ਯੂਆਨ ਸ਼ਿਕਾਈ
ਯੂਆਨ ਸ਼ਿਕਾਈ ( ; 16 ਸਤੰਬਰ 1859 - 6 ਜੂਨ 1916) ਇੱਕ ਚੀਨੀ ਫੌਜੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸੀ, ਜੋ ਚਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਸੀ । ਉਸਨੇ 'ਹੰਡਰਡ ਡੇਅਜ਼ ਰੀਫ਼ੋਰਮ' ਦੀ ਅਸਫ਼ਲਤਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਨੌਕਰਸ਼ਾਹ, ਵਿੱਤੀ, ਨਿਆਂਇਕ, ਵਿਦਿਅਕ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੁਧਾਰਾਂ ਸਮੇਤ ਕਈ ਆਧੁਨਿਕੀਕਰਨ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਨਾਲ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ 1912 ਵਿਚ ਚਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਰਾਜੇ ਜ਼ੁਆਨਟੋਂਗ ਸਮਰਾਟ ਦੇ ਤਿਆਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਅਖੀਰਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਉੱਤਰੀ ਚੀਨ ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਆਧੁਨਿਕ ਸੈਨਾ ਅਤੇ ਇਕ ਵਧੇਰੇ ਕੁਸ਼ਲ ਸੂਬਾਈ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਗੱਲਬਾਤ ਰਾਹੀਂ, ਉਹ 1912 ਵਿਚ ਚੀਨ ਦੇ ਗਣਤੰਤਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣੇ। [1]
ਇਹ ਫੌਜ ਅਤੇ ਅਫ਼ਸਰਸ਼ਾਹੀ ਕੰਟਰੋਲ ਚੀਨ ਦੇ ਗਣਤੰਤਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਰਸਮੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਜੋਂ ਉਸ ਦੇ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦ ਸੀ।
ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]
16 ਸਤੰਬਰ 1859 ਨੂੰ ਯੂਆਨ ਦਾ ਜਨਮ ਯਾਇੰਗ (張營村) ਦੇ ਇਕ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਯੁਆਨ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਜ਼ਿਆਗਚੇਂਗ ਦੇ ਦੱਖਣ ਪੂਰਬ ਵਿਚ 16 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਇਕ ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਚਲਾ ਗਿਆ ਸੀ। [2]
ਯੁਆਨ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਯੁਆਨ ਨੂੰ ਰਵਾਇਤੀ ਕਨਫਿਉਸ਼ਿਅਨ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਅਮੀਰ ਸੀ। [3] ਜਵਾਨ ਹੋ ਕੇ ਉਹ ਰਾਇਡਿੰਗ, ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦਾ ਅਨੰਦ ਲੈਂਦਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਕੈਰੀਅਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰਦਿਆਂ, ਉਹ ਦੋ ਵਾਰ ਸਾਮਰਾਜੀ ਇਮਤਿਹਾਨਾਂ ਵਿਚ ਅਸਫ਼ਲ ਰਿਹਾ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੇ ਹੁਈ ਆਰਮੀ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਚ ਦਾਖਲੇ ਬਾਰੇ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਉਸਦੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1880 ਵਿਚ ਇਕ ਮਾਮੂਲੀ ਸਰਕਾਰੀ ਸਿਰਲੇਖ ਦੀ ਖਰੀਦ ਨਾਲ ਹੋਈ, ਜੋ ਕਿ ਚਿੰਗ ਦੇ ਅਖੀਰ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਰੱਕੀ ਦੇਣ ਦਾ ਇਕ ਆਮ ਢੰਗ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਸੰਬੰਧਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ, ਯੂਆਨ ਟੈਂਗਜ਼ੂ, ਸ਼ਾਂਡੋਂਗ ਗਏ ਅਤੇ ਚਿੰਗ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਵਿਚ ਇਕ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ। ਯੁਆਨ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਆਹ 1876 ਵਿਚ ਯੂ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਇਕ ਔਰਤ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਕੁੱਖੋਂ 1878 ਵਿਚ ਉਸਦੇ ਪਹਿਲੈ ਪੁੱਤਰ ਕੇਡਿੰਗ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ ਸੀ। ਯੂਆਨ ਸ਼ਿਕਾਈ ਨੌ ਹੋਰ ਵਿਆਹ ਕਟੂਰਾਹ ਸਮੇਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਕੋਰਸ ਦੌਰਾਨ ਕਰਵਾਏ ਸਨ।[4]
ਚਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼[ਸੋਧੋ]
ਯੁਆਨ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਵੱਲ ਵਧਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਉਸ ਨੇ ਕੋਰੀਆ ਵਿਚ ਚੀਨੀ ਸੈਨਾ ਦੇ ਕਮਾਂਡਰ ਵਜੋਂ ਪਹਿਲੇ ਚੀਨ-ਜਾਪਾਨੀ ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਮਾਮੂਲੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਦੇ ਉਲਟ ਉਸਨੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਕਈ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਬੀਜਿੰਗ ਵਾਪਸ ਬੁਲਾਏ ਜਾਣ ਤੇ ਚੀਨੀ ਹਾਰ ਦੀ ਬੇਇੱਜ਼ਤੀ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਸੀ।
