ਫਾਨੀ ਬਦਾਯੂਨੀ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ

 

ਫਾਨੀ ਬਦਾਯੂਨੀ
ਜਨਮਸ਼ੌਕਤ ਅਲੀ ਖਾਨ
1879
ਬਦਾਯੂੰ, ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਪ੍ਰਾਂਤ, [ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ]]
ਮੌਤ27 ਅਗਸਤ 1961
(ਉਮਰ 81-82)
[ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼| ਹੈਦਰਾਬਾਦ]], ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਭਾਰਤ
ਕਿੱਤਾਉਰਦੂ ਕਵੀ, [ਵਕੀਲ]]
ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾIndian
ਅਲਮਾ ਮਾਤਰਅਲੀਗੜ੍ਹ ਮੁਸਲਿਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ
ਸ਼ੈਲੀ[[ਗ਼ਜ਼ਲ], ਨਜ਼ਮ
ਫਾਨੀ ਬਦਾਯੂਨੀ
ਜਨਮਸ਼ੌਕਤ ਅਲੀ ਖਾਨ
1879
ਬਦਾਯੂ, North-Western Provinces, ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ
ਮੌਤ27 ਅਗਸਤ 1961
(ਉਮਰ 81-82)
ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਭਾਰਤ
ਕਿੱਤਾਉਰਦੂ ਕਵੀ, ਵਕੀਲ
ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾਭਾਰਤੀ
ਅਲਮਾ ਮਾਤਰਅਲੀਗੜ੍ਹ ਮੁਸਲਿਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ
ਸ਼ੈਲੀਗ਼ਜ਼ਲ, ਨਜ਼ਮ

ਸ਼ੌਕਤ ਅਲੀ ਖਾਨ (1879 - 27 ਅਗਸਤ 1941) , ਜਿਸਨੂੰ ਫਾਨੀ ਬਦਾਯੂਨੀ (ਉਸ ਦੇ ਤਖਾਲਸ) ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਉਰਦੂ ਕਵੀ ਸੀ।[1][2]

ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]

ਉਸ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 1901 ਵਿੱਚ ਬਰੇਲੀ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ, ਅਲੀਗੜ੍ਹ ਮੁਸਲਿਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, 1906 ਵਿੱਚ ਐਲ.ਐਲ.ਬੀ. ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।[3]

ਕੈਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]

ਬਦਾਯੂਨੀ ਨੇ ਵੀਹ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ[4]

ਹੈਦਰਾਬਾਦ ' ਚ[ਸੋਧੋ]

ਨਿਜ਼ਾਮ ਦੇ ਦੀਵਾਨ ਮਹਾਰਾਜਾ ਕਿਸ਼ਨ ਪ੍ਰਸਾਦ 'ਸ਼ਾਦ' ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਦਾਯੂਨੀ ਹੈਦਰਾਬਾਦ, (ਭਾਰਤ) ਚਲੇ ਗਏ, ਜੋ ਇੱਕ ਉਰਦੂ ਪ੍ਰੇਮੀ ਅਤੇ ਕਵੀ ਸਨ, ਨੇ ਫਾਨੀ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ[5]

ਪੁਸਤਕ ਸੂਚੀ[ਸੋਧੋ]

ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ 1917 ਵਿੱਚ ਨਕਿਬ ਪ੍ਰੈਸ ਦੁਆਰਾ ਬਦਾਯੂੰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਰਚਨਾਵਾਂ ਇਹ ਹਨ:

  • ਬਤਕਿਅਤ -ਏ- ਫਾਨੀ (੧੯੨੬)
  • ਇਰਫਤਨਿਅਤ-ਏ- ਫਾਨੀ (੧੯੩੮)
  • ਫਾਨੀ ਕੀ ਨਾਦੀਰ ਤਾਹਰੀਰੇਂ (੧੯੬੮)
  • ਇਰਫਾਨੀਅਤ ਏ ਫਾਨੀ : ਯਾ'ਨੀ ਜਨਾਬ ਸ਼ੌਕਤ ਅਲੀ ਖਾਨ ਸਾਹਿਬ ਫਾਨੀ ਬਦਾਯੁਈ ਕਾ ਮੁਕੰਮਲ ਕਲਾਮ
  • ਤਰੱਕੀ ਉਰਦੂ (੧੯੩੯)
  • ਕੂਲੀਅਤ-ਏ-ਫਾਨੀ (੧੯੯੨)

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. "Delhi's own muse and more". The Hindu. Archived from the original on 2003-10-02. Retrieved 2016-12-01.
  2. the second most celebrated son of the sleepy Awadh town
  3. IANS (2015-12-06). "Life as a painful predicament, and Urdu's gloomy poet (Column: Bookends)". Business Standard India. Retrieved 2020-12-16.
  4. Encyclopaedia of Indian literature vol. 2
  5. The Last Nizam By Basant K. Bawa page 59