ਮਛੀਯਾਲ ਝੀਲ
| ਮਛੀਯਾਲ ਝੀਲ | |
|---|---|
| ਸਥਿਤੀ | ਜੋਗਿੰਦਰ ਨਗਰ, ਮੰਡੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ |
| ਗੁਣਕ | 31°56′17″N 76°47′49″E / 31.93806°N 76.79704°E |
| Primary inflows | Ranna Khad, Neri Khad |
| Primary outflows | Ranna Khad, a tributary of Beas river |
| Catchment area | ਜੋਗਿੰਦਰ ਨਗਰ ਵੈਲੀ |
| Basin countries | India |
| ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੰਬਾਈ | 200 m (660 ft) |
| ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚੌੜਾਈ | 50 m (160 ft) |
| ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਡੂੰਘਾਈ | 5 m (16 ft) |
| Surface elevation | 850 m (2,790 ft) |
ਮਛੀਯਾਲ ਝੀਲ ਇੱਕ ਘੱਟ ਉਚਾਈ ਵਾਲੀ ਝੀਲ ਹੈ ਜੋ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਮੰਡੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਝੀਲ ਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਮਛਿੰਦਰ ਨਾਥ ਜਾਂ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੇ ਮਤਸਯ ਅਵਤਾਰ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਯੋਗੀ ਮਛਿੰਦਰ ਨਾਥ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਚੇਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਗੁਰੂ ਗੋਰਖਨਾਥ ਸੀ। ਯੋਗੀ ਮਛਿੰਦਰ ਨਾਥ ਨੇ ਸੂਰਜ ਤੋਂ ਸ਼ਬਰ ਮੰਤਰ ਦਾ ਵਿਗਿਆਨ ਸਿੱਖਿਆ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਚੇਲੇ ਗੁਰੂ ਗੋਰਖਨਾਥ ਨੂੰ ਵੀ ਇਹੀ ਸਿਖਾਇਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਨਾਥ ਸੰਪ੍ਰਦਾਇ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਵਜੋਂ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਝੀਲ ਜੋਗਿੰਦਰ ਨਗਰ ਤੋਂ 8 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਜੋਗਿੰਦਰ ਨਗਰ-ਸਰਕਾਘਾਟ ਰਾਜ ਮਾਰਗ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਅੱਗੇ, 2 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਭਾਰੂ ਪਿੰਡ ਵਿਖੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਮਹਸੀਰ ਫਾਰਮ ਹੈ।
ਧਾਰਮਿਕ ਮਹੱਤਤਾ[ਸੋਧੋ]
ਮਛੀਯਾਲ ਸਥਾਨਕ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਅਤੇ ਆਸ ਪਾਸ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਲਈ ਪਵਿੱਤਰ ਹੈ। ਪਹਿਲੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਲੋਕ ਮਛਿੰਦਰ ਨਾਥ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋਣ 'ਤੇ, ਉਹ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਭੇਂਟ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਭੇਟਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਪਵਿੱਤਰ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਗੋਲਡਨ ਮਹਸੀਰ ਮੱਛੀ ਨੂੰ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਨਾਸਿਕ ਮੁੰਦਰੀਆਂ ਨਾਲ ਸਜਾਉਣਾ ਸੀ ਅਤੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਪਵਿੱਤਰ ਸੁਨਹਿਰੀ ਮਹਸੀਰ ਮੱਛੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਨਹਿਰੀ ਰਿੰਗਾਂ ਨਾਲ ਝੀਲ ਵਿੱਚ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ ਲਗਭਗ ਅਲੋਪ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮੱਥਾ ਟੇਕਣ ਲਈ ਜਾਂ ਚੰਗੀ ਕਿਸਮਤ ਦੀ ਇੱਛਾ ਵਜੋਂ ਅਤੇ ਮਾੜੀ ਕਿਸਮਤ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਮੱਛੀ ਨੂੰ ਖੁਆਉਣਾ ਅਜੇ ਵੀ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਕੈਲੰਡਰ ਦੇ ਖਾਸ ਦਿਨਾਂ 'ਤੇ ਲੋਕ ਧਾਰਾ ਵਿਚ ਪਵਿੱਤਰ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਧਾਰਮਿਕ ਮਹੱਤਤਾ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਇਸ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਮੱਛੀਆਂ ਫੜਨ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
2000 ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ, ਰੰਨਾ ਖੱਡ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਛੱਡੇ ਗਏ ਕੁਝ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਕਾਰਨ, ਝੀਲ ਅਤੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੀਆਂ ਸੈਂਕੜੇ ਮੱਛੀਆਂ ਮਰ ਗਈਆਂ। ਦੇਵਤਾ ਪ੍ਰਤੀ ਦੈਵੀ ਸਤਿਕਾਰ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੇ ਸਾਰੀਆਂ ਮਰੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਮੱਛੀਆਂ ਨੂੰ ਨੇੜੇ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਦਫਨਾਇਆ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਘਟਨਾ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ।
ਭਾਰਤੀ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਮਹੀਨੇ ਵੈਸਾਖ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਮੇਲਾ ਹਰ ਸਾਲ ਇੱਥੇ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬੜੀ ਧੂਮ-ਧਾਮ ਨਾਲ ਮੇਲਾ ਦੇਖਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਹੋਰ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕੁਸ਼ਤੀ ਜਾਂ ਕੁਸਤੀ ਵੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹੈ ਜੋ ਅੰਤਿਮ ਦਿਨ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਵਾਨ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦਿਖਾਉਣ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਇਨਾਮੀ ਰਾਸ਼ੀ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ[ਸੋਧੋ]
- ਮਾਛੀਆਲ ਝੀਲ Archived 2013-05-07 at the Wayback Machine.
- himachaltourism.gov.in