ਪੰਡਿਤ ਪੁੱਤਰਾਜ ਗਵਈ
Pandit Puttaraj Gawayigalu | |
|---|---|
 | |
| ਜਾਣਕਾਰੀ | |
| ਜਨਮ ਦਾ ਨਾਮ | Puttayya |
| ਉਰਫ਼ | Ubhaya Gayana Visharada, Ganayogi, Shivayogi, Kavishiromani, and Thribhasha KaviRathna |
| ਜਨਮ | 3 ਮਾਰਚ 1914 Devagiri, Karnataka |
| ਮੂਲ | Devagiri, Hanagal, Karnataka |
| ਮੌਤ | 17 ਸਤੰਬਰ 2010 (ਉਮਰ 96) Gadag, Karnataka, |
| ਵੰਨਗੀ(ਆਂ) | Hindustani classical music, Carnatic music etc. |
| ਕਿੱਤਾ | singer, instrumentalist |
| ਸਾਲ ਸਰਗਰਮ | 1933–2010 |
| ਵੈਂਬਸਾਈਟ | PuttarajGavaiji.com |
ਪੰਡਿਤ ਪੁੱਤਰਾਜ ਗਵਾਈਗਲੂ (ਜਨਮ 3 ਮਾਰਚ 1914 - ਦੇਹਾਂਤ 17 ਸਤੰਬਰ 2010) ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ, ਇੱਕ ਵਿਦਵਾਨ, ਇੱਕ ਸੰਗੀਤ ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਮਾਜਿਕ ਸੇਵਕ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਕੰਨਡ਼, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ 80 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਸਨ। ਉਹ ਗਵਾਲੀਅਰ ਘਰਾਣੇ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਸੀ ਅਤੇ ਵੀਨਾ, ਤਬਲਾ, ਮ੍ਰਿਦੰਗਮ, ਵਾਇਲਿਨ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਾਜ਼ ਵਜਾਉਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਭਗਤੀ ਸੰਗੀਤ (ਭਜਨ ਵਚਨ) ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ।[1]ਉਹ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਅਤੇ ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗਾਇਕ ਸਨ। ਉਹ ਭਾਰਤ ਦਾ ਤੀਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਦੇ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 2010 ਵਿੱਚ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[2]
ਮੁਢਲਾ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਧਾਰਵਾੜ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਹਾਵੇਰੀ ਤਾਲੁਕ ਦੇ ਦੇਵਗਿਰੀ (ਹੁਣ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਹਾਵੇਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੈ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਰੀਬ ਕੰਨਡ਼ ਵੀਰਸ਼ੈਵ ਜੰਗਮ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ । ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਰੇਵਿਆ ਵੈਂਕਟਪੁਰਮਥ ਅਤੇ ਸਿੱਦਮਾ ਸਨ।[3] ਉਹਨਾਂ ਨੇ 6 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਨਜ਼ਰ ਗੁਆ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।[4] ਜਦੋਂ ਉਹ 10 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਸੁਰਗਵਾਸ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮਾਮਾ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰਈਆ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣੀ ਛਤਰ ਛਾਇਆ 'ਚ ਰਖਿਆ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਕੀਤਾ।
ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ
[ਸੋਧੋ]ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਉਹ ਆਪਣੇ ਚਾਚੇ ਦਾ ਹਾਰਮੋਨੀਅਮ ਵਜਾ ਰਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਾਚੇ ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਗਵਈ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਣਯੋਗੀ ਪੰਚਕਸ਼ਰਾ ਗਵਈ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਏ ਗਏ ਵੀਰੇਸ਼ਵਰ ਪੁਨਿਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਏ। ਪੰਚਕਸ਼ਰਾ ਗਵਈ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਮੁੰਦਰੀਗੀ ਰਾਘਵੇਂਦਰਚਰ (ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਰੰਪਰਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ) ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਹਾਰਮੋਨੀਅਮ, ਤਬਲਾ, ਵਾਇਲਿਨ ਅਤੇ 10 ਹੋਰ ਸੰਗੀਤ ਯੰਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਥੀਏਟਰ
[ਸੋਧੋ]ਪੁੱਤਰਾਜ ਗਵਈ ਨੇ ਇੱਕ ਥੀਏਟਰ ਕੰਪਨੀ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜੋ ਨਾ ਸਿਰਫ ਅਪਾਹਜਾਂ ਨੂੰ ਮੁਫਤ ਭੋਜਨ, ਪਨਾਹ, ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਫੰਡ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੀ ਸੀ ਬਲਕਿ ਥੀਏਟਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, "ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਕੁਮਾਰੇਸ਼ਵਰ ਕ੍ਰੁਪਾ ਪੋਸ਼ੀਤਾ ਨਾਟਯ ਕੰਪਨੀ" ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੇ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਟਕ 'ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼ਿਵਯੋਗੀ ਸਿਧਾਰਮਾ' ਨੇ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਇਆ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਈ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਹੋਰ ਸਫਲ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨਜ਼ ਆਈਆਂ।[5]
ਸਾਹਿਤ
[ਸੋਧੋ]ਪੁੱਤਰਾਜ ਗਵਈ ਨੇ ਅਧਿਆਤਮ, ਧਰਮ, ਇਤਿਹਾਸ ਬਾਰੇ 80 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ 12ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਗਤੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਕਈ 'ਸ਼ਾਰਨਾਂ' ਦੀਆਂ ਜੀਵਨੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੰਨਡ਼, ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਗਵਦ ਗੀਤਾ ਨੂੰ ਬ੍ਰੇਲ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਲਿਖਿਆ।
ਸਮਾਜ ਸੇਵਾ
[ਸੋਧੋ]ਪੁੱਤਰਾਜਾ ਗਵਈ ਵੀਰੇਸ਼ਵਰ ਪੁਨਿਆਸ਼ਰਮ ਦੇ ਮੋਢੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ, ਜੋ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤ ਸਕੂਲ ਹੈ ਜੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਯੋਗ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਅਪਾਹਜ ਲੋਕਾਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਾਰੀਆਂ ਜਾਤੀਆਂ, ਧਰਮਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਵਰਗਾਂ ਦੇ ਨੇਤਰਹੀਣਾਂ ਨੂੰ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੀ ਪੰਚਕਸ਼ਰਾ ਗਵਈ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1944 ਤੋਂ ਪੰਡਿਤ ਪੁੱਤਰਾਜ ਕਵੀ ਗਵਈ ਪੰਡਿਤ ਵੀਰੇਸ਼ਵਰ ਪੁਨਿਆਸ਼ਰਮ ਦੇ ਮੁਖਿਆ ਰਹੇ ਸਨ। ਪੰਚਕਸ਼ਰਾ ਗਵਈ ਨੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਅੰਨ੍ਹੇ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਅਨਾਥਾਂ ਦੇ ਉੱਨਤੀ ਲਈ ਇਸ ਆਸ਼ਰਮ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। 1942 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਥਾਪਨਾ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ, ਸ਼੍ਰੀ ਵੀਰੇਸ਼ਵਰ ਪੁਨਿਆਸ਼ਰਮ ਜਾਤੀ ਅਤੇ ਨਸਲ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਭੇਦਭਾਵ ਦੇ, ਜਨਮ ਤੋਂ ਅੰਨ੍ਹੇ ਅਤੇ ਅਨਾਥਾਂ ਅਤੇ ਗਰੀਬ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮੁਫਤ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਆਸ਼ਰਮ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸਵੈਇੱਛੁਕ ਦਾਨ ਦੇ ਬਲ 'ਤੇ ਚਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਸ਼ਰਮ ਦਾ ਮਿਸ਼ਨ ਭਾਈਚਾਰੇ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਭ ਤੋਂ ਗਰੀਬ ਅਤੇ ਅੰਨ੍ਹੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਸੇਵਾ ਹੈ। ਚੇਲਿਆਂ ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ। ਅਤੇ ਫਾਈਨ ਆਰਟਸ ਵਿੱਚ ਤੇ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਅਧਿਆਪਕ, ਸਟੇਜ-ਕਲਾਕਾਰ, ਰੇਡੀਓ-ਕਲਾਕਾਰ, ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਅਤੇ ਕਲਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ।"ਪੰਡਿਤ ਪੰਚਕਸ਼ਰੀ ਗਵਈ ਡਰਾਮਾ ਥੀਏਟਰ" ਪੰਡਤ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਅਤੇ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਪੁੱਤਰਾਜ ਗਵਈ ਨੇ ਅਣਗਿਣਤ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਥੀਏਟਰ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਮੋਹਰੀ ਕਾਰਨਾਮਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਸਟੇਜ ਡਰਾਮਾ ਦੀ ਕਲਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਰਪਿਤ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, ਇਸ ਨਾਟਕ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਟੇਜ ਕਲਾਕਾਰ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।ਪੁਨਿਆਸ਼ਰਮ ਨੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ "ਕੀਰਤਾਨਾਚਾਰ" ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹਨ ਜੋ ਪੂਰੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਵਚਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕੀਰਤਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਸ਼੍ਰੀ ਵੀਰੇਸ਼ਵਰ ਪੁਨਿਆਸ਼੍ਰਮ ਸਾਹਿਤ, ਸੰਗੀਤ, ਧਰਮ, ਸਾਖਰਤਾ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਸੇਵਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੀਮਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਸੱਤਰ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਨਿਮਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਅੰਨ੍ਹੇ ਅਤੇ ਦੱਬੇ-ਕੁਚਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ ਸਾਖ ਨੇ ਇਸ ਆਸ਼ਰਮ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਰਗ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।ਸ਼੍ਰੀ ਵੀਰੇਸ਼ਵਰ ਪੁਨਿਆਸ਼ਰਮ, ਗਡਗ ਦੇ ਪੁਜਾਰੀ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਲੂ "ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਤੁਰਨ ਵਾਲੇ ਦੇਵਤਾ" ਵਜੋਂ ਦੇਖਦੇ ਹਨ।ਗਡਗ ਦਾ ਸ਼੍ਰੀ ਵੀਰੇਸ਼ਵਰ ਪੁਨਿਆਸ਼ਰਮ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਆਸ਼ਰਮ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਦਾਨ ਸੰਸਥਾ ਹੈ ਜੋ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨੇਤਰਹੀਣ, ਅਨਾਥਾਂ ਅਤੇ ਗਰੀਬ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ 1000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੱਚੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁਫ਼ਤ ਭੋਜਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਸ਼ਰਮ 13 ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਆਮ ਸਿੱਖਿਆ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਸ਼੍ਰੀ ਵੀਰੇਸ਼ਵਰ ਪੁਨਿਆਸ਼ਰਮ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਆਪਣੇ ਦਮ 'ਤੇ ਚਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ, ਰੇਡੀਓ ਕਲਾਕਾਰਾਂ, ਸੰਗੀਤ ਅਧਿਆਪਕਾਂ, ਸਟੇਜ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਲਲਿਤ ਕਲਾਵਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ੇਵਰਾਂ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਸ਼੍ਰੀ ਵੀਰੇਸ਼ਵਰ ਪੁਨਿਆਸ਼ਰਮ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ ਸੰਸਥਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਾਤੀ ਅਤੇ ਨਸਲ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਭੇਦਭਾਵ ਦੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਰਗਾਂ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਦਾਖਲਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਮੁਖਿਆ,ਪੰਡਿਤ. ਪੁੱਤਰਾਜ ਕਵੀ ਗਵਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਫਿਰਕੂ ਸਦਭਾਵਨਾ ਦੇ ਉਤਪ੍ਰੇਰਕ ਹਨ। ਉਹ ਪਦਮ ਵਿਭੂਸ਼ਣ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵਰਗੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਨਮਾਨ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਹੈ।
ਵਿਦਿਆਰਥੀ
[ਸੋਧੋ]ਗਵਈ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਪਡ਼ਾਇਆ ਹੈ ਜੋ ਇਸ ਵੇਲੇ 1000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੇਤਰਹੀਣ ਹਨ।[6] ਉਹ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਗਾਇਕ ਸੀ ਉਸ ਦੇ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹਨਃ
- ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਪੁਰਾਣਿਕਮਥ [7]
- ਐੱਸ. ਬਲੇਸ਼
- ਵੀਰਸ਼ਵਰ ਮਾਦਰੀ
- ਰਾਜਗੁਰੂ ਗੁਰੂਸਵਾਮੀ ਕਾਲੀਕੇਰੀ, [8][9]
- ਵੈਂਕਟੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ
Death
[ਸੋਧੋ]
17 ਸਤੰਬਰ 2010 ਨੂੰ ਵੀਰੇਸ਼ਵਰ ਪੁਨਿਆਸ਼ਰਮ, ਗਡਗ, ਕਰਨਾਟਕ ਵਿਖੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਨੂੰ ਵੀਰਸ਼ੈਵ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਸਨਮਾਨਜਨਕ ਸਰਕਾਰੀ ਸਨਮਾਨਾਂ ਨਾਲ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। 18 ਸਤੰਬਰ 2010 ਨੂੰ ਗਡ਼ਗ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ 10 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਕਰਨਾਟਕ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਬਹੁ-ਪੱਖੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਜੋਂ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਰਾਜ ਸੋਗ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਦਫਤਰਾਂ ਲਈ ਛੁੱਟੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ।[10]
ਸਾਹਿਤਕ ਰਚਨਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਉਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹੇਠਾਂ ਸੂਚੀਬੱਧ ਹਨ।[11]
ਸੰਗੀਤ ਬਾਰੇ ਕਿਤਾਬਾਂ
[ਸੋਧੋ]- ਸੰਗੀਤ ਸ਼ਾਸਤਰ ਗਿਆਨ
- ਤਬਲਾ ਸ਼ੀਕਸ਼ਕਾ
- ਗੁਰੂਸੁਧਾ ਭਾਗ 1 ਅਤੇ 2
- ਤਾਲ ਪੰਚਕਸ਼ਰਾ
ਕੰਨਡ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਤਾਬਾਂ
[ਸੋਧੋ]- ਅੱਕਮਹਾਦੇਵੀ ਪੁਰਾਣ
- ਹਾਵੇਰੀ ਸ਼ਿਵਬਸਵ ਪੁਰਾਣ
- ਅੰਕਲਾਗੀ ਅਡਵੀ ਸਿੱਧੇਸ਼ਵਰ ਪੁਰਾਣ
- ਹੁਚਲ ਗੁਰੂ ਸਿੱਧੇਸ਼ਵਰ ਪੁਰਾਣ
- ਪੁਰਥਾਨਰਾ ਪੁਰਾਣ
- ਵੀਰਭਦਰੇਸ਼ਵਰ ਪੁਰਾਣ
- ਕਾਲੀਕੇਰੀ ਗੁਰੂ ਮਹਿਮਾ ਪੁਰਾਣ
- ਸ਼ਰਣ ਬਸਵੇਸ਼ਵਰ ਪੁਰਾਣ
- ਸ੍ਰੀ ਅੰਕਲਾਗੀ ਅਦਿਵੇਸ਼ਵਰ ਪੁਰਾਣ
- ਸ੍ਰੀ ਹਾਵੇਰੀ ਸ਼ਿਵਬਸਵ ਸਵਾਮੀ ਪੁਰਾਣ
- ਗੁਲੇਡਾ ਗਡਿਲਿੰਗੇਸ਼ਵਰ ਪੁਰਾਣ
- ਸ੍ਰੀ ਵੀਰਭਦਰੇਸ਼ਵਰ ਪੁਰਾਣ
- ਸ਼ਿਵਸ਼ਰਨ ਹੇਮਾਰੇਡੀ ਮੱਲਮਮਾ ਪੁਰਾਣਾ
- ਚਿਕੇਨਕੋੱਪਾਡਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਨਵੀਰਾ ਸ਼ਰਨਾਰਾ ਪੁਰਾਣਾ
- ਸ੍ਰੀ ਨਾਲਟਵਾਡ਼ਾ ਵੀਰੇਸ਼ਵਰ ਪੁਰਾਣ
- ਸ੍ਰੀ ਅੰਨਦਾਨੇਸ਼ਵਰ ਪੁਰਾਣ
- ਗੁੱਡਾਪੁਰਾ ਦਾਨੰਮਾ ਦੇਵੀ ਪੁਰਾਣਾ
- ਸ੍ਰੀ ਚਿੱਕੇਸ਼ਵਰ ਪੁਰਾਣ
- ਸ੍ਰੀ ਕਲਾਕੇਰੀ ਗੁਰੂਮਾਹਿਮਾ ਪੁਰਾਣ
ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ ਕਿਤਾਬਾਂ
[ਸੋਧੋ]- ਸ਼੍ਰੀਮਤ ਕੁਮਾਰ ਗੀਤਾ
- ਕੁਮਾਰੇਸ਼ਵਰ ਕਾਵਿਆ
- ਸ਼੍ਰੀ ਲਿੰਗਾ ਸੂਕਤਾ
- ਤਤਪਰੀਆ ਸਾਹਿਤ ਸ਼੍ਰੀ ਰੁਦਰ
- ਪੰਚਕਸ਼ਰਾ ਸੁਪ੍ਰਭਾਤ
ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਕਿਤਾਬਾਂ
[ਸੋਧੋ]- ਬਸਵ ਪੁਰਾਣ (ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ)
- ਸਿੱਧਾ ਲਿੰਗ ਵਿਜੈ
- ਸਿਧਾਂਤਾ ਸ਼ਿਕਾਮਨੀ ਆਦਿ।
ਕੰਨਡ਼ ਵਿੱਚ ਥੀਏਟਰ ਅਤੇ ਡਰਾਮਾ
[ਸੋਧੋ]- ਸ੍ਰੀ ਕੋਟੂਰੂ ਬਸਵੇਸ਼ਵਰ
- ਨੇਲੂਰਾ ਨੰਬੀਆਕਾ
- ਸ਼ਿਵਸ਼ਰਣ ਚੇਨਈਆ
- ਭਗਵਾਨ ਬਸਵੇਸ਼ਵਰ
- ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂਦਰਸ਼ਨਾ
- ਹਨਾਗੱਲਾ ਕੁਮਾਰੇਸ਼ਵਰ ਮਹਾਤਮਾ
- ਸ੍ਰੀ ਸ਼ਿਵਯੋਗੀ ਸਿਧਾਰਾਮੇਸ਼ਵਰ
- ਸ਼ਿਵਯੋਗੀ ਮੋਲੀਗੀ ਮਾਰੀਆ
- ਸ਼ੀਰਾਹੱਤੀ ਸ੍ਰੀ ਫਕੀਰੇਸ਼ਵਰ ਮਹਾਤਮਾ
- ਸ਼ਿਵਸ਼ਰਨ ਉਦਿਤਾਡੀ ਅੱਕਾਮਾਹਾਦੇਵੀ
- ਸਤੀ ਸੁਕੰਨਿਆ
- ਦਾਨਵੀਰਾ ਸ਼ਿਰਾਸੰਗੀ ਲਿੰਗਾਰਾਜਾਰੂ
- ਮਹਾਰਾਤੀ ਭੀਸ਼ਮ
- ਮਗਨਾ ਪ੍ਰੇਮਾ
- ਦੇਵਰਾ ਦੁੱਡੂ
ਬ੍ਰੇਲ ਵਿੱਚ ਕਿਤਾਬਾਂ
[ਸੋਧੋ]- ਭਗਵਦ ਗੀਤਾ
- ਉਪਨਿਸ਼ਾਦ
- ਸ੍ਰੀ ਰੁਦਰ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ
ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ
[ਸੋਧੋ]ਪੰਡਿਤ ਗਵਈ ਨੂੰ ਸੰਗੀਤ, ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਕਈ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੁਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਹੇਠਾਂ ਸੂਚੀਬੱਧ ਹਨ।
- 1961-ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ "ਬਸਵ ਪੁਰਾਣ" ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ [12]
- 1962-ਕੰਨਡ਼ ਸਾਹਿਤ ਪਰਿਸ਼ਦ, ਬੰਗਲੌਰ ਦੁਆਰਾ ਕੰਨਡ ਕਵੀ ਕੁਲੋਤਮ
- 1970-ਕਰਨਾਟਕ ਰਾਜਯੋਤਸਵ ਪ੍ਰਸ਼ਸਤੀ
- 1975-ਕਰਨਾਟਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੁਆਰਾ ਆਨਰੇਰੀ ਡਾਕਟਰੇਟ
- 1998-ਨਡੋਜਾ ਪ੍ਰਸ਼ਸਤੀ
- 1998-ਕਨਕ ਪੁਰੰਦਰਾ ਪ੍ਰਸ਼ਸਤੀ
- 1998-ਕੰਨਡ਼ ਸਾਹਿਤ ਪਰਿਸ਼ਦ, ਗਡਗ ਦੁਆਰਾ ਗਿਆਨਯੋਗੀ।
- 1998-ਕੇਂਦਰ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ
- 1999-ਕਰਨਾਟਕ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਰਾਜ ਸੰਗੀਤਾ ਵਿਦਵਾਨ
- 2000-ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ (ਅਪਾਹਜਤਾਵਾਂ ਦੀ ਬਿਹਤਰੀ ਲਈ)
- 2001-ਕੰਨਡ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ "ਨਡੋਜਾ ਅਵਾਰਡ"
- 2002-ਬਾਸਵਾਸ਼ਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ
- 2007-ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਕਾਲੀਦਾਸ ਸਨਮਾਨਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਰਕਾਰ
- 2007-ਮੁਗਲਖੋਦ ਜਿਦਗਾ ਮੱਠ ਦੁਆਰਾ "ਸਿੱਧਸ਼੍ਰੀ ਅਵਾਰਡ" (ਐਡ ਅਰੁਣ ਐਸ. ਮਥਾਪਤੀ)
- 2009-ਐਨ ਵਜਰਾਕੁਮਾਰ ਅਭਿਨੰਦਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਸਮਿਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ
- 2009-ਕਰਨਾਟਕ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਤਿਰੂਮਾਕੁਡਾਲੂ ਚੌਦੀਆ ਪੁਰਸਕਾਰ
- 2010-ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ . Chennai, India.
{{cite news}}: Missing or empty|title=(help) - ↑ . Chennai, India.
{{cite news}}: Missing or empty|title=(help) - ↑ . Chennai, India.
{{cite news}}: Missing or empty|title=(help) - ↑ "Pandit Puttaraj Gawai The leading light of music passed away". Archived from the original on 19 September 2010. Retrieved 2010-09-18.
- ↑ "Pandit Puttaraj Gavai: A beacon for thousands". Press Trust of India. 17 September 2010. Retrieved 2010-09-18.
- ↑ "Hindustani music doyen Puttaraj Gavai is dead". Archived from the original on 2010-09-19.
- ↑ . Chennai, India.
{{cite news}}: Missing or empty|title=(help) - ↑ "Winners of Shishunala Sharief, Venkatappa awards announced". 20 May 2015.
- ↑ [1] [ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ]
- ↑ "Bangalore Thousands Bid Tearful Farewell to Hindustani Music Doyen Gavai". www.daijiworld.com. Archived from the original on 2012-10-11.
- ↑ "S a N G e E T y O G a S H R a M T R U S T". Archived from the original on 3 September 2010. Retrieved 2010-09-16.
- ↑ . Chennai, India.
{{cite news}}: Missing or empty|title=(help)