ਭਾਸਕਰ ਚੰਦਾਵਰਕਰ
 | ਇਸ ਲੇਖ ਦੇ ਇੰਫੋਬਾਕਸ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। |
Bhaskar Chandavarkar | |
|---|---|
| ਜਨਮ | 16 ਮਾਰਚ 1936 |
| ਮੂਲ | Pune, Maharashtra, India |
| ਮੌਤ | 26 ਜੁਲਾਈ 2009 (ਉਮਰ 73) Pune, Maharashtra, India |
| ਵੰਨਗੀ(ਆਂ) | Hindustani classical music |
| ਕਿੱਤਾ | composer, music director |
| ਸਾਜ਼ | sitar |
ਭਾਸਕਰ ਚੰਦਾਵਰਕਰ (ਜਨਮ 16 ਮਾਰਚ 1936-ਦੇਹਾਂਤ 26 ਜੁਲਾਈ 2009) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਤਾਰ ਵਾਦਕ, ਅਕਾਦਮਿਕ ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਅਤੇ ਥੀਏਟਰ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਰਾਠੀ, ਹਿੰਦੀ, ਕੰਨਡ਼, ਮਲਿਆਲਮ, ਬੰਗਾਲੀ ਅਤੇ ਉਡ਼ੀਆ ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮ੍ਰਿਣਾਲ ਸੇਨ, ਗਿਰੀਸ਼ ਕਰਨਾਡ, ਅਪਰਨਾ ਸੇਨ, ਕੇ. ਜੀ. ਜਾਰਜ ਅਤੇ ਅਮੋਲ ਪਾਲੇਕਰ ਵਰਗੇ ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਲਈ ਜਾਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[1][2]
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਐੱਫ. ਟੀ. ਆਈ. ਆਈ., ਪੁਣੇ ਵਿਖੇ ਪਡ਼੍ਹਾਇਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੌਰਾਨ ਉਹਨਾਂ ਨੇ 40 ਫਿਲਮਾਂ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਅਮੋਲ ਪਾਲੇਕਰ ਦੀ ਆਕ੍ਰੀਤ ਅਤੇ ਥੋਡਾ ਸਾ ਰੂਮਾਨੀ ਹੋ ਜਾਏਨ, ਗਿਰੀਸ਼ ਕਰਨਾਡ ਦੀ ਓਂਦਾਨੰਡੂ ਕਲਾਦੱਲੀ, ਜੱਬਰ ਪਟੇਲ ਦੀ ਸਾਮਨਾ, ਮ੍ਰਿਣਾਲ ਸੇਨ ਦੀ ਖੰਧਾਰ, ਵਿਜੈ ਮਹਿਤਾ ਦੀ ਰਾਓ ਸਾਹਿਬ, ਚਿਤਰਾ ਪਾਲੇਕਰ ਦੀ ਮਾਟੀ ਮਾਈ ਅਤੇ ਕੇ. ਜੀ. ਜਾਰਜ ਦੀ ਸਵਪਨਦਾਨਮ ਵਰਗੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਫਿਲਮਾਂ ਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੀਆਂ-ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕਲਾਸਿਕ ਮੰਨੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿਃ ਵੰਸ਼ ਵ੍ਰਿੱਕਸ਼ (1971) ਓਂਦਾਨੰਡੂ ਕਲਾਦੱਲੀ (1978) ਕੰਨਡ਼ ਵਿੱਚ, ਮਾਇਆ ਦਰਪਣ (1972) ਖੰਧਾਰ (1984) ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ, ਸਵਪਨਦਾਨਮ (1975) ਮਲਿਆਲਮ ਵਿੱਚ ਗੀਤ, ਪਰੋਮਾ (1984) ਬੰਗਾਲੀ ਵਿੱਚ ਨਾਟਕ, ਮਾਇਆ ਮੀਰਿਗਾ (1984) ਉਡ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਸ਼ਬਦ (2004) ਮਰਾਠੀ ਵਿੱਚ ਆਦਿ।
ਉਸ ਨੂੰ 2002 ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਕਨਾਡੇ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਮਰਾਠੀ ਲਘੂ ਫਿਲਮ ਚੈਤਰਾ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ ਸੀ।[3]
ਮੁਢਲਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ
[ਸੋਧੋ]ਉਹ ਪੁਣੇ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਹੋਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੁਣੇ ਦੇ ਵਾਡੀਆ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸਮਕਾਲੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੁਣੇ ਦੇ ਫਰਗੂਸਨ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਵੀ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।
1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਸਿਤਾਰ ਵਾਦਕ ਪੰਡਿਤ ਰਵੀ ਸ਼ੰਕਰ, ਅਤੇ ਉਮਾਸ਼ੰਕਰ ਮਿਸ਼ਰਾ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਵੋਕਲ ਵੀ ਸਿੱਖਿਆ।[4] ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਮਕਾਲੀ ਪੱਛਮੀ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਜੈਜ਼ ਦਾ ਵੀ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ।
ਕੈਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਉਹ 1965 ਤੋਂ 1980 ਤੱਕ ਇੱਕ ਨਿਵਾਸੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਅਤੇ ਅਪਲਾਈਡ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਵਜੋਂ ਫਿਲਮ ਐਂਡ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ (ਐੱਫ. ਟੀ. ਆਈ.) ਵਿੱਚ ਫੈਕਲਟੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਰਹੇ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਮਰਜ਼ਬੋ, ਸੋਨਿਕ ਯੂਥ ਅਤੇ ਥ੍ਰੋਬਿੰਗ ਗ੍ਰਿਸਲ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਿਹੜੇ ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਅਤੇ ਸ਼ੋਰ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਸਨ।
ਐੱਫ. ਟੀ. ਆਈ. ਆਈ. ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਹੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1972 ਵਿੱਚ ਵਿਜੈ ਤੇਂਦੁਲਕਰ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੇ ਅਤੇ ਜੱਬਰ ਪਟੇਲ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮਰਾਠੀ ਨਾਟਕ ਘਸ਼ੀਰਾਮ ਕੋਤਵਾਲ ਦਾ ਸੰਗੀਤ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਵਿਅੰਗਾਤਮਕ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਰਾਠੀ ਭਗਤੀ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1974 ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਮਰਾਠੀ ਫੀਚਰ ਫਿਲਮ ਅਨੁਕੂਲਣ ਲਈ ਸੰਗੀਤ ਵੀ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਮਰਾਠੀ, ਹਿੰਦੀ, ਕੰਨਡ਼ ਅਤੇ ਮਲਿਆਲਮ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸਿਨੇਮਾ ਅਤੇ ਸਟੇਜ ਲਈ ਆਪਣੇ ਮਿਸ਼ਰਤ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਸੰਗੀਤ ਨਾਲ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪੀ. ਐਲ. ਦੇਸ਼ਪਾਂਡੇ ਦੇ ਮਰਾਠੀ ਨਾਟਕ 'ਤੀਨ ਪੈਸਾਚਾ ਤਮਾਸ਼ਾ' ਲਈ ਆਪਣੇ ਸੰਗੀਤ ਲਈ ਵੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।
ਲੰਬੀ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 26 ਜੁਲਾਈ 2009 ਨੂੰ ਪੁਣੇ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਮੀਨਾ, ਨਿਊ ਇੰਡੀਆ ਸਕੂਲ ਦੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਰੋਹਿਤ ਹਨ।'ਦ ਯਾਰਡ ਵੈਂਟ ਆਨ ਫਾਰਏਵਰ' ਉਸ ਦੀ ਬਹੁ-ਖੰਡਾਂ ਵਾਲੀ ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ ਸੀ ਜੋ 2008 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ ਸੀ।
ਫ਼ਿਲਮੋਗ੍ਰਾਫੀ
[ਸੋਧੋ]- ਵੰਸ਼ ਵ੍ਰਿਕਸ਼ (1971-ਕੰਨਡ਼)
- ਜੈ ਜਵਾਨ ਜੈ ਮਕਾਨ (1971)
- ਮਾਇਆ ਦਰਪਣ (1972)
- ਜਾਦੂ ਕਾ ਸ਼ੰਖ (1974)
- ਸਾਮਨਾ (1974)
- ਭਗਤ ਪੁੰਡਾਲਿਕ (1975)
- ਸਵਪਨਦਾਨਮ (1976) -ਮਲਿਆਲਮ
- ਘਾਸੀਰਾਮ ਕੋਤਵਾਲ (1976)
- ਤਬਬਲੀਯੂ ਨੀਨੇਡ ਮਗਨੇ (1977) -ਕੰਨਡ਼
- ਸਰਵਸ਼ਾਕਸ਼ੀ (1978)
- ਚੰਦੋਬਾ ਚੰਦੋਬਾ ਭਾਗਲਾਸ ਕਾ (1978)
- ਓਂਦਾਨੰਡੂ ਕਲਾਦਾਲੀ (1978-ਕੰਨਡ਼)
- ਅਰਵਿੰਦ ਦੇਸਾਈ ਕੀ ਅਜੀਬ ਦਸਤਾਨ (1978)
- ਅਲਬਰਟ ਪਿੰਟੋ ਕੋ ਗੁਸਾ ਕਿਓਂ ਆਤਾ ਹੈ (1980)
- ਗਰੰਬੀਚਾ ਬਾਪੂ (1980)
- ਅਕਰੀਅਟ (1981)
- ਏਕ ਡਾਵ ਭੂਤਾਚਾ (1982)
- ਪਾਰੋਮਾ (1984)
- ਮਾਇਆ ਮੀਰੀਗਾ (1984)
- ਖੰਧਾਰ (1984)
- ਰਾਓ ਸਾਹਿਬ (1985)
- ਥੋੜਾ ਸਾ ਰੂਮਾਨੀ ਹੋ ਜਾਏਂ (1990)
- ਚੇਲੂਵੀ (1992)
- ਕੈਰੀ (2000)
- ਚੈਤਰਾ (2002)
- ਸ਼ਵਾਸ (2004)
- ਸਰੀਵਰ ਸਾਡ਼ੀ (2005)
- ਮਾਟੀ ਮਾਈ (2006)
ਪੁਰਸਕਾਰ
[ਸੋਧੋ]- 1975: ਸਰਬੋਤਮ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਲਈ ਕੇਰਲ ਰਾਜ ਫਿਲਮ ਅਵਾਰਡ ਸਵਪਨਦਾਨਮ (ਮਲਿਆਲਮ)
- 1988 ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਅਵਾਰਡ [5]
- 2002: ਸਰਬੋਤਮ ਗੈਰ-ਫੀਚਰ ਫਿਲਮ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨਃ ਚੈਤਰਾ (ਮਰਾਠੀ)
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Eminent musician Chandavarkar passes away Archived 30 July 2009 at the Wayback Machine. The Hindu, 26 July 2009.
- ↑ Marathi music loses a maestro and visionary Archived 29 September 2012 at the Wayback Machine. Indian Express, 27 July 2009.
- ↑ "IMDB profile". IMDb.
- ↑ Harsh Kabra (15 July 2007). "Master musician". The Hindu. Archived from the original on 10 March 2008. Retrieved 23 July 2009.
- ↑ "SNA: List of Akademi Awardees – Creative Music". Sangeet Natak Akademi. Archived from the original on 3 March 2016. Retrieved 27 July 2009.