ਬਿਮਲ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦੇਵੀ
ਬਿਮਲ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦੇਵੀ | |
|---|---|
| ਜਨਮ | 1901 ਕਟਕ, ਓਡੀਸ਼ਾ, ਭਾਰਤ |
| ਮੌਤ | 1978 |
| ਪੇਸ਼ਾ | ਭਾਰਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਏ, ਕਾਰਕੁਨ |
| ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਦਲ | ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ |
ਬਿਮਲ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦੇਵੀ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ, ਕਾਰਕੁਨ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਸੀ। ਉਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਓਡੀਸ਼ਾ ਰਾਜ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ (ਆਈ. ਐਨ. ਸੀ.) ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।[1]
ਮੁਢਲਾ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਉਹ ਦਸੰਬਰ 1901 ਵਿੱਚ ਕਟਕ, ਓਡੀਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸੀ, ਇੱਕ ਦਲੇਰ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਸੁਰੇਂਦਰਨਾਥ ਮੁਖਰਜੀ, ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਸਮਰਥਕ ਸਨ, ਜਿਸ ਨੇ ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਵਿਰੋਧੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਬਣਾਇਆ ਜਿਸ ਨੇ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ ਬਿਮਲ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਨੂੰ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ। ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੇਧਿਤ, ਉਹ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੀ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਅੰਦੋਲਨ ਪ੍ਰਤੀ ਇੱਕ ਸਥਾਈ ਖਿੱਚ ਨਾਲ ਵੱਡੀ ਹੋਈ।
ਕੈਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਬਿਮਲਪ੍ਰਤੀਭਾ ਦੇਵੀ ਇੱਕ ਰਵਾਇਤੀ ਬੰਗਾਲੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਘਰੇਲੂ ਔਰਤ ਵਜੋਂ ਕੋਲਕਾਤਾ ਚਲੀ ਗਈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਉਸ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਇੱਛਾ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਅੰਦੋਲਨ ਵੱਲ ਵਾਪਸ ਲੈ ਆਂਦਾ। ਆਪਣੀਆਂ ਪਰਿਵਾਰਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਕੇ, ਉਹ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ, ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਅਹਿੰਸਕ ਸਰਗਰਮੀ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੇ ਸਮਰਪਣ ਨੇ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਆਂ ਲਈ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਮੰਚ 'ਨੌਜਵਾਨ ਸਭਾ' ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ। ਆਪਣੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੂੰ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਬੰਗਾਲ ਚੈਪਟਰ ਦੀ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਸੰਨ 1928 ਵਿੱਚ, ਬਿਮਲ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨ ਸਭਾ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕੀਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀਆਂ ਅਹਿੰਸਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ, ਇਹ ਮੰਨਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਸਿੱਧੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਲੋਡ਼ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਰੁਖ ਨੇ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਨਰਮਪੰਥੀਆਂ ਨਾਲ ਅਸਹਿਮਤੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਵਿਦਰੋਹੀਆਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸੰਬੰਧ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ।
1940 ਤੱਕ, ਬਿਮਲ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਰੋਧ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਆਖਰਕਾਰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ। 1941 ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਉਸ ਨੇ 1945 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਰਿਹਾਈ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਈ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੈਦ ਨੂੰ ਸਹਿਣ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਲਗਭਗ ਚਾਰ ਸਾਲ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਏ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਧਿਆਨ ਕਿਰਤ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਵੱਲ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮਲਕੀਅਤ ਵਾਲੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸ਼ੋਸ਼ਣ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਕੋਲਾ ਖਾਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵੇਖਿਆ।
ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਬਿਮਲ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਭਾਰਤੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸੌਮਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਨਾਲ ਜੁਡ਼ੇ। ਉਸ ਦੇ ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋ ਕੇ, ਉਹ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਰਾਣੀਗੰਜ ਵਿੱਚ ਕੋਲਾ ਖਾਣਾਂ ਦੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ, ਉਸਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬਸਤੀਆਂ ਦੇ ਨੇਡ਼ੇ ਆਪਣੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਦਾਮੋਦਰ ਨਦੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਜ਼ਮੀਨ ਖਰੀਦੀ ਅਤੇ ਬਰਨਪੁਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਘਰ ਬਣਾਇਆ।
ਇਸ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ, ਬਿਮਲ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਬੁਲਾਰਾ ਵਕੀਲ ਬਣ ਗਈ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਬਰਨਪੁਰ, ਆਸਨਸੋਲ, ਰਾਣੀਗੰਜ ਅਤੇ ਨੇਡ਼ਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਖਣਨ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਘੋਡ਼ਸਵਾਰੀ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਆਪਣੀ ਦ੍ਰਿਡ਼੍ਹ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਆਈਕਾਨਿਕ ਵ੍ਹਿਪ ਨਾਲ, ਉਸ ਨੇ ਮਾਈਨਿੰਗ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ "ਹੰਟਰਵਾਲੀ" ਉਪਨਾਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਪਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਵਿਦਿਅਕ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਸਹਾਇਤਾ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਫੈਲੀ। ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਅਤੇ ਭਲਾਈ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੇ ਉਸ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਖੇਤਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਤਿਕਾਰਤ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।
- ↑ Bharat, E. T. V. (2022-08-15). "Bimal Pratibha Devi স্মৃতির অতলে হারিয়ে গিয়েছেন হান্টারওয়ালি বিমল প্রতিভা". ETV Bharat News (in Bengali). Retrieved 2024-11-07.