲੈਟਰਨ ਸੰਧੀ ਦੇ ਤਹਿਤ ਵੈਟੀਕਨ ਸਿਟੀ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਰਾਜ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋ ਗਿਆ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Papal States". sites.ohio.edu. Retrieved 2025-01-31.