ਮਸਜਿਦ ਮੁਬਾਰਕ ਬੇਗਮ
ਮਸਜਿਦ ਮੁਬਾਰਕ ਬੇਗਮ ਜਾਂ ਮੁਬਾਰਕ ਮਸਜਿਦ ਬੇਗਮ ਮਸਜਿਦ ਜਿਸ ਨੂੰ ਰੰਡੀ ਕੀ ਮਸਜਿਦ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇੱਕ 19 ਸਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਲਾਲ ਪੱਥਰ ਮਸਜਿਦ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੌਜ਼ ਕਾਜੀ, ਸ਼ਾਹਜਹਾਨਬਾਦ, ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਚਾਵੜੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਮੈਟਰੋ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵਿਖੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। 19 ਜੁਲਾਈ 2020 ਨੂੰ, ਭਾਰੀ ਬਾਰਸ਼ ਕਾਰਨ ਮਸਜਿਦ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਗੁੰਬਦ ਢਹਿ ਗਿਆ। [1] [2] ਇਹ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਗੁੰਬਦ ਦਾ ਸਿਰਫ ਇਕ ਹਿੱਸਾ ਸਵੇਰੇ ਕਰੀਬ 6.45 ਵਜੇ ਡਿਗ ਪਿਆ ਸੀ। [3] ਫਿਲਹਾਲ ਮਸਜਿਦ ਦਿੱਲੀ ਵਕਫ ਬੋਰਡ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
ਇਹ ਮਸਜਿਦ 19 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿਚ 1823 ਵਿਚ ਇਕ ਨਾਚ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਲੜਕੀ ਮੁਬਾਰਕ ਬੇਗਮ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਮੁਗਲ ਦਰਬਾਰ ਵਿਚ ਦਰਬਾਰੀ ਵਜੋਂ ਵੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। [4] ਮਸਜਿਦ ਮੁਗਲ ਕਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਗਰੀਬ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਪੁਣੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨ੍ਰਿਤ ਲੜਕੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।[5] ਬੇਗਮ ਦਾ ਵਿਆਹ ਡੇਵਿਡ ਓਕਟਰਲੋਨੀ ਨਾਲ ਵੀ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜੋ 1802 ਵਿਚ ਅਤੇ 1822 ਵਿਚ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਮੁਗਲ ਸਮਰਾਟ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨਿਵਾਸੀ ਸੀ। 1878 ਵਿਚ ਮੁਬਾਰਕ ਬੇਗਮ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਸਜਿਦ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿਚ ਲੈ ਲਿਆ। [6] ਇਹ ਮੱਧਯੁਗ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਣਵਾਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਤਿੰਨ ਮਸਜਿਦਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਹੈ।[7] ਕੁਝ ਸਰੋਤ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਸਜਿਦ ਨੂੰ ਡੇਵਿਡ ਓਕਟਰਲੋਨੀ ਨੇ ਮੁਬਾਰਕ ਬੇਗਮ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਬਣਵਾਇਆ ਸੀ।
ਬਣਤਰ[ਸੋਧੋ]
ਮਸਜਿਦ ਲਾਲ ਪੱਥਰ ਅਤੇ ਲਹੌਰੀ ਇੱਟਾਂ ਨਾਲ ਦੋ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਢਾਂਚੇ ਵਜੋਂ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਉਪਰਲੀ ਮੰਜ਼ਲ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਤਿੰਨ ਗੁੰਬਦ ਵਾਲੇ ਭਾਗ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਚ ਤਿੰਨ ਲਾਲ ਅਤੇ ਚਿੱਟੀਆਂ ਧਾਰੀਆਂ ਵਾਲੇ ਗੁੰਬਦ ਅਤੇ ਹਰ ਗੁੰਬਦ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਤਿੰਨ ਡਾਟਦਾਰ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[8] ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ ਲੱਗੀ ਸੀ ਕਿ ਮਸਜਿਦ ਦੀ ਆਖਰੀ ਮੁਰੰਮਤ 2016 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Heavy rains damage 200-year-old mosque in Indian capital". www.aljazeera.com. Retrieved 2020-07-20.
- ↑ Shekhar, Himanshu (2020-07-20). "Central dome of iconic Masjid Mubarak mosque in Old Delhi collapses in rain". www.indiatvnews.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-07-20.
- ↑ "Delhi rains: Downpour damages central dome of 200-year-old Masjid Mubarak Begum". The New Indian Express. Retrieved 2020-07-20.
- ↑ "Central dome of heritage mosque 'Masjid Mubarak Begum' in Old Delhi damaged in heavy rain". cnbctv18.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2020-07-20.
- ↑ "Twitter Remembers Mughal Courtesan Mubarak Begum as Delhi Rain Damages 19th Century Mosque". News18. Retrieved 2020-07-20.
- ↑ "Masjid Mubarak Begum: The story behind 'Rundi ki masjid', built by an ambitious Mughal concubine". The Indian Express (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2020-07-20. Retrieved 2020-07-20.
- ↑ SALAM, ZIYA US. "Dome of two-centuries-old Mubarak Begum Masjid collapses in Delhi rain". Frontline (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-07-20.
- ↑ "Mubarak Begum Ki Masjid: Heavy rains damage a rare mosque built by a woman". National Herald (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-07-20.