ਬਾਂਬਾ ਸਦਰਲੈਂਡ
ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਬਾਂਬਾ ਸਦਰਲੈਂਡ (29 ਸਤੰਬਰ 1869 - 10 ਮਾਰਚ 1957) ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਸਾਮਰਾਜ ' ਤੇ ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਆਖਰੀ ਜੀਵਿਤ ਮੈਂਬਰ ਸੀ। ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਸੈਟਲ ਹੋ ਗਈ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਇੱਕ ਮਤੇਦਾਰ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਇੱਕ ਭਾਵੁਕ ਵਕੀਲ ਸੀ। ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਦੋਸਤ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ ਉਸਨੇ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਵਾਂਗ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਵਿਰਾਸਤ
[ਸੋਧੋ]ਸਦਰਲੈਂਡ ਦੀ ਮੌਤ 10 ਮਾਰਚ 1957 ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ।[1]
ਬਾਂਬਾ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸਕੱਤਰ ਪੀਰ ਕਰੀਮ ਬਖ਼ਸ਼ ਸੁਪਰਾ ਕੋਲ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਇਤਿਹਾਸਕ ਵਸਤੂਆਂ ਛੱਡੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਖਰਾਬ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਅਠਾਰਾਂ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ, ਚੌਦਾਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਰੰਗ, ਹਾਥੀ ਦੰਦ ਦੀਆਂ 22 ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਅਤੇ ਕਈ ਫੋਟੋਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲੇਖ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਵੇਚ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਕਿਲੇ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਬਾਂਬਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[2]
ਉਸ ਦੀ ਕਬਰ ਉੱਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਡਿਸਟੀਚ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ:
"ਰਾਇਲਟੀ ਅਤੇ ਸੇਵਾ ਵਿਚਲਾ ਫਰਕ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,
ਜਿਸ ਪਲ ਕਿਸਮਤ ਦੀ ਲਿਖਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ,
ਜੇ ਕੋਈ ਕਬਰ ਖੋਲ੍ਹਦਾ ਹੈ,
ਕੋਈ ਵੀ ਅਮੀਰ ਤੋਂ ਗਰੀਬ ਦੀ ਪਛਾਣ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇਗਾ।"
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Khalid, Haroon (16 November 2015). "Royal Kohinoor: Why Pakistan should enter the debate but won't". Dawn.
Ranjit Singh was born in the Pakistani city of Gujranwala. His last surviving granddaughter, Bamba Sutherland, died a Pakistani.
- ↑ Princess Bamba Collection, accessed March 2010