ਮਹਾਬਲੇਸ਼ਵਰ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ
ਮਹਾਬਲੇਸ਼ਵਰ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Mahabaleshwar strawberry) ਇੱਕ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਹੈ ਜੋ ਮਹਾਬਲੇਸ਼ਵਰ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀ ਢਲਾਣਾਂ ਵਿੱਚ ਉਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਕੁੱਲ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਦਾ ਲਗਭਗ 85 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੈ। ਮਹਾਬਲੇਸ਼ਵਰ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਰਸਬੇਰੀ, ਸ਼ਹਿਤੂਤ ਅਤੇ ਕਰੌਦੇ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਹਾਬਲੇਸ਼ਵਰ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਨੂੰ 2010 ਵਿੱਚ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸੰਕੇਤ (GI) ਟੈਗ ਮਿਲਿਆ ਸੀ।
ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਤੋਂ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦੀ ਗਈ ਸੀ। ਮਹਾਬਲੇਸ਼ਵਰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਅਧੀਨ ਬੰਬਈ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ ਦੀ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ, ਸਥਾਨਕ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਫਲਾਂ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਦੂਜੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।[1][2]
ਉਤਪਾਦਨ
[ਸੋਧੋ]ਮਹਾਬਲੇਸ਼ਵਰ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੱਛਮੀ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਪਹਾੜੀ ਮਹਾਂਬਲੇਸ਼ਵਰ- ਪੰਚਗਨੀ ਪੱਟੀ ਵਿੱਚ ਉਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। 2015 ਦੇ ਅਖੀਰ ਤੱਕ, ਇਹ ਲਗਭਗ 3,000 ਏਕੜ ਦੇ ਰਕਬੇ ਵਿੱਚ ਉਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਾਲਾਨਾ ਲਗਭਗ 30,000 ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਫਲ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[3] ਮਹਾਬਲੇਸ਼ਵਰ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੁੱਲ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਉਤਪਾਦਨ ਦਾ ਲਗਭਗ 85 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ।[4][5][6] ਇਸ ਖੇਤਰ ਦਾ ਠੰਡਾ ਜਲਵਾਯੂ ਅਤੇ ਲਾਲ ਮਿੱਟੀ ਇਸਨੂੰ ਫਲ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਢੁਕਵਾਂ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਸੁਆਦ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।[1]
ਮਹਾਬਲੇਸ਼ਵਰ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਇੱਕ ਮੌਸਮੀ ਫਲ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਆਮ ਮੌਸਮ ਅਕਤੂਬਰ-ਨਵੰਬਰ ਅਤੇ ਅਪ੍ਰੈਲ-ਮਈ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਮਾਂ ਦੇ ਬੂਟੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਜੂਨ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਵਾਈ ਵਰਗੀਆਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਨਰਸਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰੇਕ ਬੂਟੇ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਦੌੜਾਕ ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[7] ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸੂਨ ਦੇ ਮੌਸਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਧੁੰਦ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਚਾਦਰਾਂ ਨਾਲ ਢੱਕ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੀਜਾਂ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਚਾਦਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਛੇਕ ਕਰਕੇ ਬੀਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸਪਰੇਅ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[2]
ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਅੱਧਾ ਫਲ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦੀ ਸਵੀਟ ਚਾਰਲੀ ਕਿਸਮ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੈਮਰੋਸਾ ਅਤੇ ਵਿੰਟਰ ਡਾਨ ਹੋਰ ਦੋ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ।[5] ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਨੀਆ ਅਤੇ ਨਬੀਲਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[8] ਮਹਾਬਲੇਸ਼ਵਰ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭੋਜਨ ਉਤਪਾਦਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪ੍ਰੀਜ਼ਰਵ, ਜੈਮ, ਫਲਾਂ ਦੇ ਕਰੱਸ਼, ਆਈਸ-ਕ੍ਰੀਮ, ਮਿਲਕਸ਼ੇਕ, ਤਾਜ਼ੀ ਕਰੀਮ ਵਾਲੀ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ, ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਫਜ, ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਵਾਈਨ ਅਤੇ ਜੈਲੀ ਟੌਫੀਆਂ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[2]
ਨਿਰਯਾਤ
[ਸੋਧੋ]ਮਹਾਬਲੇਸ਼ਵਰ ਤੋਂ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਫਰਾਂਸ, ਬੈਲਜੀਅਮ, ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਫਲ ਨੂੰ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਫ੍ਰੀਜ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[6]
ਭੂਗੋਲਿਕ ਸੰਕੇਤ
[ਸੋਧੋ]2009 ਵਿੱਚ, ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਉਤਪਾਦਕ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਨੇ ਮਹਾਬਲੇਸ਼ਵਰ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਦੀ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸੰਕੇਤ ਐਕਟ, 1999 ਦੇ ਤਹਿਤ, ਕੰਟਰੋਲਰ-ਜਨਰਲ ਆਫ਼ ਪੇਟੈਂਟਸ, ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਅਤੇ ਟ੍ਰੇਡਮਾਰਕ, ਚੇਨਈ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ।[9] ਇਸ ਫਲ ਨੂੰ ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ 2010 ਵਿੱਚ GI ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 Kanan Chandra, Kavita (11 May 2012). "Berry bounty". The Hindu. Retrieved 27 January 2016.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 "India's strawberry fields". The Tribune. 16 March 2014. Retrieved 27 January 2016.
- ↑ Kasabe, Nanda (21 November 2015). "Shorter strawberry season expected this year in Maharashtra". The Financial Express. Retrieved 27 January 2016.
- ↑ Kasabe, Nanda (18 February 2012). "Growing demand for strawberries in domestic market". The Financial Express. Retrieved 1 February 2016.
- ↑ 5.0 5.1 Kshirsagar, Alka (16 January 2012). "Mahabaleshwar set for good strawberry season". The Hindu Business Line. Retrieved 27 January 2016.
- ↑ 6.0 6.1 "Mahabaleshwar poised for strawberry boom". Rediff. 11 April 2007. Retrieved 27 January 2016.
- ↑ Kher, Swatee (4 November 2011). "Strawberries to be late by a month or more". The Indian Express. Retrieved 27 January 2016.
- ↑ Kasabe, Nanda (5 December 2014). "Indian strawberry finds way to Malaysian markets". The Financial Express. Retrieved 27 January 2016.
- ↑ "giá dâu tây vinmart". Retrieved 2023-07-01.